پایان بندی داستان، یکی از عناصری است که جهت گیری نوینی به نقد ادبی داده است. هنر داستان پردازی مولانا در میان شاعران و نوابغ ایرانی تقریباً بی نظیر است. شگردهای روایی در مثنوی، ساختار و محتوای این اثر سترگ را در هم تنیده است. یکی از شاخصه های زیبایی شناختی که در داستان های مثنوی چشمگیر است، همین شیوة پایان بندی است. در پژوهش حاضر، شیوه های پایان بندی در شش دفتر مثنوی بررسی شده و مواردی که برجستگ...

نگارة «هارون در حمام» یکی از مهمترین آثار منسوب به کمال الدین بهزاد، نقاش دوران تیموری و صفوی است که در این نوشتار سعی شده به شکلی بسیار موجز به دو سؤال در ارتباط با این اثر پاسخ داده شود: اول اینکه جهان بینی پنهان نقاش در این اثر چیست و دوم اینکه این جهان بینی به کدام طبقة اجتماعیِ قرون نهم و دهم ه.ق مربوط است. شیوة این بررسی بی شباهت به بررسی شمایل شناسانه نیست که هدف آن تأویل معانی نهفته در ا...

روایت، ابزاری شناختی برای فهم تجربه است و نظریة جریان سیال ذهن یکی از شیوه­های نوین و رایج روایتی در تحلیل آثار ادبی به شمار می­رود. محتوای اندیشه، در شیوة جریان سیال ذهن به­جهت توصیف دقیق و لحظه­ای؛ کارکردی بنیادین می­یابد و در قالب شگردها و تکنیک­­های روایی همچون تک­گویی درونی، نمایشی، خودگویی و دانای کل به شیوة اول، دوم یا سوم شخص ظاهر می­شود. پژوهش حاضر برآن است پس از اشاره­ای کوتاه به ویژگ...

چگونگی شکل گیری پدید? خواب باوجود تکرار بسیار ، همچنان امری پیچیده و شگفت است. به جز محتوای خواب ها فضایی که خواب ها در آن نقل می شوند هم از جهاتی قابل توجّه هستند. خواب دیدن و دیده شدن در خواب به عنوان یک سنت در متون صوفیه به دفعات تکرار می شود. در این بررسی سعی کرده ایم با معرفی ویژگی های مکتب های فرمالیسم و ساختار گرایی، روایات خواب را به عنوان داستان هایی کوتاه مورد ارزیابی ریخت شناختی قرار ...

تفسیر طبری از تفاسیر مهم قرآن است و ابوجعفر محمد بن حریر طبری از مفسران بزرگ مسلمان به شمار می رود. طبری گو اینکه از مبانی تفسیری خود به صراحت سخن نگفته، اما روشن است که با تأمل در زوایای تفسیر وی و چگونگی تعامل او با آیات و آراء مفسران، می توان تا حدودی به مبانی وی دست یافت. این مقاله در پی آن است که به گونة یاد شده به مبانی تفسیری طبری دست یابد، از این روی، در ضمن بحث، از ظاهر آیات، سیاق، حکم...

در میان عناصر روایت، پیرنگ و پیوند آن با زمان نقشی محوری دارد؛ زیرا نه تنها کنش شخصیت‌ها و زاویۀ دید راوی ـ از دیگر اجزای مهم روایت ـ در زنجیرة پی‌رفت‌های آن ظهور و بروز می‌یابند، بلکه کیفیت پیوستگاری آن دو در بازنمایی سبک شخصی و تکنیک‌های داستانی اهمیتی ویژه دارد، اما باید توجه داشت که ماهیت و زمینة موضوعی روایت نقشی اساسی در کیفیت پردازش زمانی حوادث دارد. از این رو، این جستار به شیوة توصیفی ـ...

تعزیه گونه‌ای نمایش آیینی است که با هدف روایت وقایع تاریخی - مذهبی، به‌ویژه فجایع عاشورا و شهادت امامان اجرا می‌شود. اهمیت حادثة عاشورا در تعزیه تا حدی است که در اغلب تعزیه‌های غیرعاشورایی، شاعر پرده‌هایی فرعی خلق می‌کند تا از طریق آن بخش‌هایی از حوادث کربلا را نیز روایت کند. به این پرده‌های فرعی، گریز (گریز به صحرای کربلا) گفته می‌شود. گریزها همواره با اخلال در روایت خطی داستان (روایت‌گردانی) ...

جریان سیال ذهن، شیوة خاصی از روایت داستان است که براساس شگردهای متنوع روایی، پرش‌های زمانی پی‌درپی، درهم ریختگی دستوری، تبعیت از زمان ذهنی شخصیت‌های داستان و همچنین با نوعی شعرگونگی در زبان شکل می‌گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی بارزترین مبانی جریان سیال ذهن در رمان «السقوط فی الشمس» یعنی طرح داستان، شگردهای روایی، زمان و همچنین شعرگونگی را به بحث گذارده‌ایم. «السقوط فی الشمس»، ماهیتی ا...

جریان سیال ذهن، شیوة خاصی از روایت داستان است که براساس شگردهای متنوع روایی، پرش‌های زمانی پی‌درپی، درهم ریختگی دستوری، تبعیت از زمان ذهنی شخصیت‌های داستان و همچنین با نوعی شعرگونگی در زبان شکل می‌گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی بارزترین مبانی جریان سیال ذهن در رمان «السقوط فی الشمس» یعنی طرح داستان، شگردهای روایی، زمان و همچنین شعرگونگی را به بحث گذارده‌ایم. «السقوط فی الشمس»، ماهیتی ا...