شعر غنایی شعری است که با احساسات و عواطف شخصیِ شاعر در ارتباط است و ممکن است دربرگیرندۀ معانی و اندیشه‌‌های متفاوتی باشد. پیشینیان غزل را، که ازجمله مصادیق شعر غنایی است، شعری دانسته‌‌اند که مضمون عاشقانه دارد. با مطالعۀ سیر غزل درمی‌‌یابیم به مرور زمان، مضامینی غیر از مضمون عاشقانه در غزل وارد شده و با توجه به نوع مضمون، صورت‌های متفاوت غزل، ازجمله غزل مدحی، غزل انتقادی، و غزل تعلیمی شکل گرفته ...

حافظ، از شاعران بزرگ ادب فارسی است که در دیوان او شعر عارفانه و عاشقانه به هم آمیخته است و بر اساس این، شعر وی هم جنبه ی آسمانی و هم زمینی یافته است. ترکیب «پیر مغان» نیز موید این نکته است؛ لذا در شعر حافظ، معشوق هم معشوق عرفانی است و هم معشوف زمینی. هم اوصاف و ویژگی های معشوق زمینی در او دیده می شود و هم اوصاف و ویژگی های معشوق آسمانی. نمی توان به صراحت گفت که معشوق او، درارای یکی از جنبه های ...

ابن فارض از بزرگ‌ترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزل‌های عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف‌ترین و بااهمیت‌ترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای باطن، فانی شدن از صفات رذیله و غرق شدن در دریای حضرت حق از طریق کشف و شهود، و نایل شدن به معرفت حقیقی و اتّحاد با حضرت حق است که اهمیّ...

اصولاً هر هنرمند بخشی از حافظه قومی مردم روزگار خود را منعکس می‌کند؛ این حافظه جمعی متشکّل از همه فراز و نشیب‌های تاریخی، روحی و اعتقادی یک ملّت است و به تعبیری زنجیره ناکامی‌ها، کامیابی‌ها، عشق‌ها، حسرت‌ها آرزوها، دردها، و خلاصه، تمامی تکانه‌های روحی یک ملّت، در بستر تحوّلات تاریخی واجتماعی زمان می‌باشد مثلاً: فردوسی، مظهر حافظه قومی ایرانی در بُرهه تاریخی پیش از اسلام و حافظ، مظهر حافظه جمعی ایران د...

در دستور نقش­گرا، زبان دارای نقش و کارکردهای مختلف در جامعه و پدیده­های اجتماعی است؛ از این­رو، می­توان با این رویکرد پدیده­های زبانی را بررسی کرد. مطابق با نظریۀ نقش­گرا الگــوهای تجربه در قالب فرآیندها و از طریق فرانقش اندیشگانی تجلّی می­یابند. بر این اساس، می­توان با بررسی انواع فرآیندهای موجود در افعال و تعیین میزان فراوانی آن، از نوع رفتار زبانی شاعر یا نویسنده در بازنمایی جهان واقع آگاه شد...

ابن فارض از بزرگ‌ترین سرایندگان شعر صوفیانه در ادبیات عرب است؛ از طرفی حافظ، خداوندگار غزل‌های عاشقانه - عارفانه است. موضوع عرفان از لطیف‌ترین و بااهمیت‌ترین موضوعات بشری است و آن، دستیابی به کنه حقیقت و فناشدن در ذات حضرت معشوق است. هدف عرفان و عارف رسیدن به صفای باطن، فانی شدن از صفات رذیله و غرق شدن در دریای حضرت حق از طریق کشف و شهود، و نایل شدن به معرفت حقیقی و اتّحاد با حضرت حق است که اهمیّ...

این مقاله، مقایسه و مقارنه مختصری است بین حافظ و ابن فارض؛حافظ، سراینده زیباترین و عالی ترلین شعر رندانه – عاشقانه و عارفانه با این فارض حموی مصری بزرگترین و مشهورترین شاعر عارف عرب با فاصله یکصدو شصد سال که دارای وجوه افتراق و اشتراک بسیار هستندو در این مقاله ، قصد بحث تفضیلی و پرداختن به اصول و مبانی مشرب فلسفی و اخلاقی و ممیزات مکتب عرفانی و تجزیه و تحلیل عناصر هنری وفنی و زیبا شناختی و خیال...

یکی از خصایص اشعار عرفانی- رمزی کاربرد باژنما یا تعبیر باژگونه است که در دسته ها و طبقات بزرگ و متعدد قابل مطالعه و تحقیق است. فسق و گناه و مترادفات گوناگون آنها یکی از این دسته باژنماهاست که در دیوان حافظ بیش از دیگر باژنماها به کار رفته است. این نوع باژنماها که از تیره الفاظ و تعابیر حرام و مذموم اند، نشانه ها و رموزی اند، برای حالات و مستیهای قلبی و عاشقانه که باعث حرکتهای جوهری در ذات آدمی ...

این مقاله به تأثیر حافظ از شاعری به نام سیف فرغانی می‌پردازد و سپس مقارنه و مقایسه‌ای بین این دو شاعر انجام می‌دهد و مختصری از مضامین مشترک و مفاهیم متشابه و واژه‌های یکسان را که در دیوان هر دو گوینده وجود دارد، بررسی می‌کند. حافظ سرایندة فخیم‌ترین غزل‌های عاشقانه - عارفانه است و از جمله شاعرانی است که به گواهی دیوانش، در دیوان شاعران معاصر و پیشین خود به مطالعه و کندوکاو پرداخته و بسیاری از مض...