تحلیل روابط درون و برون منطقه‌ای دوران مفرغ در جلگه مازندران و دشت‌های میانکوهی آن بر اساس سفال، مسئله‌ی اصلی پژوهش حاضر است. سفال­های شاخص این دوران، خاکستری و سیاه براق و سفال قرمز ساده و منقوش (مفرغ قدیم) بوده است. نگارندگان، چگونگی وجود این سفال‌ها را در هفت محوطه‌ی کاوش‌شده و هشت محوطه‌ی بررسی‌شده‌ در این منطقه، ارزیابی و با سفال‌های مناطق همجوار مقایسه نمودند. این پژوهش اولا مشخص نموده که...

دشت سیستان به علت دارا بودن شرایط مناسب زیست محیطی همچون رودخانه، دریاچه و خاک حاصلخیز در هزاره سوم پیش از میلاد گهواره تمدنی بزرگ بنام شهرسوخته گردید. شهرسوخته نقش واسطه ی مهمی در هزاره سوم قبل از میلاد بین تمدنهای شرق و غرب بر عهده داشته است. به جهت همین اهمیت، استقرارهای کوچکتر در کنار شهرسوخته شکل گرفت. این استقرارها علی رغم کوچک بودن، نقش مهمی در اهمیت آن روز شهرسوخته داشته اند. تهیه کالاه...

تپه گیان نهاوند یکی از نخستین و مهم‌ترین محوطه­های کاوش­شده واقع در حوزۀ فرهنگی - جغرافیایی زاگرس مرکزی است. کاوش در این محوطه در سال­های 32-1931م. با روش‌های غیر علمی و با دیدگاه­های عتیقه­جویی و کشف اشیاء نفیس انجام گرفت. با وجود چنین کاوشی، آثار و یافته­های فرهنگی به­دست­آمده از دوره­های مختلفِ پیش از تاریخ در گیان به­ قدری مهم و حائز اهمیت بوده­اند که مبنای گاهنگاری منطقه قرار گرفتند و همچنا...

در فصل سوم کاوش گورستان لما (چال شاهین لما)، یک مهر استوانه­ای کتیبه­دار و منقوش به دست آمد که با توجه به اهمیت این یافتۀ فرهنگی، این مهر معرفی، مقایسه و تحلیل شده است. مهر مذکور بر تداوم شیوۀ کوچ­نشینی مردم این گورستان، به­رغم تغییر در سایر مواد فرهنگی (مانند سفال) اشاره دارد. وجود این مهر و نیز قبری که مهر مذکور از آن به دست آمده است، گویای تداوم سنت‌های تدفین و ارتباطات مردمان گورستان لما در...

یکی از مشخصه های فرهنگی شرق زاگرس مرکزی در هزاره سوم و دوره مفرغ قدیم گسترش زیستگاههای مربوط به فرهنگ یانیق در این ناحیه است. در بررسی میدانی 1387در دشتهای محدوده شرق زاگرس مرکزی واقع در حوضه الوند ما توانستیم بیش از 90 زیستگاه مربوط به دوره مفرغ قدیم را شناسائی نماییم. بر اساس تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده از این بررسی در محیط نرم افزار gis و با استفاده از روش های آماری رابطه بین موقعیت هر ز...

عصر مفرغ همزمان با تدوین مکتوب اساطیر، افسانه ها و باورهای مذهبی در عیلام و سومر است که انسانبرای برخی موجودات همچون عقرب قدرت های ماورایی متصور می شود. در این دوره است که نقوش ترکیبی در هنرخاور نزدیک رواج می یابند. از آنجا که هر نقشی که در هر بازه زمانی– مکانی بوجود آمده به نوعی ریشه در باورهای مردم آن روزگار داشته است وجود نقوش ترکیبی چون عقرب- انسان می تواند بیانگر نوع نگرش مردم این دوره به ...

مناطق جنوب شرق ایران در نیم قرن اخیر کانون پژوهش ها و دستاوردهای مهم باستان شناختی در سطح ملی و بین المللی بوده اند. کشف بقایای متعلق به مراکز شهری عصر مفرغ به ویژه شهرسوخته یا تمدن حوزه هیرمند و هامون در استان سیستان و بلوچستان، شهداد و جیرفت یا تمدن حوزه هلیل رود در استان کرمان همه مهر تاییدی است بر اهمیت باستان شناختی، تاریخی و فرهنگی این مناطق. با این همه دانش ما در رابطه با فرهنگ های پیش ا...

در کتاب ها و نوشته های غربی کشف و ساخت مفرغ و برنج و همچنین، احیای روی خالص به صنعتگران غیر ایرانی نسبت داده شده است. در این مقاله شواهد و مستندات موجود درباره نقش ایرانیان در کشف و توسعه این فلزات و آلیاژها ارائه شده است. طبق این شواهد به احتمال قریب به یقین آلیاژهای مفرغ، برنج و فلز روی برای اولین بار در ایران تولید و مصرف شده اند. در ادبیات فارسی از لغت روئین که به کرات در نوشته های ادبی ایر...

هفتوان تپه واقع در شمال دریاچه ارومیه پس از کاوشهای گسترده در تپه حسنلو واقع در جنوب این دریاچه ودر جهت سنجش و آزمایش نتایج کاوشهای این محوطه مهم باستانی عصر آهن ایران بین سالهای 1960 تا 978 1 مورد کاوش قرار گرفته است. در این مقاله مجموعه سفالهای کشف شده از دوره 5 هفتوان (عصر آهنi) با روش تحلیل کیفی و توجه به دو متغیر عمده در زمینه سفالگری (تکنولوژی، فرم و شکل ظروف سفالی) مورد مطالعه و بررسی قر...

با شروع عصر آهن (1500- 550 ق.م ) در ایران، تحولات چشمگیری در ساختارهای اجتماعی و الگوهای استقراری اتفاق افتاده است. از جمله عوامل موثر در این زمینه می توان به عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی اشاره نمود که مهمترین نتیجه این تحولات، توسعه و ارتقای مادی جوامع پیش از تاریخ در فلات ایران بوده است. همزمان با این تحولات، طیف وسیعی از زیورآلات فلزی از جنس مفرغ، نقره و طلا ساخته می شود. در ساخت و تولید ...