مقامات بدیع الزمان همدانی و حریری، بدون تردید از گرانبهاترین گوهرهایِ گنجینه ادبیات عربی به شمار می آیند که به عنوان نمونه های بی نظیری از هنر نویسندگی به شیوه متکلف و مصنوع جایگاه ویژه ای را نزد بزرگان ادب، به خود اختصاص داده اند. سعی نویسندگان مقامات بر این بوده است تا علاوه بر اینکه هنر نویسندگی خود را به رخ رقیبان بکشند، با پرداختن به برخی پدیده های چون دریوزگی، طفیلی گری و حیله گری، برخی از...

نفثه‎المصدور یکی از شاهکارهای بدیع نثر فنی و مصنوع در حوزة زبان و ادب فارسی است که شهاب‎الدین محمد خرندزی زیدری نسوی آن را در شرح مصائب روزگار جلال‎الدین خوارزمشاه در زمان حملة مغول نوشته است. این کتاب دارای نثری منشیانه و فصیح است که نویسنده در تصنیف آن توجه فراوانی به کاربرد آرایه‌های بدیعی، بیانی، آیات، احادیث و لغات و اصطلاحات عربی دارد. سؤال مطرح این است که آیا نویسنده در کاربرد آرایه‏های ...

مقامات حمیدی، اثر حمیدالدین ابوبکر عمربن محمودی بلخی (فو.559)، نخستین مقامه ای است که در زبان فارسی به رشته تحریر درآمده و ـ هر چند به شیوه مقامات بدیع الزمان همدانی و مقامات حریری، ره سپرده است ـ از این منظر که نخستین مقامه به زبان فارسی می باشد، حائز اهمیت است. از ویژگی های مهم مقامه، آهنگینی سخن و عبارت های موزون است. از آنجا که جناس از صنایع محوری در ایجاد موسیقی کلام در این نوع نوشتار ـ و ...

پس از بررسی اهم کتب بدیعی تالیف شده، کتاب زیباشناسی سخن با پارسی (بدیع) اثر استاد میرجلال الدین کزازی را اساس کار خود قرار داده، چراکه این کتاب هم از نظر تعاریف جامع و مانع است و هم از لحاظ طبقه بندی دقیق و علمی. سپس مثنوی لیلی و مجنون را بارها با دقت خواندم و آرایه های به کار رفته در ادبیات را استخراج کردم و در کنار ابیات نوشتم.نکات در خور توجه در ارتباط با زیبایی شناسی را نیز یادداشت کردم. پس...

لسان الغیب حافظ ، یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای  نیمة اوّل قرن هشتم ، که با مهارتی کم نظیر با الفاظ  بسیار زیبا همراه با صنایع لفظی ، مضامین عالی با معانی بسیار در ابیات کوتاه گنجانیده و در غزلهای عالی خود افکار دقیق عرفانی ، حکمی و غنایی را همراه با ترکیبات و الفاظ برگزیده  ، بدیع ، تازه و منتخب همراه کرده و از این راه شاهکارهای جاویدان بی بدیلی در ادب پارسی بوجود آورده که در این راه بس دشوار...

هدف از این نوشتار آشنایی هر چه بیشتر با «ایهام» به منزله یکی از صنایع معنوی بدیع و بیان تفاوت آن با توجیه و کنایه است. برای رسیدن به این مقصود، با بررسی و تحقیق در کتب بلاغی و زبان‌شناسی ابتدا به اثبات زیبایی این صنعت و لزوم آن در گفتار ادبی پرداخته، سپس گزارش مختصری از کاربرد توریه در تاریخ بلاغت، معنا و اقسام آن مطرح شده است. سپس به بیان تفاوت توریه با توجیه و کنایه از دیدگاه صاحب‌نظران این ف...

امیر قوامی رازی از شعرای قرن ششم است. در قصیده مهارت داشته و ترجیع بند و ترکیب بند و غزل نیز سروده است. در قصیده علاوه بر مدح ممدوح به حمد خدا و منقبت پیامبر و امامان نیز پرداخته است. در مدایح خویش در پی آن است تا به موعظت و ارشاد بپردازد. از این روی قصاید او رنگ و بوی حکمت و وعظ گرفته است. در میان شعرا به سنایی غزنوی ارادت خاص دارد و در جای جای دیوان بدان اشاره دارد و در چند جا خود را از او بر...

لسان الغیب حافظ ، یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای  نیمة اوّل قرن هشتم ، که با مهارتی کم نظیر با الفاظ  بسیار زیبا همراه با صنایع لفظی ، مضامین عالی با معانی بسیار در ابیات کوتاه گنجانیده و در غزلهای عالی خود افکار دقیق عرفانی ، حکمی و غنایی را همراه با ترکیبات و الفاظ برگزیده  ، بدیع ، تازه و منتخب همراه کرده و از این راه شاهکارهای جاویدان بی بدیلی در ادب پارسی بوجود آورده که در این راه بس دشوار...

کتاب جواهر البلاغه اثر احمد هاشمی مصری، از کتاب­های برجسته در علوم بلاغت است. حجم مناسب، دسته­بندی وعنوان­گذاری مباحث، تطبیق­ها، تمرین­ها وتقریظ­های متعدّدی که بر این کتاب نوشته شده است، آن را از بدو نگارش تاکنون، مورد توجّه علاقمندان این علم، وهمچنین کتاب درسی دانشگاهی قرار داده است، این کتاب نیز به فارسی برگردانده شده و شرح­هـا وتوضیح­های گوناگونی بر آن نگاشته­اند. با همه ایـن تفاصیل، گـاهی در ...