فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ، یکی از علوم فلسفی یا فلسفه های مضاف است که با روش تعقلی و استدلالی ، به تحلیل و تبیین گزاره های تعلیم و تربیت اسلامی می پردازد. این حوزه معرفتی از هفت بخش تشکیل می شود: معرفت شناسی ، وجود شناسی، خداشناسی ، جهان شناسی ، انسان شناسی، معاد شناسی، و ارزش شناسی. در مقاله حاضر، کوشش به عمل آمده تا شماری از مهم ترین مبانی معرفت شناختی تعلیم و تربیت اسلامی ، از منابع و متون...

«وجود» و «تقدم وجود بر ماهیت» عباراتی کلیدی در فلسفۀ صدرایی و فلسفه های اگزیستانس هستند که در نظر اول امکان بررسی تطبیقی و برقراری برخی تشابهات در زمینۀ انسان شناسی را به ذهن متبادر می کنند. صحت این فرضیه در بررسی دقیق تر واژه های «انسان»، «وجود انسانی» و نیز ملاحظۀ روش در فلسفۀ اگزیستانسیالیسم ملحدانه (به نمایندگی سارتر) و خداباور (به نمایندگی یاسپرس) پیگیری می شود و طرح هرگونه تطبیق در تحلیل ...

مبحث شک و شکاکیت یکی از مسائل مهم و پایه ای معرفت شناسی در فلسفه به شمار می رود. پژوهش پیش رو بر آن است که به بررسی تطبیقی و تحلیلی شک در فلسفه استاد مطهری به عنوان نماینده فلسفه اسلامی و فلسفه لیوتار به عنوان نماینده نگاه پست مدرن بپردازد. فلسفه اسلامی با تکیه بر مفاهیمی همچون بداهت، علم حضوری، ادراک حقیقی، مبحث نفس الامر و... به بررسی این موضوع می پردازد. لیوتار که روش شناختی خود را بر پای...

در تبیین و نقد مبانی و مولفه های روش شناختی حاکم بر رویکردهای رایج فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، مسئله این است که، آیا رویکردهای رایج دارای تمایز معناداری بلحاظ معرفت شناسی و جهان بینی از یکدیگر هستند، و اگر چنین است، این تمایزها از چه زوایایی برخورداراند. برای رسیدن به پاسخ این مسئله، لازم است به شناخت مولفه های روش شناختی و مبانی آنها درهر یک از رویکردها پرداخت. لذا در ادامه 10 پرسش روش شناخت...

ماسون−اورسل، فیلسوف، شرق­شناس و زبان­شناس فرانسوی، تحت تأثیر مطالعات تطبیقی در حوزه­های زبان­شناسی، دین­شناسی و اسطوره­شناسی، فلسفه تطبیقی را وجهه همت خود ساخت و برای اولین بار این کلمه را وضع کرد. او فلسفه تطبیقی را به مثابه روش در نظر گرفت و نه یک رشته و گرایش مستقل. اورسل با اثرپذیری از جریان غالب پوزیتیویستی در دهه­های نخست قرن بیستم درصدد ارتقای سطح فلسفه به سطح پوزیتیویستی برآمد. از این ر...

حاضر به «روش شناسی اندیشه سیاسی در فلسفه غرب تمدن اسلامی» اختصاص دارد. فلسفه غرب تمدن اسلامی به اندیشه های فلسفی در آرا و آثارِ فیلسوفانی چون ابن طفیل، ابن باجه و ابن رشد اطلاق می شود. اینان برخلاف متفکران شرق تمدن اسلامی، مانند ابن سینا، روش شناسی ویژه ای در حوزه دانش سیاسی داشتند. بنیادی شرعی برای عقل در حوزه سیاست قائل بودند و در عین حال احکام شرعی سیاست یا سیاست شرعی را به اعتبار یافته های ع...

فلسفه فرهنگ از گرایشهای جدید فلسفه است که درسالهای اخیراهمیتی بیش از گذشته پیدا کرده است.فلسفه فرهنگ عناصر و مواد اندیشه و پژوهش خودرااز سویی با رجوع به فیلسوفان بزرگ و از سوی دیگر از حوزه مطالعات و پژوهشهای علوم انسانی و حتی علوم طبیعی فراهم کرده است.فلسفه تاریخ،انسان شناسی فلسفی،جامعه شناسی،روان شناسی،زیست شناسی و انسان شناسی فرهنگی هرکدام به نحوی بسترتاملات فلسفه فرهنگ را فراهم ساخته اند.به ...

نظر به رواج و رونق روزافزون مباحث هرمنوتیک در دو سه دهه اخیر سؤال اصلی این پژوهش، پرسش از میزان و نحوه کاربری هرمنوتیک در عرصه پژوهش دینی و به ویژه حوزه سیاسی آن است. به عبارت بهتر، سؤال از امکان یا امتناع کاربرد دانش و روش هرمنوتیک در قلمرو مزبور می باشد. مفروض این تحقیق آن است که امکان استفاده از دانش هرمنوتیک در عرصه های قرآن و دین پژوهی کاملاً منتفی نیست و به استثنای نحلة هرمنوتیک فلسفی، م...

بیش از یک قرن از آشنایی ایرانیان با فلسفه های جدید غرب می گذرد.گونه شناسی روی­کرد اندیش وران ایرانی با این فلسفه، از موضوع هایی است که امروزه بایستی بررسی و تحلیل شود.  این نوشتار، روی کرد متفاوت مرحوم سید جلال الدین آشتیانی و استاد شهید مرتضی مطهری را به فلسفه غرب بررسی می کند و نوع رویارویی شهید مطهری را دفاع پذیرتر، مفیدتر و کارآمدتر می سنجد. در این مقاله، پس از برخی مباحث مقدماتی، دیدگاه ه...