چکیده آثار ادبی هر جامعه بازگو کننده ی فرهنگ و آداب و سنن آن جامعه می باشد. بخشی از فرهنگ و تمدن هر سرزمینی در چگونگی تعامل مردم آن سرزمین با خویش و بیگانه روی می نماید. شاهنامه فردوسی که گنجینه ی ارزشمندی از سنن و آداب گذشتگان را در دل خود جای داده است،از عمده ترین مآخذی است که می تواند در بازنمایی این بخش از فرهنگ و تمدن ایرانی نقش بسزایی ایفا کند و چنان که باید و شاید بیان کننده ی چگونگی ا...

بیش از چهارده قرن است که مفسران، اندیشمندان و محققان مسلمان و غیر مسلمان با تخصص و آگاهی های گوناگون در رشته های مختلف علمی سعی کرده اند قرآن کریم را تفسیر و تبیین کنند، در این میان گرایش اجتماعی در تفسیر آیات از دیرباز کم و بیش میان مسلمانان رواج داشته است، اما در قرن چهاردهم این شیوه بر بخش های گسترده ای از تلاش های تفسیری سایه افکنده و رشد نموده است. ماهیت این گرایش پرداختن به آیات از نگاه ا...

شاهنامه‌ی فردوسی را حماسه‌ی ملّی و گنجینه‌ی هویّت ایرانیان دانسته‌اند. هویّتی که پاسداران آن با حفظ روایات شفاهی و سنن باستانی و انتقال این ذخیره به زمانه‌ای که شرایط برای بازسرودن شاعرانه‌ی آن فراهم گشت، توانستند در عهد اسلامی نیز آن را تداوم بخشند. اگرچه دهقانان در حفظ و بازگویی این سنن نقش مؤثّری دارند، اما توانمندی فردوسی در سرودن حماسه‌ی ملّی و آفرینش اثری جاودانه، نامه‌ی باستان ایران را به زیب...

در پدیدآیی نگاره‌ها، همانند تمام آثار فرهنگی دیگر، ساخت‌ها، زیرساخت‌ها و روساخت‌های مختلفی دخیل‌اند. از آنجا که این سه اصطلاح برخاسته از ایدئولوژی‌های مدرن هستند، قصد پژوهش‌گران، لزوما ًدرک اینها از طریق رمزگشایی اثر فرهنگی نیست، بلکه نگاهی طبقه‌بندی‌شده‌تر، روشن‌تر و عینی‌تر است. در این نوشته سعی شده تا از طریق مطالعه عوامل ایجادکنندة اثر فرهنگی، پاسخی مقتضی به شرایط دوگانه تقابل فرمی و مضمونی ...

از جنبش‌های فکری معاصر، که نسبتی با فلسفه و عرفان اسلامی دارد و ابتدا در دنیای غرب به‌ظهور رسید، جنبش فکری سنت‌گرایان یا پیروان خردِ جاودان است. در واقع این گرایش فکری بازخوانی سنن حِکمی و الهی تمدن‌های ماقبل تجدد است. در این چارچوب، معرفت در قالب حکمت خالده و از طریق عقل شهودی قابل دستیابی است و سیاست ابزار رسیدن به زندگی ایده‌آل سنتی. به‌نظر سنت‌گرایان دموکراسی به‌عنوان حکومت مطلوب جهانِ مدرن، ب...

هدف پژوهش حاضر طرح طبقه‌بندی‌های‌ اندیشه‌های سیاسی جهان اسلام براساس میزان سهم و جایگاه «دین» در «دولت مدرن» به عنوان مبدأیی برای تقسیم‌بندی اندیشه‌های جدید در جهان اسلام، و با تکیه بر سه شاخص نسبت شریعت و قانون در دولت، اعتبارسنجی معرفت سیاسی و میراث‌گرایی است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که «دین حداقلی‌انگاران» نقشی اقلی را برای دین و سنت‌های دینی در عرصه دولت قائلند...

در گذشته عدّه ای به قصد کشف سرزمین های ناشناخته یا آگاهی از وضع ملّت ها به سیر و سیاحت در جهان پرداختند. بسیاری از آن ها، آنچه را که از نزدیک دیده یا شنیده بودند، به نگارش در آوردند و حاصل کار آن ها سفرنامه نام گرفت. در دوره ی قاجار نیز شمار زیادی از سیّاحان وارد ایران شدند. مردمان دوره ی قاجار برای بسیاری از مراسم و آیین های خود، آداب و رسوم خاصّ خود را داشتند که اصولاَ پایبندی زیادی به اجرای آنها ...

دو فقیه بزرگ ، صاحب حدائق و صاحب جواهر که هر یک به یکی از دو گروه از اخباریان و اصولیان منتسب می باشند دارای رویکردها و ملاک های متفاوتی نسبت به حیثیت صدوری روایات و اعتبار و حجیت اخبار می باشند. از جمله تفاوت های این دو فقیه اعتبار و عدم اعتبار تقسیم بندی چهارگانه احادیث می باشد که صاحب حدائق بر خلاف صاحب جواهر، آن را ناکار آمد می داند. برخی اشکالات صاحب حدائق به این تقسیم بندی به اشکالات وی ب...

ساختار دولت اموی متأثر از چهار فرهنگ، وحیانی، قبیله ای، ایرانشهری و رومی، بوده است. درباره میزان تأثیر هریک از این گونه های فرهنگی، اتفاق نظر وجود ندارد. این مقاله، ضمن درنظر گرفتن دیگر عناصر فرهنگی، تأکیدی ویژه بر تأثیر فرهنگ ایرانشهری در ساختار دولت اموی دارد. برای سهولت بررسی، مقاله به دو بخش ساختار سیاسی و اداری دولت اموی تقسیم می شود. در بخش نخست، ضمن بررسی مؤلفه هایی چون استقرار، مشروعیت،...