درباره علل نزول آیات حجاب، روایات متعددی در منابع اهل سنت گزارش شده است که به برخی وقایع تاریخی زمان رسول الله (ص) باز می‌گردد. با توجه به اهمّیّت موضوع و برداشت‌های متفاوت از وجوب این حکم الهی، بررسی صحّت این روایات و تاریخ‌گذاری آن و تبیین و جمع روایات به ظاهر مختلف ضروری می‌نماید. این مقاله با نگاه مشترک به متن و سند، به روش توصیفی _ تحلیلی و با عنایت به مبانی کلامی، به ارزیابی سندی و محتوایی ر...

بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فی تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقی است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهای معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیری را به عنوان ابزارهای فرعی تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقی آمده است که نشانگر دید منفی و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلی ...

موضوع توقیفیت ترتیب چینش آیات در سوره های قرآن کریم همواره مورد بحث و بررسی علمای علوم قرآنی بوده و در طول تاریخ موافقان و مخالفانی داشته است. در این بحث که در مصادر تاریخی، روایی و گاه کلامی ریشه دارد، نقش روایات از جایگاه ویژه ای برخوردار است و بررسی مستقل این روایات می تواند برای روشن شدن ابعاد مختلف این موضوع اثر شایان توجهی داشته باشد. پس در این نوشتار بدون در نظر گرفتن سایر ادلۀ مطرح میان...

این پژوهش به بررسی معنا و حقیقت رزق و ارتباط آن با عدل الهی، توحید افعالی، و قضا و قدرالهی در پنج فصل پرداخته است. در فصل اول؛ معنا و حقیقت رزق مادی و معنوی از نظر آیات قرآن و روایات اسلامی پرداخته شده است و درفصل دوم انواع و اقسام ارزاق الهی مانند رزق حلال و حرام، طالب و مطلوب، کریم، حسن، طیب، و غیره و مصادیق رزق مادی و معنوی نظیر رزق ضروری و غیر ضروری، آزادی، تقوا، ... .و اهمیت رزق حلال و در ...

نخستین گام های مفسران در تدوین تفاسیر، جمع آوری روایاتی بود که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به تفسیر آیات می پرداخت، روایاتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و یا ائمه (علیهم السلام) که در تفسیر آیات به آن استناد می شد، این روش در عصر حضور و پس از آن نیز روش معمول برای تفسیر قرآن کریم بود تا اوایل قرن چهارم هجری که جهان اسلام با تحول دانش تفسیر مواجه شد و با رشد عقل گرایی به ویژه در مدرسه...

یکی از فرقه های مهم کلامی در عصر امام رضا(ع) «اهل حدیث» بود. آنان بر ظاهر آیات و روایات جمود داشتند و بر این اساس در مسئله صفات خبریه خداوند یا تصویری جسمانی از خداوند ارائه می کردند یا با اثبات این صفات و بدون تبیین آن ها، سکوت اختیار می کردند. امام رضا(ع) در مواجهه با چنین رویکردی به تبیین عقیده صواب در صفات خبریه پرداختند و آیات و روایات نبوی(ص) را در این باب به شکلی صحیح تفسیر کردند، بنابرا...

تفسیر بحرالعلوم ابو لیث نصر بن محمد سمرقندی بلخی معروف به تفسیر سمرقندی (375 ه ق) از جمله تفاسیر روایی اهل سنت در قرن چهارم هجری است. ابو­لیث در حوزه فقه و حدیث هم تبحر داشته و دارای آثاری نیز در این رابطه می­باشد. سمرقندی کلیه آیات قرآن را در بحر­العلوم تفسیر کرده است و غلبه جنبه روایی این اثر سبب شده که این تفسیر را از جمله تفاسیر روایی اهل سنت به­شمار آورند، روایات مورد استناد ابو­لیث در تفس...

فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا(س) سال دوازدهم، شماره1، بهار1394، پیاپی25 بررسی و نقد آراء ماتریدی و نسفی در مورد آیات مربوط به اهل بیت(ع) شادی نفیسی سمیه خلیلی آشتیانی تاریخ دریافت:03/02/92 تاریخ تصویب:20/02/93 چکیده ماتریدیه به عنوان یکی از فرق کلامی مسلمانان در کنار دیگر فرق کلامی همچون شیعه، معتزله و اشاعره شناخته می شود‍، اما نسبت ب...

پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مهارت های ارتباطی بر مبنای سیره معصومان(ع) انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا مفهوم مهارت های ارتباطی از دیدگاه علوم جدید و سپس از دیدگاه معصومان(ع) تجزیه و تحلیل شدهتا بدین ترتیب قالبی معین برای استخراج و تبیین مهارت های ارتباطی از سیره معصومان(ع) فراهم آید، سپس با جستجو در احادیث و روایات برجامانده از معصومان(ع) به مجموعه ای از مهارت ها در دو بخش کلامی و ...

چکیده صراط روش و طریقی است که انسان، به سفارش و هدایت خداوند گام در این مسیر می نهد و اگر به ندای عقل و فطرت خود گوش فرا دهد می تواند از صراط دنیوی به خوبی بهرمند شود و به سلامت از صراط اخروی عبور نماید و به لقاء الله برسد. هدایت خداوند متعال به صراط، هدایت بالذات است و این هدایت تا آخرین مرحله ممکن ادامه می یابد و اگر کمترین امید و امکان هدایت در کسی باشد این راه همچنان باز است و نتیجه این ...