بکارگیری استعاره و کنایه همواره از ارزشمندترین هنرنماییهای ادبی و وسیله ای مناسب برای محک زدن قدرت سخن سرایی شاعران بوده است. سید حمیری بعنوان یکی از شاعران بزرگ شیعه که شعر خود را وقف دفاع از اهل بیت (ع) نموده است، از تصاویر بلاغی با موفقیت بهره برده است. مجموعـة استعارات قابل توجه در شعر سیدحمیری در عین سادگی و بی تکلفی، سیمای هنری موجهی را برای شعر او رقم میزند و نمونة بیعیب و نقصی از یک شعر...

از میان عناصر تلمیحی شعر فارسی، مضامین آیین مسیحیت به انگیزه های گوناگون همواره مورد توجه شاعران بوده است. در شعر معاصر فارسی نیز کاربرد این عناصر و مضامین چشمگیر است و ازجمله احمد شاملو با کاربردی دیگرگون بیش از دیگران از آنها استفاده کرده است. این شاعر به سبب مطالعۀ عمیق و پیگیر متون گذشته (به ویژه متون نثر دینی، تاریخی و اسطوره‏ای)، مطالعۀ آثار ادبی جهان مسیحیت، نگاه متکثر فرا‏‏ ایرانی- فرا ...

احمد وائلی یکی از شاعران معاصر شیعی عراق در عرصة شعر دینی است؛ وی در این گونة شعری، توانسته است میان فضیلت‌های اهل بیت (علیهم السّلام) و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر روزگار خویش، پیوندی استوار برقرار کند. شعر دینی وی، بیانگر عاطفة نیرومند، اعتقاد قوی و عزم راسخ شاعر در کوشش برای رسیدن به هدفهای ارزشمند بوده و همراه با خرد ورزی و اعتدال است. وی، نه تنها به بیان دشواری‌ها و چالش‌های موجود...

تلاش در جهت زدون فرهنگ دینی و احیای فرهنگ باستانی و جایگزینی آن به جای ارزش های مذهبی و به تبع آن جدایی دین از سیاست در دوره پهلوی پدر و پسر، در شعر فارسی تأثیر بسزایی گذاشت تا جایی که باعث کم رنگ شدن انعکاس مسائل دینی در شعر شاعران این دوره گردید؛ اما از سال 1332 به بعد کم کم رگه هایی از مذهب در شعر فارسی علی رغم سوق شعر به مسائل مادی و شهوانی در آثار شاعران مشاهده شد. در این مقاله بر آنیم تا ...

استفاده از مفاهیم اساطیری به ویژه اسطوره های انبیاء و پیام آوران الهی در میان شعرای زن فلسطینی کاربرد فراوانی دارد و در موارد بسیاری منبع الهام آنان بوده است. گرچه اسطوره ها خاستگاهی باستانی دارند، اما به افکار و اندیشه های شاعر معاصر گستره ای ژرف می بخشند و شاعر نیز با پردازشی جدید می کوشد تا رنگ زمان و مکان خود را بر آن ها فرو ریزد. از این رو در اکثر چکامه های بلند سرایندگان زن فلسطینی می بین...

پیشزمینههای نوعی دانش اجتماعی و تحلیل فلسفی تاریخ در دورة اسلامی، در کلمات قصار مشاهیر دینی و سیاسی و نیز اشعار برخی از شاعران بزرگ، با شدت و ضعف وجود داشت؛ اما در این میان، شعر ابن معتز، به دلیل آن که خود از عباسیان بود و در عهدش، مبارزة سختی میان خاندان وی و علویان وجود داشت، روی منازعات قبیلهای، به عنوان یکی از مبانی اصلی تحلیل نزاعهای اجتماعی، سیاسی و دینی، حاوی اطلاعات مهمی است. این، همان ...

ادبیات دوران حکومت سامانی(287-385ه.ق) نخستین جلوه های ادب پارسی را در بردارد. یکی از مهم ترین ویژگی های سبکی شعر غنایی این دوره، یادآوری از نام شخصیت های دینی در انواع شعرهاست. ثبت این تلمیح ها و منقبت های دینی و تحلیل تأثیر زمینه های سبکی و سیاسی در نوع استفاده شاعران از آن ها، مسأله ای است که تا کنون بطور کامل به آن توجه نشده است. در کتاب های سبک شناسی و تاثیر قرآن و حدیث نیز به سبب اعتماد به...

شعر آیینی تجلی ارزش­های ملی- میهنی و یا ارزش­های دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناخته­می­شود، بیشتر تجلی­­گاه ارزش­های دینی و مذهبی چون توحیدیه­ها، مناجات­نامه­ها، اشعار عرفانی و به­ویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت (ع) است. واقعه غدیر یکی از مهم­ترین مضامین اشعار آیینی در طول تاریخ به ویژه در میان شاعران شیعی است. شیخ احمد وائلی، آیت الله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی، سید­رض...

شعر آیینی به گونه ای از شعر متعهّدانه گفته می شود که از جهت معنایی و محتوایی صبغه کاملاً دینی دارد و از آموزه های وحیانی، فرهنگ عترت و ولایت و تاریخ اسلام سرچشمه می گیرد. مناسبت های مذهبی، ستایش چهره های دینی، توجّه به مقوله های قدسی و ملکوتی و تزکیه و تهذیب نفس انسانی در هسته مرکزی شعر مذهبی قرار دارد. پیدایش شعر جدید آیینی را در دهه چهل و پنجاه باید یک اتفاق تازه و مهم در ادبیات فارسی دانست؛ بی ...

شعر فارسی در جریان انقلاب اسلامی پای در عرصه های نوینی نهاده؛ یا در کشاکش این رویداد بزرگ تاریخی شاهد بروز تحولات چشمگیر در آثار نظم و نثر فارسی هستیم. شاعران سه دهه پس از انقلاب اسلامی با الهام از تعالیم آسمانی قرآن کریم و رهنمودهای حیات بخش حضرت امام خمینی (ره) تغییرات شگرفی را در مضامین شعر ایجاد کردند؛ هدایت مفاهیم شعری به سمت ارزش های انسانی و اسلامی از جمله این تغییرات است. ساختارشکنی در ...