از پیامدهای منفی مدرنیسم و اتکا به معرفت‌شناسی مدرنیته، جسدانگاری طبیعت مادّی است. انسان مدرن در این نزاع سود و بقا، نه‌تنها به تقابل با هم‌نوع خود پرداخته که طبیعت را به‌عنوان یکی از موانع انتفاع خویش تخریب می‌کند. در میان تلاش اندیشمندان حوزه‌های مختلف، بازخوانی اندیشه‌های شاعران و هنرمندان عارف‌مسلک می‌تواند راهبردی فرهنگی و معرفتی برای بازنگری در چنین بحران معرفتی در قبال محیط زیست باشد....

در سده هفتم هجری تحوّلی بنیادی و عمیق در عرفان اسلامی پدید آمد. در اثر این تحوّل مبانی عرفانی دستخوش تغییر و دگرگونی شد، چندانکه سنّت تازه ای در عرفان اسلامی شکل گرفت و مرزبندی جدیدی در میان طریقه ها و مشرب های عرفانی به وجود آمد. عده ای از معاصران برای تبیین این تحوّل و شناخت ویژ گی های دو سنّت عرفانی پیش و بعد از سده هفتم هجری، عرفان اسلامی را به دو بخش عرفان عملی و عرفان نظری تقسیم کرده اند. در ا...

در مسیر تکامل نقاشی ایرانی، در سده های هشتم و نهم هجری، دو مکتب محلی و تاثیرگذار جلایری و ترکمانان در غرب ایران بوجود آمدند که تاثیرات بسزایی در نگارگری ایران داشتند. این مکاتب بویژه در طبیعت پردازی و تحولات رنگ دست به ابداعاتی جدید و عمده ای زدند که تبدیل به اصول اصلی نگارگری ایران در طول تاریخ نگارگری آن می شود و مقدمه ای برای شکوفایی آنها در دوره های پیشرفته نگارگری ایران یعنی تیموری و صفوی ...

بازخوانی ظرفیت های عرفان اسلامی در تمدن زایی می تواند ضمن تقویت ادبیات توصیفی تمدن، اهمیت عرفان اسلامی را در نظام هماهنگ تمدنی معلوم سازد. آموزه های دو دانش عرفان نظری و عرفان عملی و عملکرد تاریخی عرفان اسلامی بنیان های نظری این پژوهش تمدنی است. در این میان، آورده اساسی عرفان نظری، یعنی «اسمای الهی و نکاح اسمایی» و آورده اصلی عرفان عملی «بُعد و قرب از حق تعالی» است که با استفاده از این مفاهیم، ت...

حسن عرفان، مترجم و روزنامه نگار معروف، زاده و پرورده یکی از مراکز اصیل فرهنگ فارسی زبانان یعنی سمرقند باستان است و در آنجا رشد و کمال یافته است. کتاب یادداشت در کلبه کاسبان که در سن کمالات حسن عرفان تألیف شده، منبع پرارزشی دایر به اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سمرقند آغاز سده بیستم و دارای معلومات گرانبهایی درباره شخصیت های معروف آن زمان کسانی مثل عطاءالله خان طبیب افغانی، شیخ ابوالقاسم، سیدرض...

از میان شاعران صاحب سبک معاصر، سهراب سپهری شاعری است که شعرهایی با رنگ و بو و نگرش عرفانی دارد. با توجّه به عرفانی بودن برخی از این اشعار و نیز سرآمد بودن سپهری در میان شاعران عصر خود، بررسی مقایسه­ای میان عناصری چون عشق، غم و مرگ در اشعار سپهری و مولوی می­تواند نشان دهد چه شباهت­ها و تفاوتهایی در نگاه این دو شاعر وجود دارد. این سه عنصر از عناصر اصلی و مفاهیم مشترک انسانی است که نوع نگاه شاعران ...

انسان معاصر ‘ در عصر توسعه مدرنیته ‘ میان میراث انباشته با معانی قدسی و رهیافت دنیوی عصر جدید ‘ قرار گرفته و به میزان پیشرفت در زمینه غلبه بر طبیعت و تسخیر آفاق ‘ دچار سقوط معنویت گردیده است و با قرار گرفتن در یک وضعیت بینابین ‘ نیازمند پاسخگویی دین به مسایل وجودی انسان شامل : شکاکیت ‘ تناهی ‘ بیگانگی ‘ ابهام و معنای زندگی است . عرفان ‘ جریان روحانی عظیمی است که از میان همه ادیان می گذرد و در و...

نیاز به معنویت از جمله نیازهای اساسی آدمی است. علی رغم پیشرفت های صنعتی و مادی بشر و تسلط او بر طبیعت، همچنان این نیاز از اعماق جان آدمی، زبانه می کشد. تشنگی شدید انسان نسبت به معنویت، زمینه ی مناسبی برای ظهور مکتب های معنویت گراست. در پاسخ به این احساس نیاز، نسخه هایی معنوی فراهم آمده که تعبیر "عرفان های کاذب" یکی از عناوین این نسخه های بدلی است. زبان ساده و جذابیت های ظاهری این معنویت ها، ذهن...