ادیب قاسمی (1238- 1308ه.ش)، نویسنده و شاعر طنزپرداز کرمانی در زمان قاجاریه بود. تدریس در دارالفنون و حشر و نشر با مشروطه­ خواهان را از ویژگی های بارز حیات او دانسته ­اند. وی نیستان و خارستان را با نظیره­ گویی از بوستان و گلستان سعدی تألیف­کرد. این نظیره ­گویی طنزآمیز با ابتکار شخصی مؤلّف خویش همراه­ گشته و مجموعه ای متنوّع و مفرّح را  فراهم‌نموده­است. بلاغت طنز در آثار ادیب قاسمی با شگردها وصنعت ه...

چکیده جهان امروز در پی آن است که هرچه بیشتر به آزادی برسد و خود را از قید و بند قوانین رها سازد. تمایل به رهایی با ویژگی دیگر انسان مدرن که تمایل به تجربه کردن و بصری شدن است در هم می آمیزد و برروی زندگی او تأثیر می گذارد. در این تأثیرگذاری، بی شک، ادبیّات نیز که منعکس کننده ی احساس بشر در طول تاریخ است، بی نصیب نمی ماند؛ این ویژگی های انسان امروز سبب بصری شدن ادبیّات و رهایی از فرم معمول آن گش...

نظریه آشنایی‏زدایی در ادبیات که از نظریه‏های مهم مطرح‏شده در زبان‏شناسی و نقد ادبی است، سطوح مختلف یک اثر ادبی را در برمی‏گیرد. آشنایی‏زدایی در سطح زبان، با در هم شکستن مرزهای زبان هنجار و نیز فرارفتن از زبان ادبی مألوف و آشنا، زبان را در مرکز توجه قرار می‏دهد. زبان‏شناسان بر مبنای این نظریه، زبان ادبی را تعریف و شگردها و روش‏های آن را تبیین نموده‏اند؛ اما تعاریف و طبقه‏بندی‏های ارائه شده کامل...

در این مقاله سیر شکل گیری و تکوینی تئاتر کشورمان بازنمایی شده است. برای پیگیری آن چهار مرحله را در نظر گرفته ایم و معتقدیم که تئاتر کشورمان از این چهار مرحله گذر کرده و به افق های جدیدی دست یافته است. مرحله اول را از «برانگیختگی تا نوشکفتگی» عنوان بندی کردم که مرحله آغازین و طلیعه آشنایی ایرانیان با تئاتر جدید است. مرحله دوم را « از ناآزمودگی تا آزمودگی» نام نهادم که قصدم ناآزمودگی فنی و تکنیکی...

پژوهش حاضر پیرامون یکی از گونه های نمایشی یونان باستان، تحت عنوان نمایش ساتیری،است. ساتیر، همراه با تراژدی و کمدی، سه گونه ی اصلی هنر نمایش در یونان باستان به شمار می رفته است. با این همه، شاید به دلیل رواج و موفقیت عمده ی کمدی و تراژدی، به گونه ی ساتیر، به اندازه ی کافی اهمیت لازم داده نشده و در قیاس با آن دو گونه، درباره ی ساتیر پژوهش و نقد انجام نشده است. و حال آن که به باور پژوهشگر ساتیر گو...

توجه به کلام پایانی در شعر از دیرباز مورد توجه شاعران بوده است. این توجه در سروده های کلاسیک به صورت حُسن مقطع و ردّ المطلع، و در شعر نو به شکل شیوه ای که نیما آن را «برگردان» نامیده است، به چشم می خورد. پس از نیما توجه به پایان اشعار از حدّ کاربرد شیوۀ برگردان شعری فراتر رفته و در مسیر تکاملی شعر جای خود را به آنچه در دورۀ اخیر «پایان بنـدی» (ending) می گویند، داده است. بسامد و تنوع شیوه های پایا...

در دهه های، اخیر نقدهای بسیاری پیرامون مفهوم تاریخ و اموری که تاریخ نگاران همواره به آنها توجه کرده اند، در محافل علمی و فلسفی پسامدرن مطرح شده است. مهم ترینپیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائة تصویری دانشورانه و عینی از رویدادهای گذشته است. این دیدگاه نسبی در پیوند با درستی تاریخ، با زیرسؤال بردنسرشت و طبیعت آن، امکان دستیابی به حقیقت تاریخی را مورد تردید قرار می دهد و بیان ...

طنزنویسان صاحب سبک برای ایجاد طنز و روحیۀ تفکر انتقادی در بین مخاطبان خوش­فکر و خوانندگان حرفه­ای متون ادبی، از شگردها و امکانات خاصی، خلاقانه بهره­می­برند. یکی از امکانات طنزساز که از شاخصه­های سبک کیومرث صابری نیز محسوب­می­شود، واژه­سازی و ترکیب­سازی است. در این مقاله ابعاد مختلف این کاربرد را در «دو کلمه حرف حساب»های صابری بررسی­کردیم. واژه­ها و ترکیبات ابداعی صابری را از دو نظر ساخت و معنا ...

این مقاله به نقد عنصر داستانی پی­رنگ از چشم­انداز فرمالیستی و پیشافرمالیستی در مجموعه داستان­های کوتاه دیوان سومنات نوشته ابوتراب خسروی می­پردازد. تمایزی که این دو دیدگاه میان داستان و پی­رنگ قائل شده­اند گویای تفاوت کاربرد آن­ها درباره این دو سازه داستانی است. در نقد پیشافرمالیستی استفاده از پی­رنگ کلیشه­ای، بها دادن به کنج­کاوی و تعلیق­های از پیش لو رفته و عدم تناسب در شبکه­های علت و معلولی ا...

در سبک ارّانی (آذربایجانی)، شعرخاقانی به دلیل برخورداری از زبان قوی و مضامین نو، برجستگی خاصی دارد. بهره گیری از شگردهای زبانی و موسیقایی؛ خصوصاًً واج آرایی، ترکیبات بدیع، آفرینش های واکی، زبان مجازی، توجه به انواع موسیقی درونی، بیرونی، معنوی و کناری، شعر وی را علی رغم دشواریهای لفظی و معنوی بسیار، خوش آهنگ ساخته است. بسامد بالای تمثیل و مضمون آفرینی، شعر خاقانی را به سبک هندی نزدیک کرده است با ای...