قانون اساسی به دلیل نقشی که در تمشیت روابط بین افراد و دولت دارد، از اهمیت جدی برخوردار است. به همین نسبت، تعیین معنای دقیق مفاهیم آن در تنظیم بهتر این رابطه مهم است. هنجارهای دینی ذکرشده در قانون اساسی، از جمله مفاهیمی‎اند که نقش مهمی در قانون اساسی دارند. هرچند معنای اجمالی این واژگان مشخص است، به دلیل نداشتن معنای تفصیلی پیشینی، بالجمله روشن نیست. در این بین، مفهوم «موازین اسلامی» به دلایل م...

«بیعت» یکی از مفاهیم شاخص در فرهنگ اسلامی است. نگاهی به بارزترین حوادث سیاسی ـ اجتماعی صدر اسلام با توجه به اندیشه و حجت های هر گروه، گویای نهادینه بودن باور وفاداری به بیعت در میان آن هاست. در میان عالمان شیعه تقریباً این اتفاق وجود دارد که مشروعیت حاکمیت معصومان: نتیجه نص است و نه بیعت. این مقاله ضمن مفهوم شناسی واژه «بیعت»، با اشاره به سیر تاریخی آن در صدر اسلام، مصادیق گوناگون و نقش آن در مو...

شعر شیعی یکی از شاخه‌های مهم و بارز شعر به حساب می­آید که از زمان پیدایش آن یعنی صدر اسلام تا به امروز، نقش مهمی در تعبیر و بیان احساسات شاعران نسبت به عقاید مهم مرتبط با شیعه، ایفا نموده است. در عصر حاضر با توجه به مسائل مهمی از قبیل تبلیغات وسیع نسبت به این مکتب و بیداری اسلامی، سرعت قابل توجهی در انتشار و افزایش این نوع شعر به وجود آمده است. معروف عبدالمجید، شاعر مصری تبار معاصر، از جمله افر...

شناخت بخش مهمی از رویدادهای صدر اسلام در گروی شناخت قبایل عرب جاهلی و هنجارها و رویه های درونی و کشمکش های بین قبیله ای آنهاست. قبیله کنده یکی از قدرتمندترین قبایل یمنی قبل از اسلام است که به دلیل داشتن جنگاورانی نیرومند و جسور و سطح آگاهی رؤسای آن نقش آشکاری در تحولات سیاسی صدر داشت. نوشتار حاضر با واکاوی اطلاعات موجود در منابع اولیه چگونگی شکل گیری، نسب، انشعابهای درون قبیلگی، دین، سرزمینهای ...

شهید صدر (ره) هنگام بحث از هویت اقتصاد اسلامی از این عنوان که اقتصاد اسلامی علم نیست، استفاده می‌کند. این بیان عمدتا به مفهوم نفی هویت علمی اقتصاد اسلامی در دیدگاه ایشان تفسیر شده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، ضمن بازخوانی دیدگاه شهید صدر در مورد هویت علمی اقتصاد اسلامی،  این فرضیه مطرح می‌شود که هرچند ایشان علم اقتصاد اسلامی به مفهوم دیالیکتیکی، اثباتی محض و پیشینی را  نفی می‌کنن...

قرآن کریم، از ابتدای نزول، با نظم و سبک متمایزی که داشت، ادیبان بسیاری را به تأثیر پذیری از خود وادار نمود. شاعران و نویسندگانی که با فرهنگ و معارف اسلامی آشنا بودند، زیباییها و لطافتهای لفظی و معنوی قران کریم را دریافته و در زینت بخشیدن هنر خویش بوسیله ی آن اهتمام ورزیده اند. از صدر اسلام، اقتباس از آیات قرآن کریم، مورد توجه شاعران بزرگ قرار گرفته بود و در هر دوره شاعران، شعر خویش را با الفاظ...

یهودیان که به عنوان قومی مهاجر پس از آوارگی های بسیار به حجاز راه یافتند، باحضور چند صد ساله در این سرزمین، آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابلتوجهی برجای نهادند . در این میان بررسی نحوۀ سکونت یهودیان در حجاز، به منظورتبیین بُعد دیگری از حیات اجتماعی و وضع معیشتی آنان در این سرزمین حائز اهمیت بسیار است . به نظر می رسد علاوه بر مال اندیشی اقتصادی و فراست در امور سیاسی، برخورداری از استحکام...

آئین دادرسی مهمترین تضمین کننده حقوق انسانها و از برجسته ترین عوامل تحقق عدالت اجتماعی، در عرصه قضایی، است. دادرسی کارآمد بدون سازمان دادرسی کارآمد امکان پذیر نیست. این امر و دغدغه دین مداری امور در جامعه اسلامی و نیز روشن ساختن گوشه ای از تاریخ حقوق اسلامی، نگارنده را بر آن داشت تا چگونگی سازمان دادرسی را در دوران مهم و تاثیر گذار صدراسلام یعنی دوران حکومت پیامبر اسلام (ص)، خلفای سه گانه و اما...

قرآن‌کریم دارای آیات تاریخی فراوانی است که با شرایط عصر نزول و حوادث صدر اسلام مرتبط است و فهم بسیاری از این آیات نیازمند مراجعه به تاریخ، به ویژه تاریخ صدر اسلام است؛ لذا توجه به تاریخ صدر اسلام در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم از ضرورت و اهمیت فراوانی برخوردار است. در واقع، آگاهی از تاریخ گسترده حوادث صدر اسلام که قرآن به گونه‏ای اشاره‏وار از آن‏ یاد کرده، موجب روشنی مفاهیم آیات مربوط به این نوع...