جامعۀ اولیه شهرهای قرون وسطی، اردوگاه و حومه ای است که ضرورت های محلی، تأمین معاش و دفاع را برآورده می ساخت. با تغییر در ساختار نظام اجتماعی، با اتحاد قلعه و سکونتگاه‌ها و فعالیت‌های خدماتی و صنعتی اطراف آن، پیدایش بازار و رونق تجارت، «شهر» ایجاد می‌شود و حدود آن به عنوان یک نظام اجتماعی مشخص می‌شود. در آغاز، سازمان فضایی شهرهای قرون وسطی، دارای فرم و کلیت شهری نبود اما در سده های 11و12، ...

این مقاله به دسته­بندی میزان و مکانیسم تاثیر عواملی می­پردازد که بر کیفیت و مطلوبیت تجربه گردش پیاده و پرسه­زنی در مراکز خرید و پاساژهای شهری موثر هستند. از این­رو، با بررسی ادبیات موضوع، این موارد در 6 عامل فضایی- اجتماعی؛ جذابیت، راحتی و آسودگی، احساس امنیت، دسترسی و نفوذپذیری، جهت­یابی و خوانایی و تعاملات اجتماعی دسته­بندی می­شوند. در مطالعه نمونه موردی، داده­های مرتبط با این عوامل، با روش­ه...

زیستن در یک محیط‌زیست سالم و دسترسی عادلانه به فضاهای سالم شهری ازجمله مؤلفه‌های اصلی عدالت فضایی و عدالت محیط‌زیستی در شهر به‌حساب می‌آید. امروزه همراه با افزایش دگرگونی در فضاهای شهری و رشد ناهماهنگ و ضد محیط‌زیستی کلان‌شهر تهران، فرصت‌های نابرابر جهت زندگی در فضاهای سالم شهری نیز به وجود آمده است و به‌نوعی عدالت در شهر را از این منظر با چالش روبه‌رو ساخته است. هدف این پژوهش بررسی نابرابری فض...

سلسله مراتب شهری در کشورهای جهان سوم، نشانگر نبود تعادل در توزیع جمعیت بین شهرهای آن کشورهاست و این نبود تعادل، در سال های اخیر شدت بیشتری یافته است. در ایران نیز به­تبعیت از تحولات شهرنشینی، سلسله مراتب شهری دچار تغییراتی شده است که این تغییرات بیشتر درجهت ازبین­رفتن تعادل شبکۀ شهری در مناطق مختلف کشور است. هدف این پژوهش، بررسی سلسله مراتب شهری در استان گیلان، طی سال های 1345- 1390 است. روش تح...

امروزه کیفیت فضاهای شهری در شکل­گیری تعاملات اجتماعی، تصویر ذهنی از شهر و ذهنیت­بخشی به آن اهمیت بسزایی دارند. عوامل متعددی در شکل­گیری مفهوم کیفیت نقش دارند که از مهمترین آنها می­توان به پیکره­بندی فضاهای شهری اشاره کرد. پیکره­بندی فضایی، روابط میان فضاهای شهری را سازمان داده و خود عاملی برای شکل­دهی به متغیرهای کیفی مانند خوانایی و قابلیت دسترسی است. در دهه­های اخیر  نظریه چیدمان فضا، چارچوب ...

جای شک نیست که پایتخت،نخست شهر و کلانشهر ملی کشور،تهران،به دلیل مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی،اقتصادی،زیرساختی و زیست محیطی و از جمله سازمان فضایی؛ به مرحله بحران شدید رسیده است.در این راستا،به نظر می رسد؛که به علت تفرق های متنوع،آنچه که بیش از هر چیز در این بحران شدید حائز اهمیت بوده و هست،نظام مدیریت حاکم بر این شهر و عدم هدایت و کنترل سازمان فضایی این کلانشهر آن هم منبعث از رهیافت ها و رهنمود...

توزیع جمعیت، کارکردهای اقتصادی، جایگاه، و نقش شهرها در نظام شهری در تعامل با سایر شهرها در طول زمان دستخوش تحولات گوناگون می‌شود و تکامل می‏یابد. این تحولات در سازمانِ نظام شهری ایستا نیست و موضوعی وابسته به زمینه است. استان البرز تحولات بسیار سریعی را در نظام شهری پشت سر گذاشته است که موجب بروز عدم تعادل شدید در نظام شهریِ استان، تمرکز فزایندة جمعیتی و کارکردی در کلان‌شهر کرج نسبت به سایر شهرها،...

توسعه شهری زمانی می تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص، برای تامین مطلوب نیازهای خدماتی ساکنان ارائه دهد، لکن به علت نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری و فقدان مشارکت مردمی، سازمان های خدمات رسان شهری نتوانستند به صورت کارا به توزیع فضایی عادلانه خدمات بپردازند. این پژوهش با هدف ارزیابی نقش توزیع فضایی خدمات شهری در توسعه پایدار شهر انجام شده است و در صدد است که توزیع فضای...

چکیده: هماهنگی و پیوستگی میان اجزا ، عناصر و فضاها و فعالیت ها در بافت های تاریخی ایران سبب می شوند که این شهرها به صورت یک کل منسجم از اجزا در ذهن ناظر به نظر برسند لذا هرگونه دخالت ، تغییر در ساختار کالبدی این شهرها تحت عناوینی چون مرمت ، احیا و باززنده سازی نیاز به شناخت درست و رعایت اصول ساخت و سازمان فضایی آنها را ایجاب می نماید. درایران به علت شهرنشینی شتاب زده ، مدرنیزه شدن زندگی ، ورو...

سازمان فضایی استان گیلان، ترتیب و توزیع نظام یافته واحدها و فعالیت­ها در فضا برای عملکردهای عموم مجموعه است. این مقاله که با هدف تحلیل سازمان فضایی فعالیت­ها در استان گیلان تهیه شده، از لحاظ هدف بنیادی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. نتایج این مطالعات نشان می­دهد، سازمان فضایی ناحیۀ جلگه­ای گیلان که حول محور فعالیت­های نظام یافته در پیکره استان شکل گرفته ، نسبت به نواحی کوهپایه­ای و کوهستان...