نگاهی به سابقة اقتباس از متون ادبی در هنرهای نمایشی­ ازجمله سینما، تلویزیون و تئاتر در جهان نشان می­دهد که اقتباس می­تواند خلأهای متنی موجود در بخش تئاتر و سایر انواع نمایش را به بهترین وجه پر کند. در ادبیات فارسی، به ­رغم توصیفی بودن متون ادبی، کم نیستند آثاری که ظرفیت­های نمایشی زیادی دارند و می­توان با بهره­گیری از آن­ها به غنای متون نمایشی افزود. یکی از این آثار که به دلیل شهرت منطق‌الطیر و...

اندیشه وحدت وجود یکی از اندیشه های غالب در عرفان است. عطار نیشابوری نیز به عنوان یکی از نمایندگان عرفان اسلامی، طبیعتاً از اندیشه وحدت وجود متاثر بوده است. بسیاری از تصاویری که عطار نیشابوری از خداوند و رابطه او با انسان و طبیعت عرضه کرده در چارچوب اندیشه وحدت وجود جای می‌گیرد. این مقاله در پی آن است تا پر بسامدترینِ این تصاویر را در آثار منظوم عطار بررسی و تحلیل کند. همچنین از آنجا که از اندیشه ...

اگر شاهنامه و یا مثنوی معنوی و یا دیوان عطار نیشابوری و یا خمسه نظامی تا کنون مترو معیار ارزشهای دراماتیکی مورد ارزیابی قرار گرفته اند و نسبتاً خوب از آنان به شکل نمایشنامه استخراج شده است اما حکایات سعدی بیشتر از منظر و مرایای ادبی مورد نظر بوده و نگاه نمایشی ویژه ای به آنان صورت نگرفته است. شرح داستانی، اتفاقات دراماتیک زبان نمایشی از جمله خصیصه های این حکایات است که در عین کیمته گرائی (مینی...

حکایات موسیقایی در آثار عطار، حکایاتی است که بافت و ساختاری موسیقایی دارند و برای طرح و درک مبانی و مفاهیم عرفانی، امکانی مهم به شمار می روند. بررسی تعامل عرفان و موسیقی از منظر منظومه های عطار و نیز تذکرة الاولیاء، فضا و دیدگاه های موسیقایی عطار را نیز مشخص می کند. در منظومه ها و تذکرة الاولیاء عطار، 19 حکایت موسیقایی ذکر شده که در این میان، الهی نامه با 9 حکایت موسیقایی بیشترین بسامد را به خو...

منازل و مقامات از جمله موضوعاتی است که در عرفان اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در بیشتر آثار عرفا، این موضوع در بابی مستقل و یا به طور ضمنی مورد بحث قرار گرفته است. برخی از ایشان راه رسیدن به وصال حق و کمال انسانی را عبور از این منازل می دانند. سابقه این روش به مکاتب عرفانی قبل از اسلام باز می گردد، چرا که حرکت منزل به منزل پیش از آن در مکاتب عرفانی هند و چین وجود داشته است. عرفا در مع...

در این نوشتار درصددیم اخلاق عرفانی عطار را در قالب یک نظریۀ اخلاقی منسجم تبیین سازیم تا براساس آن ملاک تعیین ارزش اخلاقی افعال از نظر وی مشخص شود. بررسی و تأمّل در اشعار عطار بیان‌گر آن است که سه نظریۀ متعارف اخلاق هنجاری یعنی نتیجه­گرایی، وظیفه­گرایی و فضیلت­گرایی از دل آثار او استخراج­پذیر است، امّا این سه نظریه هم با برخی مبانی خداشناختی و انسان­شناختی اخلاق عرفانی عطار و هم با یکدیگر سازگار ن...

اقتباس دراماتیک از متون کهن فارسی از دغدغه‌های درام-نویسان بوده است. منطق الطیر عطار از جمله منابع ادبی مورد علاقه نمایشنامه‌نویسان ایرانی است. ضعف مشترک چنین اقتباس‌هایی فقدان شخصیت‌پردازی و کنش دراماتیک است. این ضعف به دلیل عدم انطباق متون کهن ایرانی با اسلوب‌های داستان‌گویی غربی است.نظریه ادبی گرماس، نظریه‌پرداز ادبی درباره شخصیت به سبب بررسی کنش براساس سه فعل خواستن، دانستن و توانستن این تو...

چکیده: قصّه و حکایت، موضوع اصلی تحلیل نظری? روایت شناسی است. در حوز? روایت شناسی با تلفیق نظریات مختلف، ابعاد گوناگون قصّه را مورد بررسی قرار می دهیم. در واقع روایت شناسی الگوی منظمی را برای تحلیل مولفه های اصلی متن روایی یعنی قصّه و حکایت، فراهم می کند. در میان روایت شناسان، ساختارگرایان و دیدگاه ایشان، در تحلیل و بررسی روایت های داستانی، چشم گیر و قابل اعتناست. در پژوهش حاضر، تلاش شده است، با ...

ملا محمد محوی یکی از شاعران و عارفان توانای پارسی گوی کُرد در نیمه ی دوم قرن سیزدهم و اوایل قرن چهارده هـ. ق است که دیوان اشعار او سرشار از اندیشه های عرفانی والایی همچون حال و مقامات عرفانی، فنا و بقای الهی، ترک هستی موهوم مجازی، وحدت وجود، اندیشه های حلّاج و ... است. محوی، شاعر بزرگ کُرد، از اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری متأثر بوده است و در باب مضامین و اندیشه های عرفانی و صوفیانه از جهات بسی...

ریخت شناسی اصطلاحی است که اول بار ولادیمیر پراپ برای بررسی ساختار قصه ای پریان به کهر برد. به گفته ی او:"ریخت شناسی یعنی توصیف قصه ها برپایه اجزای سازنده ی ان ها و همبستگی این سازه ها با یکدیگر و با کل قصه."(پراپ,1386عص49). پراپ ساختار قصه های پریان را مورد بررسی قرار داد و برای رسیدن به ساختار کلی و الگوی حاکم بر این قصه ها عناصر ثابت و تکرار شونده ی ان ها را به دست آورد و این عناصر را نقش ویژ...