مثنوی در برگیرنده حکایات گوناگونی درباره خلفای راشدین است. سیمایی که مولوی از چنین شخصیّت هایی ترسیم می کند، با چهره تاریخی شخصیّت های فوق دارای وجوه افتراق و اشتراک است. نگارندگان در این جستار، به بررسی تطبیقی مفاهیم و مضامین بیان شده در مثنوی با روایات تاریخی می پردازند و در صدد طرح و اثبات این نکته اند که زبان به کار رفته در مثنوی، از آغاز تا انجام، زبانی عرفانی – ادبی بوده و از ساخت معنایی وی...

از نظر ملاصدرا، انسان در آغاز حیات خویش، ذات و جوهری فقیر و فاقد کمالات دارد؛ فقیر از حیث ذات، ابزارها (قوا)، معلومات و انواع متکثری که انسان ها پس از رشد عقلی می توانند با عمل¬کرد اختیاری خود به آن ها تبدیل شوند. از طرف دیگر، انسان دارای حرکت جوهری اشتدادی است؛ به این معنا که می تواند کمالاتی را که فاقد آن ها است، به دست آورده، بی آن که کمالاتی را که داشته، از دست بدهد. حرکت جوهری، تأثیری شگرف...

اسب پاره ای بایسته وبایسته است، پهلوان را و به اندامی می ما ند گسسته از پیکراو ازاین روی، اسپان پهلوانان نامدار همانند سوارانشان نامدار و ستورانی اند بی همانند وازهرگونه ای دیگر درآ ن میان، رخش نیز همچون سوار خویش رستم، باره ای است شگرف که به شیوه ای راز الود و فراسویی، به پاس این پهلوان به جهان می ا ید. رخش ستوری است سرخفام و بسیار تیزپوی وتند پای و برخورداراز ویژگی هایی بنیادین که آ ن را به آ...

در این مقاله، به این موضوع می پردازیم که چرا فلسفه های مشهور ریاضی، یعنی منطق گرایی، شهودگرایی و صورتگرایی که هر یک در طول تاریخ با ایرادهای اساسی مواجه شدند، در زمان پیدایش خود موجه بوده اند. نشان می دهیم که این فلسفه ها بازتاب اندیشه های فلسفی ریاضی زمانۀ خود بوده اند. این فلسفه ها علی رغم ایرادهایی که به آنها وارد شده است، تأثیری مهم در شکل گیریِ دیدگاه نسل های بعدی ریاضیدانان و فیلسوفان ریاض...

قصیده عینیّه، منظومه علمى سرشار از عناصر شعرى و ظرایف ذوقى در بیان احوال نفس است که نمودى برجسته از فلسفه باطنى ابن‏سینا به‌شمار مى‏رود. وى با دستمایه‏اى از معرفت شهودى و اشراقى و حکمت ذوقى، به آفرینش این چکامۀ شگرف همّت گمارد تا مگر نفس را پس از هبوط، از وضع رقّت‏بار زمینى رهایى بخشد و به جایگاه بلند آسمانى‏اش بازگرداند، مشروط بر اینکه به زیور علم و عمل آراسته شده باشد. نویسنده در این مقاله مى‏کو...

در بیتی شگرف در شاهنامه، آسمان از گونه یاقوت سرخ شمرده شده است. در این جستار، پیشینه‌ی باورشناختی پیوند آسمان با سنگ کاویده و باز نموده شده است؛ زیرا ساختار بیت از دید معنی‌شناسی به گونه‌ای است که نمی‌توان پیوند آسمان با یاقوت را نکته‌ای پندارشناختی دانست و گونه‌ای از مانندگی به شمار آورد. یاقوتینگی آسمان، بر این پایه در جستار «یاقوت آسمان» بررسی و کاویده شده است. ز یاقوت سرخ است چرخ کبود نه از...

مطالعه در باره حج و ابعاد گوناگون آن، به ویژه مطالعه آیات و روایات حج، این نکته را روشن می‌سازد که حج دارای آثاری شگرف در علاج گرفتاری‌های روحی و روانی، فکری و آسیب‌های اجتماعی است این نوشتار بر آن است تا با بررسی بخشی آسیب‌ها و چگونگی علاج آن در حج، گوشه‌ای از آثار این رکن بزرگ اسلام را مطرح سازد؛ باشد که اهل نظر با دقت و تأمل بیشتر، زوایای این بحث را بهتر و بیشتر بکاوند و آن را به صورت شایسته...

جوهرة ناب شعری در سخن شاعران بزرگ امری است بدیهی که در کمال آن مسایل و تکنیک‌های ادبی تأثیری فراوان دارد. شعر شاعرانی چون حافظ و سعدی از چنین جوهره‌ای ناب و والا برخوردار است و در مقایسه با شعر مولانا شاید بتوان گفت که شعر تر است. لیکن آن چه به شعر مولانا تشخص و والایی می‌بخشد عشق خاص و نوع بیان احساس مافی‌الضمیر مولاناست. بطور کلی دو عامل اصلی موسیقی و عشق در القا نمودن احساسات پاک مولانا به ...

وقوع حادثه 11 سپتامبر و اثرات شگرف آن بر سیاست خارجی و هژمونی قدرت ایالات متحده نقش غیر قابل انکاری در ترسیم تفکرات نظامی و استفاده از نیروهای مسلح جهت حفظ امنیت و منافع جهان غرب و به ویژه ایالات متحده در منطقه خاورمیانه داشته است، این امکان وجود دارد که میان ایران و ایالات متحده درگیری نظامی به وقوع بپیوندد. مقاله حاضر تلاش می‌نماید با بررسی برخی وقایع تاریخی به تحلیل نقش فرهنگ نظامی ایران در ...

اسب پاره ای بایسته وبایسته است، پهلوان را و به اندامی می ما ند گسسته از پیکراو ازاین روی، اسپان پهلوانان نامدار همانند سوارانشان نامدار و ستورانی اند بی همانند وازهرگونه ای دیگر درآ ن میان، رخش نیز همچون سوار خویش رستم، باره ای است شگرف که به شیوه ای راز الود و فراسویی، به پاس این پهلوان به جهان می ا ید. رخش ستوری است سرخفام و بسیار تیزپوی وتند پای و برخورداراز ویژگی هایی بنیادین که آ ن را به آ...