ابوتراب خسروی با ارائه ی آثاری چون «هاویه»، «دیوان سومنات»، «اسفـار کاتبان» و «رود راوی» و «کتاب ویران» توانسته است برای خود جایگاه قابل قبولی در ادبیات داستانی ایجاد کند. در این پژوهش، مجموعه داستان «کتاب ویران»بر اساس روش ساختارگرایی بررسی شده است. ابتدا به بررسی ساختار روایت و سپس به تحلیل ژرف ساخت داستان ها پرداخته شده است. ساختار روایت در «کتاب ویران» سه نوع است: ساده، متوسط، دشوار. ژرف سا...

کتابخانه همواره یکی از نهادهای مهم تشکیلات دربار سلسله های مختلف محسوب می شده و در ابتدا وظیفه آن گردآوری کتب از مناطق مختلف و تولید کتاب های جدید برای بهره مندی اعضای دربار و خاندان شاهی بوده است. با گذشت زمان و رواج تذهیب و تصویر و کتابت زیبا در امر کتابداری? بر اهمیت کتابخانه در چارچوب دربار افزوده شد و به تدریج وجه تزیینی بعضی از نسخه ها هم بر جنبه کاربردی آن پیشی گرفت و بدین ترتیب شماری از...

کتاب‌آرایان ایرانی با توجه به سابقه‌ای که پیش از ظهور اسلام در نقاشی داشتند، از سده‌های چهارم و پنجم هجری به بعد برای لذت بخشیدن به جان و روح انسان، نخست مصحف‌ها و سپس نسخه‌های دیگر خطی را مذهَّب و مصوَّر ساختند. در ابتدا نقوش به کار رفته در حوزه کتاب‌آرایی ایرانی‌ـ اسلامی ساده و مطلق با رنگ‌های محدود و به‌ویژه زر ناب بود و از قرن ششم هجری به بعد عناصر رنگی متنوع دیگر اضافه شد. از این زمان به بعد س...

بررسی زیباشناختی نسخه های خطی قرآن کریم در زمان قاجاریه که در این پژوهش مجال سخن یافته، نشانگر بلوغ هنری و قریحه و ذوق هنرمندان ایرانی است. آرایش و تزئین قرآن کریم، از قرون اولیه اسلامی مورد توجه هنرمندان بخش های مختلف قلمرو تمدن اسلامی بوده است. از این رو بررسی عناصر زیباشناختی به کار رفته در نسخ قرآن کریم فرصتی برای درک اندیشه های خلاق هنرمندان این آثار و نیز الگویی مناسب برای هنرمندان عصر حا...

چکیده کتابت قرآن کریم، در ارتباط با هنر و تمدن دوران اسلامی از معنا و مفهوم بسیار گسترده و عمیقی برخوردار است که نه تنها مسیر تحول خط و خشنویسی بلکه عناصر دیگری چون تذهیب، رنگ و نقش، کاغذ، صحافی، و . . . را در بر می گیرد و بدون شناخت ودر نظر گرفتن هریک از این عناصر نمی توان مفهوم جامعی از کتابت دوران اسلامی به ویژه هنر کتابت قرآن ارائه داد. در حقیقت هنر صفحه آرایی امروز، ریشه در هنر کتابت دور...

تولید نسخ خطی یکی از مهمترین وجوه هنراسلامی است که در طول تاریخ باعث پیوند و قرار‎گرفتن هنرهایی چون تذهیب، خوشنویسی و نگارگری در کنار یکدیگر شده است. در میان نسخه‎های خطی، جنگ های شعر نمونه‎هایی هستند که با تصاویر و تزیینات بسیاری مزیین شده‎اند. موضوع این تحقیق معرفی یک جنگ شعر مصور مربوط به دوران قاجار است که در موزه و کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‎شود. هدف از این مقاله بررسی این جنگ ب...

قرآن نِگِل یکی از نسخه‌های قدیمی قرآن کریم است که در روستای نِگِل شهرستان سنندج استان کردستان نگهداری می‌شود. این نوشته در پی آن است که علاوه بر بررسی و تحلیل، ویژگی‌های این نسخه خطی، اهمیت و جایگاه آن در نزد مردم و چگونگی انتقال به روستای نگل و سوابق تاریخی، نوع خط و زمان نگارش، هنر تذهیب و تشعیر آنرا نیز مشخص نماید. پرسش اساسی تحقیق این است؛ آیا این قرآن در محدوده جغرافیای فرهنگی ایران، با شیوه ن...

دربار تیموریان مرکز شکوفایی هنرهایی نظیر نقاشی، معماری، تذهیب، کتاب آرایی و موسیقی بود و خطاطی و خوشنویسی در بین هنرهای این دوره اهمیت ویژه­ای داشت. به همین جهت کتاب­ها و کتیبه­های متعدد از این دوره باقی مانده که حاصل فعالیت خطاطان صاحب فن در سبک­های مختلف است. امیر علیشیر نوایی، وزیر هنردوست دوره سلطان حسین بایقرا، یکی از حامیان ویژه خطاطان و کاتبان بود و در دوره­ی وی علاوه بر نگارش و تذهیب کت...

نیمه اول صفوی یکی از اعصار طلایی هنر کتابت قرآن در ایران است و سبک ها و مکاتب هنری شاخصی در شهرهای مختلف تحت حکومت صفوی پدیدار شده است. یکی از مکاتبی که همواره در طول تاریخ ایران نقشی کلیدی در هنرهای مربوط به کتاب­آرایی ایفا کرده است، مکتب شیراز می­باشد. نقطه اوج هنر تذهیب نسخ دست نویس و قرآن­نگاری در شیراز را باید در سال های قرن نهم و دهم ه. ق جستجو کرد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است ک...

ظهور اسلام و اهمیتی که مسلمانان و به ویژه ایرانیان برای زیباسازی قرآن قایل بودند سبب افزایش فعالیت هنرمندان در جهت زیباساختن نگارش آیات قرآنی شد. قاریان به منظور مکث و یا پایان تلاوت روزانه از علامت هایی بهره گرفتند و مذهبین به منظور زیباسازی آیات قرآنی این نشانه ها را تزیین نمودند. یکی از این نشانه ها نشان پنج آیه است. از آنجا که شیوه های گوناگون به کاررفته در تذهیب قرآن بخشی بزرگی از هنر این ...