یکی از نهادها و تأسیساتی که با آنکه کاربرد فراوان در فقه و حقوق دارد، به‌نحو تحلیلی کمتر به ابعاد این نهاد پرداخته شده، مسئلۀ ولایت پدر بر فرزند است. در این نوشتار تلاش می‌شود ماهیت ولایت پدر نسبت به فرزند طبیعی و شرعی، از لحاظ حق یا حکم بودن در فقه امامیه و حقوق مدنی بررسی شود. بررسی منابع فقهی نشان می‌دهد تعبیر ائمۀ معصومین(ع) در روایات و عبارات فقها از ولایت به‌عنوان حق ولایت، ناظر به معنای ...

توحید به عنوان محور دین و سنگ بنای همه معارف دینی علاوه بر بُعد اعتقادی و نظری ابعاد کاربردی و عملی دارد که یکی از مهمترین آنها انحصار حاکمیت و ولایت به خدای واحد می‏باشد لکن این حاکمیت انحصاری خدا برای اینکه اجرایی شده و در بین مردم و جامعه دینی اعمال شود در لباس امامت و ولایت معصومین علیهم‏السلام تجلی و ظهور پیدا می‏کند و در حقیقت ولایت زمینی کننده و اجرایی کننده ولایت خدا است و این مقاله به د...

چکیده با توجه به روایت­ها و شأن نزول­های موجود، آیات فراوانی از قرآن در حق علی علیه السلام فرود آمده­اند که ولایت، عصمت و یا برتری آن حضرت را بیان می­کنند. از آن میان، آیات «ولایت» «تبلیغ» و «اکمال» (آیات 55، 67 و 3 سوره مائده) از بقیه مشهورترند و در عین حال، از دیرباز مورد ایراد مخالفان بوده­اند. امروزه نیز مبتنی بر ایرادات پیشین، برخی ایرادت جدید بیان شده ­است. این آیه یکی از ادله شیعه، بر...

محسن ایزدی* ایرج قبادیان** ولایت تکوینی و تشریعیِ، از سرچشمه ربوبی به عالم انسانی افاضه می‎شوند. یکی از نتایج ولایت تکوینی، تصرف آدمی در ماسوی به اذن الهی می‎باشد که از آثار عبودیت و ریاضات شرعیه است. ولایت تشریعی به معنای خاص آن، ویژه خداوند است که با اراده او به پیامبران و پیامبر گرامی اسلام و فرزندان معصوم ایشان اعطا شده است، تا ایشان نیز نسبت به ابلاغ احکام شرعیه و حکومت بر روابط مردم اعمال ...

مقاله حاضر بررسی ولایت در عرفان اسلامی از نظر حکیم صهبا، آقامحمدرضا قمشه ای است. حکیم صهبا به عنوان نماینده عرفان نظری و تبیین کننده نظریات ملاصدرا، شاگردی از شاگردان او می باشد. در این بررسی، معنی ولایت از دیدگاه عرفان اسلامی و نیز تقسیمات ولایت به ولایت عامه و خاصه (با توجه به اینکه ولایت خاصه مختص به پیامبر (ص) و اولاد اوست)، و همچنین تقسیم ولایت به دو قسم مطلقه و مقیده مطرح شده است. سپس مر...

ولایت از والاترین واژه ها و مفاهیمی است که از حیث معنای لغوی و اصطلاحی در کاربرد قرآنی و روایی مراتبی دارد و با مفاهیم متعددی گره خورده است. در یک سطح، ولایت به خداوند متعال منحصر است و از سویی این مقام به اذن خداوند متعال به انبیا و اولیا داده شده که ولایت آنها مقید، محدود و مأذون و در طول ولایت خداوند است. در این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی – تحلیلی همراه با رویکرد زبانشناختی، مفهوم واژۀ ولایت ...

یکی از مهم ترین مسائل پیش روی شیعیان در دوره غیبت حق حاکمیت و مبانی کلامی ولایت و سرپرستی فقیه در جامعه است. بحث از مبانی کلامی ولایت فقیه و به تبع آن شناخت جایگاه و خاستگاه اصلی این نظریه از جمله موضوعاتی است که قبول یا عدم قبول آن مبنای پیروان مکتب امامت و رسالت و پیروان مکتب خلافت در باب حکومت را مشخص می کند. که نتیجه این بحث بر تمام شئون و تفکر سیاسی حاکم بر دو جریان سایه افکنده است. بر این...

چکیده خداوند تبارک و تعالی بر تمامی موجودات و مخلوقات خویش ولایت دارد و به دلیل ولایتی که دارد می تواند هر نوع تصرفی را در آن ها بنماید. ولی قهری نیز بر مولی علیه ولایت دارد و در امور او تصرف می نماید. حال اینکه ولی قهری بر مولی علیه ولایت دارد و در امور او تصرف می نماید آیا این ولایت از جانب خداوند به او تنفیذ شده است؟ آیا ولایت تنها از آن خداوند نیست؟ و آیا ولی قهری ملزم به رعایت مصالح مولی ...

هر چند فقهای امامیّه به تفصیل شرایط و احکام مرتبط با شهادت را، که به عنوان اصلی ترین ادلّه ی اثبات دعاوی و حدود و تعزیرات محسوب می شود، بیان نموده اند و در برخی از آنها همچون عدم پذیرش شهادت اطفال غیرممیّز و پذیرش ارائه ی شهادت تحمّل شده در دوره ی طفولیّت در دوران بزرگسالی اتفاق نظر و حتّی اجماع دارند در قوانین فعلی ایران به امور مذکور تصریح نشده است و به همین دلیل بحث ها و استدلالات مختلفی مبنی بر پ...

حکم حکومتی یکی از راهکارهای پاسخگویی فقه شیعه به نیازهای متغیر و ضروری جامعه اسلامی می باشد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از مسائل و چالش های سیاسی اجتماعی حکومت اسلامی بر اساس آن حل شده است. مسئله این مقاله در باب احکام حکومتی بحث از تعلق یا عدم تعلق ثواب بر اطاعت و عقاب اخروی در صورت مخالفت با حکم حکومتی است که براساس دو رویکرد فقهی که از ادله تبعیت از ولایت فقیه تفسیر مولوی یا ارشاد...