قرن بیستم با همه?ی ویژگی?های علمی، صنعتی ، اجتماعی، ایدئولوژیکی ، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، هنری، اتفاقات و مناسبت?های مختلف آن، به پایان رسیده است. امروزه با گذشته تقریباً یک قرن می?توان نقاط عطف آن دوره را با آگاهی بیشتر و همه جانبه مورد تحلیل قرار داد. در این پژوهش تلاش بر اینست که موضوع، در روند مستمر و پیچیده تاریخ مانند یک فیلم تصور شود و از قالب?های جدا و عکس گونه ی صامت و ایستا بیرون بیاید...

جهان گونه‌ای جدید از نظم منطقه‌ای را تجربه می‌کند که ثبات و امنیت در قالب نظم‌های منطقه‌ای تعریف می‌شود. لذا جهان آینده جهان مناطق است. مسائل واقعی نظام بین‌الملل بیشتر جهانی است، و نظام امنیت جهانی برای مواجهه با مسائل پیچیده و نقاط حساس جهان، فاقد کارایی لازم است. بنابراین، منطقه‌گرایی نوین می‌تواند راهبردی برای مدیریت منطقه‌ای مسائل جهانی باشد. افراط گرایی و تروریسم جدید، مهم‌ترین رویداد منط...

بنیادگرایی را می‌توان دفاع از سنت به روش سنتی تعبیر کرد. در این راستا جریانات بنیادگرا به شدت به صحت تفاسیر خود از آموزه‌های دینی باور دارند. در رابطه با چرایی شکل گیری جریانات بنیادگرا دو دسته عوامل قابل ذکر هستند؛ به لحاظ داخلی می‌توان تحولات درونی جهان عرب مانند دموکراسی های ناقص و اندیشه پردازی‌های رادیکال و سطحی اندیشمندانی چون سید قطب را اشاره کرد، اندیشمندانی چون سید قطب ضمن رد هرگونه اج...

یکی از مکتب‌های فکری تحت تأثیر سلفی‌گری در شبه قاره هند،« مکتب دیوبندی» است. مکتب فقهی دیوبندیه، در قرن نوزدهم با الهام از اندیشه های شاه ولی الله دهلوی و با مشی ضد استعماری و با تکیه بر «جهاد گرایی» در برابر کفار،با استعمار بریتانیا در هندوستان مبارزه می‌کرد؛ و از این رو توانست به تدریج نهضتی اسلامی در شبه قاره هند پدید آورد ؛که با نشر و گسترش اندیشه های دینی و سیاسی و از طریق مکاتب دارالعلوم ...

نگاهی گذرا به نقدهای محمّد حسین ذهبی مؤلّف «التفسیر و المفسّرون» بر مجمع البیان طبرسی است. نگارنده پس از شرح حال اجمالی از طبرسی و تفسیر مجمع البیان به نقدهای محمد حسین ذهبی از این تفسیر می پردازد و در آغاز بر این نکته تأکید می ورزد که ذهبی بیش از آنکه به نقد تفسیر مجمع البیان بپردازد به مذهب مفسّر توجه نشان داده است، چنان تلقی از نقد ذهبی، نگارنده مقاله را به بررسی دیدگاه و مبانی فکری ذهبی واداشته...

رشد جریان های شیعی همواره یکی از دل نگرانی های حکومت ها در منطقه راهبردی شامات ـ شامل سرزمین های فعلی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن ـ از قرون نخست اسلامی به این سو بوده است. حاکمان این منطقه از زمان اتابکان زنگی (521ـ624هـ .ق) تا پایان عصر ممالیک (650ـ922هـ .ق) بخشی از سیاست خود برای تقویت مذاهب اهل سنت را در قالب مدرسه سازی دنبال کردند. این امر به رشد علوم نقلی و ـ به دلیل فقدان پویایی لازم ـ به...

بنیادگرایی دینی با ارائه قرائت‌های افراطی، ناقص، رادیکال و متن محور از متون دینی در مواجهه با بحران‌های دنیای جدید، مسلمانان را به سوی افراطی‌گرایی سوق می دهد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و تاریخی-تحلیلی تلاش می کند به این پرسش‌ها پاسخ دهد که بنیادهای فکری و نظری افراط گرایی در جهان اسلام چیست؟ و علل باز تولید این اندیشه‌ها چه عواملی هستند؟ یافته‌ها حاکی از آن است که افراط گرایی ...

ایدة  بلاکیف نظریه ای است که دو گرایش اهل حدیپ ص و در ادامه آن ها جریان سلفیه ص و اشاعره، برای فرار از تشصبیه در مباحصپِ اسصماء و صصفات از آن بهصره گرفته اند. واژه بلاکیف هرچند میان سلفِ از اهل حدیپ، حداقلی مطرح شده اما معنا و محتیای آن، بییژه در حل مسئله صفات خبری خداوند بسصیار پصر بسصامد است. ابیالحسن اشعری، به سان احیا گر تفکر اهل حدیپ در سدة چهارم، و برخی از هیاداران تفکر او از همین ایده د...

هرچند سلفی‌گری در بدو پیدایش خود در مقام اندیشه خاستگاه خاورمیانه‌ای داشته است ولی به مرور زمان به دنبال عملیاتی‌شدن آن، عملکردی جهانی یافته است، چراکه برای عملی کردن اهداف خود رفته رفته ناگزیر شده است در جبهه­ای به پهنای جهان دست به فعالیت بزند. با گسترش فناوری­های اطلاعات و ارتباطات، به ویژه از دهه 1990 تاکنون، گروه‌های سلفی نیز موفق شده‌اند از این فناوری­ها برای نیل به اهداف خود بهره‌برداری ...

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اشغال جنوب لبنان، به وسیله رژیم صهیونیستی در سال 1982 میلادی، به ایجاد و تکوین حزب الله لبنان با حمایت های نظام جمهوری اسلامی ایران منجر شد که نتیجه آن، پیدایش گفتمانی نشأت گرفته از اسلام شیعی با نام مقاومت اسلامی لبنان بود. درمقابل این امر، گفتمانی نیز با عنوان سلفی ـ تکفیری و با حمایت وهابیت حاکم بر عربستان سعودی متولد شد. در حال حاضر، وقایع سال های اخیر در کشورها...