به راه باده رفتن به از نشستن باطل و گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم از آنجائی که حیوانات (از نظر شکل ظاهری و عادات و رفتار و باورهای مردم درباره آنها) در شعر فارسی به خصوص شعر کهن تاثیر انکارناپذیر داشتند و با توجه به اینکه تاکنون فرهنگ جامعی درباره حیوانات برای رفع مشکلات دانشجویان بخصوص ادبیات فراهم نشده، نگارنده بر خود لازم دید تا جایی که زمان و منابع اجازه می دهند در این باره مطالعه و پژوهش ...

خاقانی شاعری است که اگر او خیال‌انگیزترین شاعر زبان فارسی نامیده شود، گزافه نیست. توجه‌نکردن به لایه‌های عمیق ساختاری و معنایی شعر او باعث می‌شود هم از مقصود و معنای منظور او در شعر دور شویم و هم لطافت‌های شعری او را درنیابیم. خاقانی در سرایش اشعارش از انواع علوم مرسوم در عهدش بهره برده و این یکی از دلایل لایه‌مند بودن اشعار اوست. در یکی از قصاید دشوار خاقانی در مدح شروانشاه، چند بیت وجود دارد ...

ملا لاچین از شعرای منطقۀ بدخشان است که فقط در ایام پیری به فعالیت هنری دست زده است. این مقاله شرح مختصری از روزگار و اشعار ملا لاچین است. تاریخ تولد ملا لاچین در هیچ مأخذی ذکر نشده است. طبق آنچه در منابع آمده، او عمری بیش از صد سال را سپری کرده و به شهادت نوشته‌هایش، در ۹۲سالگی کتابش را ‌نوشته و به‌روایتی، در سال ۱۳۱۶ش چشم از جهان فروبسته است. کتابی که خوش‌نظر پامیرزاد چاپ کرده، تنها تألیفی است...

ابن یمین فریومدی از شاعران معروف تاریخ ادبیات فارسی در نیمة دوم قرن هفتم و نیمة اول قرن هشتم هجری است. آنچه امروز از شعر او در اختیار ماست؛ مجموعه‌ای چندهزار بیتی در قالب‌های مختلف شعری که بخش مهمی از آن غزلیات است. از چندین دهه پیش که حسینعلی باستانی‌راد دیوان ابن یمین را تصحیح و منتشر کرد، تنها مرجع محققان برای شعر ابن یمین، همین دیوان مصحَّح وی بوده است که پس از مقابلة این تصحیح با دیگر نسخه‌ه...

در قسمت ورودی شرقی مسجد جامع کبیر یزد دهلیزی با پلان مربع به مساحت تقریبی 50 متر مربع وجود دارد که در حاشیه مستطیل شکل دور زیر سقف آن کتیبه ی شعری عربی به رنگ آبی و خط ثلث بر روی گچ در یازده بیت، مورخ به سال 777 هجری نقاشی شده است. این کتیبه به علت گذشت زمان ساییده شده و قسمت هایی از متن آن از بین رفته است. ایرج افشار، با استناد به کتاب های تاریخ جدید یزد و جامع مفیدی، از کتب تاریخی قرن نهم هجر...

حافظ شیرازی شاعر کمال‌گریی است که جنبه فعّال بی-نهایت وجود و اندیشه‌اش، محدودیّت موجود در ساختار کلمات، مفاهیم، مضامین، تصاویر و قالب شعر را برنتافت. از این‌رو، او برای جاری ساختن محتوای ذهنیِ گسترده و بی-کرانه‌ خود در ساختمان شعر، در پی طرّاحی بستر مناسبی بود که قابلیّت و گنجایش پذیرش این حجم نامحدود را داشته باشد. حافظ با ساختارشکنی در ساختمان شعر و غزل، فضای دیوان اشعارش را نامحدود ساخت و با قطع...

با روی کار آمدن فتحعلی‌شاه قاجار، شعر و شاعری نسبت به دوره‌های افشاریه و زندیه وضعیت مساعدتری پیدا کرد. شاه قاجار که خود شعر می‌سرود و خاقان تخلص می‌کرد، به حمایت از شاعران پرداخت و با شکل‌گیری کانون جدید نهضت بازگشت در تهران، شاعران بسیاری از گوشه و کنار ایران به پایتخت روی آوردند. خاوری شیرازی یکی از شاعرانی است که از شیراز به تهران مهاجرت کرد و با تکیه بر استعداد ذاتی و ممارست در انشای نامه‌...

پس از حوادث مهمی که در تاریخ اسلام برای اهل بیت? رخ داد، خون تازه ای در کالبد امت اسلامی به جریان افتاد و پژواک آن در طول قرن ها طنین افکن شد. ادبیات از مهم-ترین حوزه هایی بود که از این حوادث به طور روشن متاثر شد، به گونه ای که بخش قابل ملاحظه ای از ادبیات متعهد کشورهای اسلامی به زبان های مختلف اعم از عربی، فارسی، ترکی و... به بیان این حوادث اختصاص یافت. این گونه دلسروده ها نه تنها مفاهیم اعتقا...