اسطوره و کهن الگوها بیانگر آمال و اندیشه های جهان شمول انسانی اند. از سویی اسطوره نشانگر تأمل، تجربۀ دینی و رویارویی آدمی با امر قدسی اند. اگرچه اندیشه و زیست انسان دچار تغییرات و دگرگونی های گونا گون است؛ اما از نفوذ اسطوره و کهن الگوها رهایی ندارد. بر این مبنا، روایت های عرفانی یکی از اساسی ترین محمل ها برای بروز کهن الگو و اسطوره هاست. نگارنده با توجه به اهمیت نمادپردازیِ روایت های عرفانی و ل...

دراین مقاله پس از ترجمه ای تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده، برگزیده ای از تأویلهای عرفانی حروف وکلمات آیه کریمهء بسم الله الرحمن الرحیم از نظر مکتب تفسیری حضرت علی و ائمهء ارجمند شیعه (ع) و عقائد مفسرانی بزرک چون: ابن عباس و خواجه عبدالله و میبدی و قشیری و روزبهان و محیی الدین و ابن الفارض و سعدی و حافظ و مولوی و غیره به همراه شرح و تفسیری منظوم از نگارنده آمده و ضمن مقایسه و مقابله و جرح و ...

تاکنون شروح گوناگونی بر مثنوی معنوی نگاشته شده است . برخی از دیدگاه ادبی ،عرفانی ،فلسفی و موضوعی بدان پرداخته‎اند . گوناگونی شروح ، مقایسه آنها را ایجاب می کند ،استادان نیکلسون، شهیدی ، استعلامی و زمانی هر یک به شیوه  خود به شرح این کتاب عظیم همت گماشته‎اند . این شروح مشابهات بسیار دارند ، تفاوت‎هایی نیز دارا هستند . در تفسیر عرفانی ، ذکر یا عدم ذکر آیات و احادیث ابیات ، باورهای مذهبی و گاه به ...

در این پژوهش کوشش شده است به بررسی و مقایسه داستان پیامبران و اولیاء، در دو کتاب مهم عرفانی فارسی یعنی شر ح تعرف و کشف المحجوب پرداخته شود. داستان انبیاء و اولیاء،در بیشتر متون عرفانی وارد شده و نویسندگان این آثار از داستان های مذکور برای تبیین مسائل عرفانی،سود برده اند.در بین این متون،شرح تعرف وکشف المحجوب به عنوان نخستین آثار منثور عرفانی به زبان فارسی،از جایگاه ویژه ای برخوردارند به گونه ای ...

قاسم انوار شاعر صوفی قرن نهم هجری واز شیوخ مطرح زمان خود می باشد.. دیوان غزلیات شاعر پراست از ابیات عاشقانه وعارفانه به همراه آرایه های بدیع ادبی،. از اصطلاحات وتعبیرات عرفان نظری ابن عربی. درواقع غزلیات عارف، حلقه ی درسی است که درآن می توان دو واحد درسی را گذرانید: اول، یادگیری مباحث وتجربه های عرفانی ذیل اصطلاحات نظری وعملی و دوم، رسیدن به درک وشهود ملموسی از عشق وسیر الی الله. همین چاشنی عشق...

شرح‏‏حال‏‏نویسی عرفانی، به طور کل، و «مقامات‏‏نویسی»، نگارش شرح حال یکی از اولیا و مشایخ صوفیه، به طور خاص، نقش ویژه‏‏ای در گذشتۀ فرهنگی و اجتماعی ایرانیان داشته و در ذهن و زبانِ بهترین شاعران و نویسندگان فارسی زبان، پس از قرن پنجم، تأثیر عمده‏‏ای به جای گذاشته است، بنابراین، یکی از ژانرهای مهم تاریخ ادبیات عرفانی به شمار می ر‏ود؛ گرچه، با همۀ ارزش و اهمیتش، چنان که باید شکافته و شناخته نشده است...

سمبولیسم، مهم ترین شیوة بیان رمز و رازهای عرفانی است و گسترة زبان عرفان را از چنبرة پدیدارهای هستی تا فراسوی جهان ناپیدا و بیان ناپذیر افزایش می دهد. از میان رویکردهای سمبلیستی عارفان ایرانی، سمبولیسم الفبایی شگردی هنری برای تبیین اندیشه های عرفانی بوده است و سروده های آنان را آکنده است. پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکرد تحلیل محتوا، شاخص ترین آثار حکمی ـ عرفانی و برجسته ترین دیوان های عارفا...

یکی از منابع معرفت، «کشف و شهود عرفانی»، اعم از شهود عین‌الیقینی و حق‌الیقینی است که در قرآن و روایات از منزلت و موقعیت بنیادی‌ـ راهبردی برخوردار می‌باشد.: 1ـ عوامل حصول معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات چیست؟ 2ـ آیا معرفت شهودی از منظر قرآن و روایات اعتبار و حجیت معرفت‌شناختی دارد؟ برونداد نوشتار حاضر که مبتنی بر روش نقلی‌ـ عقلی است، در علل دستیابی به کشف و شهود عبارتند از: عبودیت، تقوی و طهار...

عرفایی که سکوت را یگانه راه ­«گفتن» از خدا می­دانند، بیشترین سخن عرفانی را گفته­اند. مولانا از «پرگفتارترین خموشان» در پاسخ به چرایی این عملکرد، کثرت آفرینش را ثمرۀ «گفتن» از بحر معنا می­داند. بحری که شرط ورودش خموشی است و پس از وصل هم، مقایسۀ فهم بسیط و پیشامفهومی بحر در مقابل برونداد نارسای زبانی، باعث حیرت و ادامۀ سکوت است؛ اما «ماهیان» بحر­ به «ناطقِ ­اَخرس» موصوف اند. گادامر با متافیزیک­زدای...

چکیده امام خمینی(ره) و  خوان دلاکروث، به عنوان دو پیر طریقت و مرشد کامل در عرفان اسلامی و مسیحی، سیر و سلوک عرفانی را دارای مراتب و مراحلی می دانند که در یک بررسی مقایسه ای می توان آن را در سه مرحله تطهیر، تنویر و اتحاد شرح نمود. از نظر ایشان، تطهیر که مهم ترین مرحله در سیر و سلو ک عرفانی است، طی دو مرحله تطهیر فعالانه (سالک مجذوب) و تطهیر منفعلانه (مجذوب سالک) صورت می پذیرد و کمال آن نیز از  ر...