تقریباً عمدة روشنفکران ایران که در حوزة اندیشة امروزین ایرانشهری قلم زده‌اند، عقاید دینی را ‌بسان روشنفکران اروپایی سنت روشنگری، عامل واپس‌ماندن قلمداد می‌کنند. در تاریخ معاصر ایران، عرفی‌گرایی دوران مشروطیت، بناپارتیسم رضاشاهی، چپ‌گرایی و لیبرال‌باوری در دورة محمدرضا شاه و حتی ملی‌گرایی مستقل که میراث دکتر محمد مصدق بود، نمودهایی از چنین روند و باوری به شمار می‌آیند؛ اما بررسی تاریخ مدرن ایران ...

نگرش کارکردگرایانه به دین که بسط و تطور خود را مرهونِ جامعه‌شناسان دین بوده، رهیافتی است که کشف فواید عملیِ باورهای دینی را هدف خویش قرار می‌دهد. اقبالِ پژوهشگرانِ دینی و نهادهای فرهنگی به اخذِ این رهیافت در مقامِ مطالعۀ دین عللی دارد که از آن جمله‌اند: آسان‌یاب‌سازیِ تعالیم دینی، جذابیتِ استناد به شواهد علمی و یافته‌های تجربی، غلبۀ نگرشِ تجربی در محافلِ علمی و ادارۀ نهادهای دینی توسط دانش‌آموختگان علوم ...

مسئله تربیت، مهمترین مسئله مبتلا به انسان هاست. در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران سعی بر آن بوده که تربیت دانش آموزان ماهیتی دینی داشته باشد اما با وجود توفیق هایی که در این زمینه داشته، در تربیت دینی دانش آموزان به موفقیت کامل دست نیافته است. علل و عوامل زیادی در تربیت دینی دانش آموزان نقش داشته اند و بی شک، یکی از این عوامل معلم درس دین و زندگی است. در میان سایر عوامل آموزشی، معلم نقش...

عقاید و ارزش‌های دینی، نقش مهم در سمت‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی دارند و سرچشمه‌ی دگرگونی‌های بنیادین می‌باشند. انقلاب‌ها و حرکت‌های اجتماعی و سیاسی نیز از این معیارها نشأت گرفته و بسیاری از تحولات تاریخ با بهره‌گیری از اندیشه‌ی دینی رقم خورده است. اندیشه‌ی دینی تحول‌خواه بسیار متفاوت از تحول‌خواهی غیردینی، در مواجهه با گفتمان‌های جهان اسلام و از جمله انقلاب اسلامی ایران، است. این گفتمان‌ها در قا...

شبه جزیره ایبری، سرزمینی با اقوام مختلف است که اتحاد و یکپارچگی در آن منطقه، همواره با دشواری هایی همراه بوده است. منشأ این دشواری را می توان نژاد مشترک نداشتن ساکنان این سرزمین دانست. اسپانیا پس از دچار شدن به چالش های عمیق، ایجاد اتحاد ملی را در دستور کار خود قرار داد و یکپارچگی مذهبی برآمده از دستگاه تفتیش عقاید را به عنوان یکی از ابزارهای مناسب برای این هدف برگزید. تفتیش عقاید، به مثابه روش...

واصل بن عطا در مدینه طیبه به دنیا آمد.نخست درهمان شهر پیش پسران محمدحنیفه،فرزند امیرالمومنین ،علی (علیه السلام)درس خواند،بعد به بصره رفت و به جمع شاگردان حسن بصری پیوست.باحسن در مساله «مرتکب معصیت کبیره»که درآن وقت از مسایل بسیارحاد جامعه اسلامی بود،به مخالفت برخاست؛از مجلس درس حسن کناره گیری کردو معتزلی نام گرفت.او از ادیان و مذاهب عصرش به خوبی آگاه و مناظری بسیار نیرومند و چیره دست بود و خود ...

علم و ایمان به عقاید دینی از مهم ترین موضوعات کلام اسلامی شمرده می­شوند. مبحث ایمان در کتب کلامی غالباً ذیل عنوان «الأسماء و الأحکام» مورد بررسی قرار می­گیرد و، به تبع آن مسئلة علم نیز به میان می­آید. علاوه بر چیستی علم و ایمان، تبیین رابطۀ آن دو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، امام خمینی; نیز در آثار خود علم و ایمان و همچنین کیفیت تعامل و دادوستد میان آ ن دو را فراوان مورد بحث و ...

قرآن به عنوان مهم‌ترین منبع دینی مسلمانان، همواره کانون توجه دانشوران مسلمان و غیرمسلمان بوده است و تاکنون مترجمان بسیاری، با اهداف و اغراض متفاوت، دست به ترجمة آن زده‌اند. در مقالة حاضر، ضمن بیان عقاید و اهداف فرقة قادیانیه، یکی از ترجمه‌های آلمانی قرآن این جنبش را که تحت نظارت میرزا بشیرالدین محمود احمد، خلیفة دوم فرقة قادیانیه، صورت گرفته است، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این بررسی ن...