در این پژوهش تلاش شده است تا مهم ترین جایگاه و جلوه های نمایشی اسطوره آرش کمانگیر در مجموعه آثار ادبیات نمایشی معاصر ایران بررسی و تبیین گردد. آرش کمانگیر که بر اساس متون موجود مربوط به قبل از اسلام فقط در تیر یَشت در چند کَردَه از او یاد شده است در شاهنامه فردوسی به اشاره ای اندک ولی با احترام فراوان به او بسنده شده است ولی با این وجود این کهن اسطوره و قهرمان ملی ایرانیان در کنار چند اسطوره دیگر ...

شاهنامه به عنوان یک اثر اسطوره ای ـ حماسی در ادبیات داستانی معاصر ایران همچنان تأثیر شگرف خود را دارد و داستان های آن به شیوه های گوناگون در داستان بلند و کوتاه امروز بازتاب یافته است. این بازتاب به گونه ای است که به داستان ها هویتی ایرانی بخشیده است و نمونة آن را می توان در داستان کوتاه شب سهراب کشان اثر بیژن نجدی به خوبی مشاهده کرد. اسطورة حماسی «رستم و سهراب» بن مایه این داستان واقع شده است ...

در یک نگاه کلی بین  داستان پیامبران و اسطوره های ایرانی خصوصاً در کلیت ماجرا و اوج و نقطه عطف داستانها شباهت بسیاری وجود دارد. این شباهتها به هر دلیلی که به وجود آمده باشد تامل هر خواننده ای را به خود جلب می کند (البته در مقایسه این داستانها به اختلافهایی هم برخورد می کنیم). یکی از داستانهای درخور مقایسه و توجه درین باره داستان یوسف و سیاوش است. شباهت میان این دو داستان جدا از ماجراها، کنشها، گف...

در یک نگاه کلی بین  داستان پیامبران و اسطوره های ایرانی خصوصاً در کلیت ماجرا و اوج و نقطه عطف داستانها شباهت بسیاری وجود دارد. این شباهتها به هر دلیلی که به وجود آمده باشد تامل هر خواننده ای را به خود جلب می کند (البته در مقایسه این داستانها به اختلافهایی هم برخورد می کنیم). یکی از داستانهای درخور مقایسه و توجه درین باره داستان یوسف و سیاوش است. شباهت میان این دو داستان جدا از ماجراها، کنشها، گف...

حضور گستردة اسطوره و بازآفرینی آن در ادبیّات معاصر جهان، از جمله ادبیّات فارسی و عربی، سبب نوآوری و غنای ادبیّات گردیده است. اسطورة یونانی «پرومته» یکی از این اسطوره­هاست که شاعران ادب فارسی و عربی برای بیان مفاهیم سیاسی و اجتماعی، از آن به عنوان نماد سرکشی، اعتراض، مقاومت، رهایی و... بهره گرفته­اند. پژوهش حاضر بر آن است تا این گونة ادبی را که از قلمروهـای شاخص ادبیّـات تطبیقی بـه شمار می­آید، در ش...

مسیح و سیاوش به عنوان انسان‏هایی که معصومیّت و پاکدامنی آنان در تضادِّ با واقعیّت زمانۀ آنهاست، زندگی خویش را زیر فشار جبری ویران‏گر می فرسایند و با همۀ تفاوت‏هایی که در شیوۀ زندگی دارند در مرگی معصومانه با یکدیگر این‏همانی می یابند. کشمکش بین دو بُعد تن و جان، عنصر مشترک حیات و هستی آن دو است و از آن‏جا که شیوه و فلسفۀ مرگ آنان زندگی را معنا و مفهوم می بخشد، پژوهش حاضر از منظری اسطوره ای و حماسی، ب...

س چکیده سیاوش و سودابه، جفت­گیاهیِ اسطوره ایرانیِ مرگ و باززایی دوباره هستند که در سیر گریزناپذیر اساطیر کهن، سرنوشتی همچون جفت­گیاهی اسطوره مرگ و باززایی بین النّهرین برایشان رقم خورده است. بر بنیاد پژوهش‏های نگارندگان، در تصاویر پیوندخورده با این دو جفت­گیاهی، ایزدبانوان آب، سبب مرگ ایزدان گیاهی و هبوط آنان به جهان فرودین مرگ می شوند. در این جستار، نگارندگان کوشیده اند تا با شیوه نقد اسطوره­گرا ...

پژوهش حاضر به بررسی نمایشنام? هیپولیت نوشت? اوریپید و داستان سیاوش از شاهنام? فردوسی در قالب دانش هنر تطبیقی پرداخته و از رویکرد اسطوره‎شناسی تطبیقی دومزیلی و «فرضی? سه‎کنش» او سود می‎جوید تا قدمی در راه کشف شباهت‎های شاهنامه و تراژدی یونانی بردارد. در همین راستا این مقاله به‎دو پرسش پاسخ ‎می‎دهد: 1) آیا تمرکز بر هیپولیت و سیاوش، و عدم استفاده از فدر و سودابه به‎عنوان شخصیت‎های محوری، تصادفی بو...

کاربرد اسطوره یکی از مولفه های مهم رمان مدرن و پست مدرن به شمار می رود. نویسندگان این داستان ها می کوشند تا از قدرت اسطوره که غالباً در تقابل با تاریخ گرایی محض عصر روشن گری است، برای تلطیف و تعادل افق اندیشه های انسان گرفتار جزمیت سود جویند. اما چنین نویسندگانی در رمان هایشان صرفاً به تقلید و باز روایی اساطیر گذشته نمی پردازند، بلکه از آن ها الهام می گیرند، دگرگونشان می کنند، با اساطیر دیگر درمی...