ادبیات داستانی در ایران قدمتی دیرینه دارد. قصه¬ها و افسانه های عامیانه از دیرباز جنبه تفریح و سرگرمی داشته و گاهی سینه به سینه نقل می¬شده است و با پاره ای وقایع تاریخی در هم می¬آمیخته است. نو¬آوری و هنرنمایی های امیر خسرو دهلوی، شیرین و خسرو را به یکی از شاهکارهای عرصه¬ی ادبیات روایی کلاسیک تبدیل نموده است. این اثر ادبی که از نگاهی در شمار ادبیات داستانی قرار می¬گیرد دارای جلوه ها و زوایای هنری...

چکیده از دیر باز، اگر چه شاعران در تنگنای وزن و قافیه گرفتار بوده اند؛ اما دقت در بارِ معنایی واژه ها و تلاش در به کارگیری بهترین کلمات، آنها را قادر ساخته است تا بیش از نثر نویسان خلاقیت لغوی و ترکیبی داشته باشند. شاعر با ایجاد لغات جدید یا استفادۀ نو از همان لغات گذشته؛ اولا در غنای کلام خویش کوشیده است و ثانیا در دو بخش خلق لغات جدید و ایجاد معانی متعدد برای آنها، زبان سرزمین خویش را زنده و پ...

استعارة تبعیّه برای نخستین بار در اواخر سدة دوم یا اوایل سدة سوم ه.ق به حوزة علم بلاغت راه یافت. صاحب‌نظران علم بلاغت استعاره را به اعتبار لفظ مستعار(به عاریت گرفته شده)، به «اصلیّه» و «تبعیّه» تقسیم کرده‌اند. در زبان فارسی، استعاره در اسم را استعارة اصلیّه و استعاره در فعل و صفت را استعارة تبعیّه می‌نامند. برخلاف اسناد مجازی ‌ـ‌ که فعل را به فاعل غیر حقیقی نسبت می‌دهیم ‌ـ‌ در استعارة تبعیّه، فاعل را...

استعاره تبعیّه برای نخستین بار در اواخر سده دوم یا اوایل سده سوم ه.ق به حوزه علم بلاغت راه یافت. صاحب نظران علم بلاغت استعاره را به اعتبار لفظ مستعار(به عاریت گرفته شده)، به «اصلیّه» و «تبعیّه» تقسیم کرده اند. در زبان فارسی، استعاره در اسم را استعاره اصلیّه و استعاره در فعل و صفت را استعاره تبعیّه می نامند. برخلاف اسناد مجازی ـ که فعل را به فاعل غیر حقیقی نسبت می دهیم ـ در استعاره تبعیّه، فاعل را حقی...

 شصت‌وچهار سال پیش در شبه‌قارۀ هند "محمد وحید میرزا" با در دست داشتن تنها سه نسخۀ دست‌نویس از مثنوی نه‌سپهر امیر خسرو دهلوی اقدام به تصحیح این اثر ارزشمند کرده است که در نوع خود کوششی ارزنده است اما ازآنجاکه نسخ دست‌نویس دیگر این اثر را- که در ایران موجود بوده است- در اختیار نداشت و نیز بر زبان فارسی - که زبان مادری ایشان نبود- اشراف کافی نداشت، در بسیاری از موارد تصحیح و تحشیۀ ایشان به رفع ابه...

این رساله شامل پنج فصل است. در فصل اول که شرح احوال و آثار خسرو میباشد، سعی شده آنچه که پیرامون زندگی شخصی امیر، شایان گفتن است مکتوب گردد. ابیتی نیز که مربوط به حسب حال امیر بوده از دیوان استخراج گردیده و در خلال مطالب درج شده است. در فصل دم که اصلی ترین بخش این رساله است، اکثر صنایعی که از دیوان امیر استخراج گردیده به ترتیب بسامدها به نگارش درآمده است. در این فصل سعی شده حتی المقدور از صنایعی...

کاتبی ترشیزی (م.839) شاعر بلند آوازه دوره تیموری (782-907) از تواناترین استادان شعر قرن نهم است. او در کنار دیگر هم عصران بنام خود چون : لطف ا لله نیشابوری، عصمت بخارایی، امیر شاهی سبزواری و قاسم انوار پیرو سنٌت موسوم به نظیره گویی که بر ادبیات دوره تیموری حاکم بود در سرایش قصاید به شیوه گذشتگانی چون : انوری ، خاقانی، کمال الدین اسماعیل ؛ در غزلیات به شیوه سعدی ، حافظ و امیر خسرو دهلوی و در مثنو...

آشنایی با عرفان  بیدل دهلوی یکی از مهم ترین مقوله های نزدیک شدن  به اندیشه های عرفانی وی است. یکی از این اندیشه ها که  مسألهء «فنا» می باشد  بارها  در شعر بیدل آمده است. فانی شدن در دریای بی کران حقیقت و در سیر و سلوک عارفانه اهمّیت والایی دارد. از نظر بیدل، عارف در سیر و سلوک عرفانی به سمت فنا در حرکت است . نهایت عرفان ، فانی شدن در خداست. اهمیت فنا تا حدی است که به یکی از اساسی ترین مسائل عرفا...

چکیده خیال، دورنمایه اصلی شعر است و هر گونه معنی را می توان در پرتوخیال شاعرانه بیان کرد. اگر شعر از میدان خیال و تصویر عبور نکند،چیزی جزء سخن ساده نیست. استعاره و تشبیه از شاخه های اصلی صور خیال از عوامل مهم زیبایی شناسی شعر شمرده می شوند که تاکید، تاثیر، ایجاز و برچستگی تصاویر شاعرانه را افزایش می دهند؛ امیر حسن سجزی دهلوی نیز مانند هر شاعر دیگری برای زیبا سازی شعر خود از این از این تمهیدات...

چکیده یکی از موضوعاتی که در پژوهش های ادبی شایسته ی بررسی است، تأثیرپذیری و تأثیرگذاری شاعران از یک دیگر و بر یک دیگر است. سعدی از سخن سرایانی است که شاعران بسیاری از جمله امیرخسرو دهلوی در غزل سرایی از وی تقلید کرده اند. از آنجا که علم سبک شناسی به سطوح مختلف آثار ادبی اعم از زبان، بلاغت، محتوا و... نظر دارد، این دو اثر از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته اند. در پژوهش حاضر پس از بررسی نظری...