در مجموعه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران آثار با ارزشی به شکل کتاب های مستقل و یا رساله های کوچک در علوم مختلف موجود است که بررسی هریک در موضوع خاص خود اهمیت ویژه ای دارد. یکی از رساله های مهم در این گنجینه، رساله ای در بررس زندگینامه و سلسله عرفای ایرانی و هند است. این رساله کوچک! که خود در رده زندگینامه ها و طبقات قرار می گیرد به شکلی موجز و مختصر به یررسی زندگی عرفا...

  سراج الدین علی خان آرزو یکی از برجسته ترین ادبای شبه قاره است که نزدیک به سی و شش کتاب و رساله در زمینه­ی تحقیقات ادب فارسی تألیف کرده و دیدگاه­های نوینی را در حوزه­های مختلف سبک شناسی، زبان شناسی، بلاغت، نقد ادبی، تذکره­نویسی و ... مطرح کرده است. یکی از آثار مهم او تذکره­ی مجمع النفائس است. این اثر به­رغم اهمیتّی که در زمینه ی نقد ادبی دارد، چنانکه باید مورد توجّه جدّی محقّقان و منتقدان ادبی قرا...

تحقیق پیش رو بر آنست تا خواننده را با وجهه ای از زندگی علی بن عثمان هجویری، شخصیت مشهور صوفی آشنا کند. نویسنده با اتخاذ رویکردی نو در صدد بررسی تاثیر اساتید و رهبران متعدد هجویری بر او طی مهاجرتهای طولانی اوست. بدین ترتیب در ادامه از تاثیرعمیق افرادی چون ابوالعباس شقانی،ابو احمد مظفر حمدان، ابوالقاسم کرکانی،امام ابوالقاسم قشیری و شیخ ابوالفضل محمد بن حسن ختلی بر دیدگاه هجویری نسبت به دین و دنیا...

از جذّاب ترین رساله های رمزی سهروردی «قصّه الغربه الغربیّه» است. در این داستان، شیخ اشراق دیدار انسان نورانی با جفت آسمانی اش را به گونه ی تجربه ای رویاگونه و در قالب سفری درونی تصویر می کند. کهن الگوها نقش ویژه ای در پیشبرد این داستان و به تصویر کشیدن وقایع دارند. این پژوهش با تکیه بر شیوه ی نقد کهن الگویی یونگی انجام شده است و در آن، انواع موقعیت ها و شخصیّت های کهن نمونه ای نشان داده و بررسی می ...

مقاله به بیان خدمت دانشمندان آسیای مرکزی در تعلیم و تدریس قرآن کریم اختصاص یافته، در آن بعضی نکته های ضروری تجوید و ترتیل قرآن کریم بر مبنای مصاحبه ی مؤلف با فراگرفتگان این رشته بیان شده است. مؤلف «ترتیل القرآن» استاد عینی و رساله های مربوط به آموزش تجوید را در صد سال آخر بررسی کرده است.

این رساله ، تصحیح و تحقیق متن رساله فی الحدوث نوشته صدر المتألهین شیرازی است که موضوع آن حدوث یا پیدایش جهان است. ارکان این رساله شامل متن تصحیح شده و مقدمه است. گذری تحلیلی بر نظریه ملاصدرا درباره حدوث جهان، تجزیه و تحلیل مطالب رساله حدوث، چگونگی تصحیح متن رساله و ارزشیابی نسخه ها ، مباحثی است که در مقدمه به آن پرداخته شده است. مصحح متن مذکور را با هفت نسخه خطی دیگر از این متن مقایسه انتقادی ک...

اعلامیه حقوق بشر حاصل آرای فلاسفه غربی پس از رنسانس و همچنین حاصل فکر کسانی است که در پی برقراری صلح جهانی پس از جنگ جهانی بوده اند. اینان در حقیقت با ریشه یابی علل جنگ های بشری خواسته اند بنیان های نظری صلح را طی این اعلامیه پی ریزی کنند و آن را بر اساس انسان شناسی خود که اومانیسم است قرار داده اند؛ و اما امام سجاد(ع) حدود چهارده قرن پیش به بیان حقوق خصوصی، عمومی، سیاسی و اجتماعی انسان پرداخته...

رساله نویسی از روزگاران گذشته در دنیای اسلام رواج داشت و دانشمندان و ادبا، نکته ها و یافته های مهم و ضروری خود را در قالب رساله عرضه می کردند. کار رساله نویسی‏ در روزگار میرسیدعلی همدانی (713-786ه‍.ق/ 1313-1384م.)، یعنی سده هشتم هجری نیز چون بسیاری دیگر از دوره ها رونق فراوان داشته است؛ چنان که بیشتر آثار هم روزگاران وی در قالب رساله نوشته شده است. در میان رساله نویسان آن روزگار، نام سیدعلی همد...