سخن سنجانی که دربارۀ موسیقی شعر شاملو به جستجو و پژوهش پرداخته اند، شعر سپید او را یکسره از عناصر عروضی تهی می دانند. نگارنده برای نخستین بار در این جستار کوشیده است تا با زبان دانش عروض، بخشی از ویژگی های موسیقی بیرونی در شعر سپید شاملو را آشکار سازد. البته این به معنی آن نیست که ما شعر او را عروضی می شماریم، زیرا آنچه به عروض سنتی معنی می بخشد، نظم ریاضیوار است و از آنجا که این نظم در زنجیره ...

دانشمندان قدیم عرب بر این باورند که علم عروض یک دانش محض عربی است و مبتکر آن خلیل­ابن­احمد می­باشد یا پیش از وی عرب­ها به اوزان شعری آشنا بوده­اند؛ بدین­ترتیب به­نوعی تأثیر عوامل بیرونی را نادیده­گرفته­اند. از جملۀ این عوامل بیرونی می­توان تأثیر هندی­ها، یونانی­ها و ایرانی­ها را نام­برد. درحقیقت ایرانیان نیز در پیدایش این دانش سهیم­بوده­اند. این پژوهش به­طور مستقل این موضوع را بررسی کرده و به ا...

مفهوم « شکل اثر ادبی » که در آثار فرمالیستها اهمیت زیادی پیدا کرده است، به دو پیشنهاد مهم آنها وابسته است: 1) هر نکتة ادبی از واژه تا سخن، باید در پیوندی که با سایر نکته ها می یابد، بررسی گردد و شناخته شود و به این اعتبار شناخت ساختار یا شالودة اصلی اثر، مهمترین جنبةپژوهش ادبی است. 2) پژوهش «همزمانی » ــ که سوسور مطرح کرده است ــ روش اصلی پژوهش ادبی است. این مقاله، برآن است تا با مبنا قرار دادن...

در یکی از حکایات گلستان سعدی، دو بیت وجود دارد که از نظر عروضی مبهم بوده و نظرات متعددی دربارۀ آن مطرح شده است.: نه به اشتر بر سوارم نه چو اشتر زیر بارم نه خداوند رعیت نه غلام شهریارم غم موجود و پریشانی معدوم ندارم نفسی می‌زنم آسوده و عمری می‌گذارم (سعدی، 1392: 92) مصاریع این دوبیت از نظر وزنی شبیه نیست. این امر سبب شده است تا دو بیت فوق از حیث وزن، وضعیت ...

در این گفتار نگارنده بر آن است که پیوند شعرو موسیقی رادر چشم انداز علم عروض و موسیقی کلام بررسی کند و اوزان منتخب عنصری را در ترازوی مضامین شعرش بسنجد و پیامهای شاعرانه او راکه بیانگر دقیقی برای تعیین سبک سخنوری اوست در طیف جاذبه اوزان در مطالعه آورد و نقش بهگزینی الفاظ را در ترکیب کلام وی مورر تحلیل قرار رهد.

چکیده معلومات و دانش های بشری به طور کلی از سه دسته مفاهیم به ظاهر متفاوت تشکیل یافته اند. این سه دسته ذیل عنوان معقولات اولی، معقولات ثانی فلسفی و معقولات ثانی منطقی معرفی شده اند؛ آراءابن سینا وملاصدرا دو نقطه عطف در پیدایش و تکامل این مفاهیم است؛ومباحث مربوط به آن در برهه ای از تاریخ فلسفه به طور صریح مطرح نبوده ودر دروه تاریخی طرح آن نیز فراز و فرود بسیار داشته است. قبل از ملاصدرا بیشتر ...