مطالعات شناخت شناسی به عنوان علم مستقل چندان قدمتی ندارد. امّا به خاطر اهمیّت فوق العاده و کاربرد آن در بیشتر رشته ها، همواره از اولویّت های پژوهشی به شمار می­رود. این مطالعات با توجه به نوع و موضوع مطالعه (ماهیّت علم یا متعلّق آن) به دو شاخه ی شناخت شناسی عام و شناخت شناسی خاص تقسیم می گردد. البته پژوهش در این زمینه بدون در نظر گرفتن منابع وحی و صاحبان آن، قطعاً پژوهشی ابتر خواهد بود. از میان این من...

چکیده ندارد.

واقع گرایی علمی, رهیافتی است با این ادعا که نظریه های علمی به منظور کشف از واقع ارائه می شوند وبه ما امکان شناخت حوادث طبیعی و پدیدارها و فهم علل وقوع آن ها را می دهند و به این منظور گاه از دادههای حس و تجربه فراتر می روند و مدعی وجود برخی جنبه های غیر قابل مشاهده به عنوان علت بخشهایمشاهده پذیر طبیعت می شوند. هر چند واقع گرایی علمی، به عنوان یک موضوع مستقل در فلسفه علم، مدتزمانی طولانی نیست که ...

نگاه ثبوتی به گزاره های علم حقوق که از ویژگی اعتباری و تکلیفی بهره مند هستند از دیدگاه معرفت شناختی، از جمله مباحث پراهمیت فلسفه حقوق است که مبانی برخی نتایج اخذ شده در مکاتب حقوقی را آشکار می سازد؛ امری که در فلسفه حقوق اسلامی و نظریات برخی اندیشمندان مسلمان به موازات اندیشمندان غربی مورد توجه قرار گرفته، اگرچه به نحو مدون و در قالبی جدا به ندرت مطرح گردیده است. در این میان، برآیند نظریات مختل...

اومانیسم یا انسان­محوری نهضتی است برخاسته از تفکر روشنفکران قرون وسطا. شاید بتوان رویگردانی از خدامحوری و روی آوردن به انسان­محوری را در دوران جدید واکنشی در مقابل افراطی­گری­ها و سوء استفاده­های کلیسا و اربابان آن در قرون وسطا دانست. این اندیشه با نگرش انسان­محوری به جای خدامحوری به انسان جایگاه خدایی داد. نوشتار حاضر، بعد از تبیین موضوع، درصدد است تا، در گام نخست، دیدگاه اسلام در مورد انسان ...

ژئومورفولوژی چه به‌عنوان رشته‌ای از علوم طبیعی و چه به‌عنوان شاخه‌ای از جغرافیا و جغرافیای طبیعی همواره متأثر از تحولات تاریخی علم و به‌ویژه تحولات تاریخ علم جغرافیا و منحصراً جغرافیای طبیعی و زمین‌شناسی، بوده است. دیدگاه‌های روش‌شناسی معاصر در جغرافیا و جغرافیای طبیعی، عمدتاً توسط هتنر، هارتشون، ساور و برخی دیگر، بنیان گذاشته شد و پس‌ازآن نیز به‌وسیله دیگر جغرافیدانان دنبال شد و بسط یافت. مسائل ...

در این رساله تأثیر برخی آرای فلاسفه علم بر شکل گیری برنامه فبک مورد بررسی قرارگرفته است. از آنجاکه فلسفه علم با موضوعات معرف شناختی و روش شناختی سروکار دارد این تاثیر گذاری بیشتر در جنبه های معرفتی و روش شناختی برنامه فبک مورد توجه قرار گرفته است. با مروری بر ساختار برنامه فبک و مباحث موجود در این زمینه ملاحظه می شود که دیدگاه های ساخت گرایانه، عینیت گرایانه و پراگماتیستی، بیش از سایر دیدگا هها...

کارل پوپر فیلسوفی است که در اتریش به دنیا آمد و در انگلستان به تحصیل پرداخت. وی در بازسازی ونقد و اصلاح دیدگاه اثبات گرایان بسیار تلاش کرد. از آنجا که یکی از راه های ارزیابی و فهم مکاتب علمی،بررسی و تلخیص و استخراج دیدگاه آنها در خصوص ویژگی ها و مشخصات علم است، این مقاله سعی داردبه عنوان نمونه، به طرح ویژگی های روش شناسی علوم اجتماعی از دیدگاه پوپر و ارزیابی و فهم جایگاه اوبه عنوان فیلسوفی مابع...

کارل پوپر فیلسوفی است که در اتریش به دنیا آمد و در انگلستان به تحصیل پرداخت. وی در بازسازی ونقد و اصلاح دیدگاه اثبات گرایان بسیار تلاش کرد. از آنجا که یکی از راه های ارزیابی و فهم مکاتب علمی،بررسی و تلخیص و استخراج دیدگاه آنها در خصوص ویژگی ها و مشخصات علم است، این مقاله سعی داردبه عنوان نمونه، به طرح ویژگی های روش شناسی علوم اجتماعی از دیدگاه پوپر و ارزیابی و فهم جایگاه اوبه عنوان فیلسوفی مابع...

مطابق آرمان علم غیرارزش بار در ارزیابیِ معرفتیِ نظریه های علمی تنها ارزش های معرفتی می توانند نقش مشروع داشته باشند. در این مقاله نشان خواهیم داد که این آموزه بر تصویری از علم و رابطۀ آن با ارزش ها مبتنی است که تعهدات فراهنجاری معینی در پی دارد و توجه به این تعهدات مهم است. برای این منظور نخست چارچوب کلی نظریۀ فراهنجاری را به اختصار معرفی می کنیم و سپس به بیان پیش فرض هایی می پردازیم که در پس آرم...