نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانه حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می پردازد. این داستان درباره اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دوره صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت وگو، زاویه دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه گیری، چگونگی شکل گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می رسد که «تکرار»، عنص...

قائم مقام فراهانی نویسندۀ بزرگ ادبیات کلاسیک و یکی از نقاط عطف تاریخِ نثر فارسی است که نثرش سبب تحول در ادبیات مشروطه شده است. کار عمدۀ وی رهاساختن نثر از پیچ و خم عبارت پردازی های رایج در عهد صفوی و تیموری، و پیرایش نهال انحراف از شیو ۀ متداول نثر مصنوع و کم محتوای آن زمان بوده است. نثر این اثر از نظر شاخصه ها و شگردهای ساده نویسی عناصر زبان عامیانه بسیار ارزشمند است. نوشتار حاضر سبک منشآت قائم...

ولادیمیر پراپ در راستای تلاش برای طبقه بندی قصه های عامیانه رویکرد ریخت شناسی را ارائه کرد که مرزهای زمانی، مکانی و ملی را درنوردید. سال ها پیش از پراپ جریانی آغاز شده بود که می کوشید با تعریف واحدهای قابل مقایسه، قصه های عامیانه را طبقه بندی و مرزهای آن را مشخص کند؛ اما پراپ به جای درون مایه به فرم پرداخت و به رغم دیگر منتقدان این حوزه رویکرد همزمانی را به جای درزمانی به کار برد و خویشکاری را ...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت های عامیانه ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می سازد. حجم عظیم این روایت ها، بررسی ورق به ورق آن ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه هایی که می تواند به مطالعه ی روشمند این روایت ها کمک کند، فهرست کردن بن مایه های آن هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده شا...

چکیده ادبیات بومی مجموع های از عناصر فرهنگی مذهبی است که در پی نشان دادن شیو ه ی زیست ملتی معین است. اثر خواب با چشمان باز، مجموعه ی چهارده داستان کوتاه نوجوان امروز است. از ویژگی  های برجسته ی این مجموعه، ارا یه ی تصویری زنده از مؤلفه های بومی  مذهبی ایرانی در همه جای کتاب است. ذکر این امر لازم است که مراد از بومی گرایی در این نوشتار، عناصر بومی در گستر ه ی سرزمین ایران و در معنای عام آن...

فانتزی در لغت به معنی وهم و خیال است و در ساختار ادبی گونه ای است؛ که از عناصر خیالی و غیر واقعی در آن به عنوان درون مایه ای اصلی استفاده می شود . آثاری که از واقعیت به دور است و با پناه بردن به نیروی تخیل ، رویا ، خواب و خیال سعی دارد، تصویر ذهنی شگفت انگیز و نا آشنا را قانونمند جلوه دهد. هرمزگان به عنوان یکی از نواحی سرزمین کهن و متمدن ایران از نظر قصه های عامیانه پر بار و غنی است ، اگر چه نو...

پژوهش در حوزه داستان­های عامیانه فارسی با تأسیس گرایش ادبیات عامه در دانشگاه­های کشور، روندی فزاینده پیدا کرده­است. در این میان، بهره­گیری از نظریه­های ادبی در بازخوانی و نقد و تحلیل آثار شفاهی یا مکتوب ادب عامه در ایران، از رویکردهای تازه و نوآورانه است. کتاب روایت‌پژوهی داستان­های عامیانه ایرانی نوشته مریم شریف­نسب را می­توان یکی از این پژوهش­های نوبنیاد به­شمار آورد که کوشیده با تلفیق رویکرد...

قصه گویی هنری است جهانی که انسانها برای سرگرمی‌ و تعلیم زیستن به نوع بشر از آن سود جسته اند. زمان پیدایش قصه­های عامیانه به درستی معلوم نیست، ولی پیشینه ای به قدمت تاریخ دارند و به دلیل همین قدمت و اصالتشان است که در زیرو بم تاریخ زنده مانده اند. ولادیمیر پراپ؛محقق روسی، با بررسی یک صد قصه ی عامیانه،عمل و نقش قهرمانان و ضد قهرمانان قصه‌های عامیانه و میزان اهمیت  آن اعمال و نقش‌ها را تحت عنوان خ...

فرهنگ عامیانه که شامل ارزش ها، باورها، آداب و رسوم، رفتارها، مجموعه تجارب، آرزوها و امیدهای یک ملت است به عنوان میراثی گران قدر به ما رسیده و در حال حاضر توجه پژوهشگران و محققان به فرهنگ عامیانه و بهره گیری از عناصر مختلف آن به لحاظ کمی و کیفی چندان مطلوب و درخور توجه نیست که این کم توجهی باعث محروم ماندن ایران از بهره برداری و استفاده از این ثروت اجتماعی و فرهنگی در دنیای امروز است.

سمک عیار داستانی است عامیانه، بازمانده از حدود قرن ششم یا اوایل قرن هفتم که فرامرز بن خداداد آن را بر اساس روایت صدقۀ بن ابی القاسم شیرازی گرد آورده است. داستان بر محور اعمال و رفتار یکی از عیّاران به نام سمک می‏چرخد و دست‏کم از سه جهت عناصر عامیانه در آن قابل تشخیص است: اعتقادات و فرهنگ عوام، بعضی جنبه‏های روائی از جمله وجود حوادث تصادفی و واقعه‏های عامه‏پسند و زبان داستان. اشاره به تقدیر در اتّ...