دورة روشنگری یکی از دوره های درخشان و مهم در عرصة فلسفه و علوم بود که درسده های هفدهم و هجدهم سراسر اروپا را دربرگرفت. دراین دوره، مبنای شناخت برای انسان خرد و عقل اوست که معیار سنجش همة تفکرات وی قرار می گیرد. جنبش حاکم در این دوره، یعنی «جنبش روشنگری»، ریشه در عقاید رنه دکارت (????- ????)، فیلسوف فرانسوی داشت. وی با عبارت معروف خویش می اندیشم پس هستم (cogito ergo sum)، سر‍آغاز فصل جدیدی در فل...

دورة روشنگری یکی از دوره‌های درخشان و مهم در عرصة فلسفه و علوم بود‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که درسده‌های هفدهم و هجدهم سراسر اروپا را دربرگرفت. دراین دوره، مبنای شناخت برای انسان خرد و عقل اوست که معیار سنجش همة تفکرات وی قرار می‌گیرد. جنبش حاکم در این دوره، یعنی «جنبش روشنگری»، ریشه در عقاید رنه دکارت (????- ????)، فیلسوف فرانسوی داشت. وی با عبارت معروف خویش می‌اندیشم پس هستم (Cogito ergo sum)، سر‍آغاز فصل جد...

با شکل گیری عصر روشنگری در اروپای قرن هجدهم و وقوع انقلاب فرانسه، اندیشه های عقل گرایانه و فلسفی در اروپا گسترش یافت. اندیشمندان روشنگری، که اثبات همه چیز حتی علوم دینی را تنها از راه عقل امکان پذیر می دانستند، شعار آزادی و برابری همه ملّت ها را نیز سرمی دادند. این گونه اندیشه های آزادی خواهانه، بیش از هر گروهی برای یهودیان شادی آفرین بود، چرا که با توسل به آن می توانستند پایان یک دوره مشکلات و ...

از جمله مباحث مطرح در تفکر هردر، ناسیونالیسم است. ناسیونالیسم را در مقابل نگاه جهان‌وطنی روشنگری قرار می‌دهند که بر اساس آن، همه‌ی انسان‌ها تحت حاکمیت عقل، باید به شیوه‌ی معینی، جنبه‌های مختلف زیست خود را تنظیم کنند. در مقابل این نگاه روشنگری، ناسیونالیسم مورد حمایت متفکرانی قرار گرفت که عمدتاً در جریان رمانتیسیسم جای داشتند. ناسیونالیسم در پی احیا و به رسمیت شناختن واحدهای اجتماعی‌ای بود که تحت...

مسیحیان از همان دوره های اولیه تاریخ مسیحیت، کتاب مقدس  خود را عاری و بری از هرگونه خطایی می پنداشتند. اما در دورۀ جدید، جایگاه کتاب مقدس متزلزل شد و بسیاری به آن با دیدۀ تردید نگریستند تا آنجا که امروزه بسیاری از مسیحیان و حتی الاهی دانان مسیحی اعتقادی به خطاناپذیری آن ندارند. بحث در این باره از دو جهت بااهمیت است: نخست، از جهت جایگاه کتاب مقدس در ایمان مسیحی، و دوم تزلزل این جایگاه در دورۀ جد...

ادبیات جهان ماندن در پرده های پندار را دشمن بزرگ آدمی دانسته و به شیوه های گوناگون آن را بازنمایی کرده است. ادبیات ایران از دیرباز جز پرداختن به مضامینی همچون فداکاری، عشق و آگاهی در برابر رذایلی مثل دروغ، فریب، ریا، تزویر، سالوس، توهم و خیال باطل نیز صف کشیده است. مرغابی وحشی ایبسن نیز بر چنین مضامینی استوار است. این مقاله به همانندی «خواب»ی دردناک در مرغابی وحشی اشاره می کند و آن را با «خواب ...

نوع برخورد و عکس العمل اندیشمندان عرب در برابر روشنگری و مدرنیته، تعیین کننده دستگاه نواندیشی آنان است. رویکرد اقبالی برخی از این اندیشمندان به اندیشه روشنگری و روشنفکری غربی، با گرایش به  ارزش های  مدنی و ویژگی های فکری و فلسفی تمدن اروپایی آغاز شد. سپس این رویکرد با گرایش به مطالعات جدید علوم انسانی مانند ساختارگرایی، زبانشناسی، هرمنوتیک، معناشناسی و انسان شناسی، توسط گروهی از روشنفکران برجست...

از جمله موارد اخلاقی که در دوران روشنگری در اروپا، بر آن تأکید می‏شد، لزوم تسامح با دیگراندیشان بود. از آنجاکه لسینگ طلایه‏دار روشنگری در ادبیات آلمانی­زبان شناخته می‏شود، در این جستار کوشیده‏ایم اندیشة تسامح را در دو نمایشنامة وی، با عنوان مینا فون بارنهلم و یهودی‏ها بررسی کنیم. مقاله از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، مروری بر سیر تحول مضمون تسامح در اروپا از آغاز تا زمان لسینگ، یعنی قرن ه...

از دیدگاه لیوتار پسمامدرنیسم به معنای بی اعتنایی به کلان روایتهاست. در آثار جیمز جویس تمایلات ادبی، فلسفی و دینی پسا مدرن را می توان پی گرفت. این مقاله به پی گیری بی اعتناعی به کلان روایت هایی چون دین، مارکسیسم، هگلیانیسم و روشنگری در رمان بیداری خانواده فینگانها، واپسای رمان جیمیز جویسن، می پردازد. جاه طلبی خصیصه بارز ساکنان دنیای این رمان است. در این رمان کلان روایت ها آسیب پذیر شده و به تلخی...