مسلمان‎‎نشین‎های قفقاز جنوبی در سده‏های 19 و 20م. عرصه ظهور آثار تاریخ‎نگاری محلی متعددی شد. این آثار در محدوده جغرافیایی و زمانی مذکور به دو بخش سنت قدیم و جدید قابل تقسیم است. سنت قدیم تاریخ‎نگاری محلی مسلمان‎نشین‎های قفقاز جنوبی در سرتاسر قرن 19م. و اوایل قرن 20م. با الهام‎پذیری از سنت‏های تاریخ‎نگاری ایرانی-اسلامی رایج بود. این روند تا فروپاشی دولت روسیه تزاری تداوم داشت و پس از آن در دور...

یکی از بزرگترین رخدادهایی که تاریخ آذربایجان را به شدت تحت تأثیر قرار داد، رسمیت یافتن تشیّع و انتخاب تبریز به عنوان پایتخت دولت صفوی توسط شاه اسماعیل بود. چرا که پس از این رویداد، این منطقه قرنها شاهد تحولات مهم و حوادث شگرفی شد.به جرأت می توان گفت: دوره یصفویه تا انتهای قاجار، یکی از دوره های پر اهمیّت تاریخ تشیّع در ایران و به خصوص آذربایجان می باشد.به طور کلی در این دوره،با بهره گیری از نظریه ...

یکی ازمهمترین وجدی ترین موضوعات مورد بحث در دوره معاصر،ورود مدرنیته وآموزه های دنیای غرب به ایران است.شکست ارتش ایران درجنگ ها با روسیه تزاری که منجر به قراردادهای گلستان وترکمانچای شد،موجب شدتا نخبگان قاجار مانند عباس میرزا،به ضرورت بهره گیری ازتمدن غربی برای پیشرفت ونوسازی درایران پی ببرند.درراستای حرکت درمسیرنوسازی صدراعظم های نوگرائی مانندامیرکبیر،سپهسالار وامین الدوله گامهای موثری برداشتند...

تسلط روسیۀ تزاری بر قفقاز در نیمۀ نخست سدۀ نوزدهم، بیشتر از دیدگاه نظامی بررسی شده است. از جنبه‌های غفلت‌شدۀ این موضوع، ذهنیت روس‌ها از جنوب قفقاز و شناختی است که آنان از این سرزمین و مردم آن به‌دست آوردند؛ شناختی که راه تسلط بر آن را هموار کرد. به‌نظر می‌رسد قفقازی که امروزه می‌شناسیم خود نتیجۀ چنین شناختی بوده است و درونمایه‌ای شرق‌شناختی دارد. به بیان دیگر، مفهوم پسااستعماری قفقاز به‌مثابۀ ی...

تسلط‌روسیه تزاری، اتحاد شوروی و بعد فروپاشی اتحاد شوروی تاثیرات عمیقی بر اقتصاد منطقه آسیای مرکزی داشته است. بطوری که کشورهای این حوزه ابتدا از یک اقتصاد شبانی به اقتصاد متمرکز و برنامه ریزی شده و سپس طی یک دوره انتقالی به طرف یک اقتصاد بازار آزاد حرکت کردند. در راستای این تحولات شبکه‌های مافیایی که از حمایت<...

در سدۀ نوزدهم میلادی که کشورهای اروپایی با سرعت درحال ترقی و پیشرفت بودند، روسیه نیز که مناطق گسترده‌‌ای از آسیای مرکزی و قفقاز را ضمیمۀ خاک خود کرده و به یک امپراتوری گسترده تبدیل شده بود برای پیوستن به شمار این کشورها تلاش می‌کرد. در این دوره، در سراسر جهان اسلام یک سیر نوخواهی و اصلاح‌طلبی به راه افتاده بود که مسلمانان زیر سلطة‌ امپراتوری روسیه تزاری نیز که زیر انواع فشارهای استیلاگرایانه و ...

چکیده جامعة سنتی ایران در آغاز قرن 19م. گرفتار ارادۀ سلطه­جویانة قدرت­هایی شد که منافع آنها، منبعث از نظم نوظهور اروپایی بود. دولت‎های روسیه، فرانسه و انگلیس کنش­گران اصلی این فرآیند استعماری، بیشترین مصائب را بر ایران و ایرانی به بار آوردند. در این میان، دولت روسیه تزاری با طمع­ورزی به خاک ایران، آغازگر جنگی طولانی­ مدت شد. در روزگار دفاع نظامی ایران در برابر قشون روس، توجه به ملاحظات دفاع غیر...

موضوع پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی چگونگی واگذاری امتیاز بهره‌برداری از جنگل‌های شمال ایران به شرکت کوسیس تئوفیلاکتوس روسیه تزاری و همچنین پیامدها و تأثیرات آن بر وضعیت جنگل‌های مورد بهره‌برداری است. در این تحقیق، برای اولین بار با نگاهی تاریخی، موضوع بهره‌برداری و تخریب جنگل‌ها توسط شرکت‌های خارجی بررسی شده است که در حقیقت گامی در جهت گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزة مطالعات تاریخ و منابع طبیع...

چکیده طلسم، موتیف دائمی فرهنگ جهانی است و با نشانه­هایی از قبیل انگشتر، دستبند، گردنبند و یا اشکالی دیگر شناخته می­شود که حاوی ورد و دعا و یا نشانی است. موضوع طلسم بخشی از ادبیات را هم پوشش می­دهد و نویسندگان و شاعران جهان از جمله روسی نیز به آن در آثار خود پرداخته­اند. الکساندر کوپرین، الکساندر پوشکین، میخائیل لرمانتف و آنّا آخماتِوا که هر یک به شیوه­ای با دین و فرهنگ شرقی ارتباط داشته­اند، طلسم...

معماری نظامی عهد قاجاری یکی از مباحثی است که در تاریخ معماری ایران کمتر بدان توجه کارشناسی شده است. ارک علی شاه تبریز یکی از آثار معماری نظامی عهد قاجاری و از اسناد عینی و مدارک مادی بر جای مانده از جنگ های ایران و روس است که در تمامی گزارش های تاریخی عهد قاجاریه از آن با عنوان ارک شهر و قلعة تبریز یاد شده است. کاوش های باستان شناختی سال 1350 ه. ش در محوطة ارک علی شاه تبریز، با سرپرستی و هدایت ...