کلام امامان معصوم(ع) در کنار معانی والای انسانی که نشان از روحیه متعالی و اندیشه اسلامی ایشان دارد، مملو از واژگان و ترکیب های زیبا و تأمّل برانگیزند که روح آدمی را جلا می دهند. بیان ظرافت های بلاغی در کلام این بزرگان، امری ضروری است. از این روی شرح و بسط این موضوع از تکالیف مهم دانسته شده و در نوشتار حاضر به موازنه محسنات لفظی در کلام امام رضا و امام سجاد(ع) همت گماشته شده است تا توانایی این بز...

قرآن کریم در غنای ادب عربی نقش بسزایی داشته است؛ به طوری‌که عدم آشنایی با قرآن کریم فهم متون عربی را مشکل می‌کند و از آن‌جایی که امامان معصوم(ع) کاملاً با قرآن کریم مأنوس بوده و حافظان این کتاب آسمانی هستند؛ لذا این آگاهی نقش اساسی در بیان ادبی‌شان داشته است. امام سجاد(ع) بعد از واقعه کربلا به مناسبت‌های مختلف به سرودن اشعاری پرداخته است، که در این اشعار واقعه کربلا، از مظلومیت خاندان پیامبر(ص)...

چکیده در این مقاله، رویکرد‌های تربیتی امام سجاد(ع) و کارکرد آن در الگودهی به مربیان و والدین بررسی می‌شود. تعلیم و تربیت، همواره از دغدغه‌‌های مهم انسان بوده و ذهن او را به خود مشغول ‌کرده‌ است و بی‌تردید ارائۀ ‌الگوهای موفق در این عرصه، از نیازهای اساسی والدین و مربیان قلمداد می‌شود. در بین مباحث مربوط به تربیت، پرداختن به رویکردهای تربیتی جایگاهی ویژه دارد؛ زیرا مراحل فرآیند تربیت را فراروی م...

خاندان اعین در نشر معارف اهل بیت: جایگاهی برجسته دارند. باز خوانی چگونگی تحول فکری و عقیدتی این خاندان و زمان آن، کمک فراوانی به شناخت افکار و عقاید ایشان می نماید. این خاندان در ابتدا بر مذهب تسنن بودند و بعدها به تشیع گرایش یافتند. نخستین بستر آشنایی خاندان اعین با تشیع در عصر امام سجاد(ع) به وجود آمد. عوامل متعددی در ایجاد این تمایل نقش داشته است ، افرادی چون ابوخالد کابلی صحابه خاص امام سجا...

رسالۀ ذهبیّه یا مذهّبه، نوشتاری در دانش پزشکی و منسوب به امام رضا(ع) است.  در این نوشتار، به منظور ارزیابی اعتبار این رساله و صحت انتساب آن به امام رضا(ع)، ابتدا شواهد تاریخی، شهرت و نسخه­های موجود به عنوان قراین انتساب رساله به امام بررسی‌ شده و سپس سند و طرق آن مورد ارزیابی قرار گرفته و برای ارزیابی متن کتاب، از شواهد و قراین درون‌متنی و برون‌متنی بهره گرفته شده است. نتیجه این بررسی­ها این است ...

امام سجاد(ع) در شرایط سخت پس از رخداد عاشورا، مسؤولیت خود را بیشتر از طریق کلام و سخن که بخش اعظم آن در قالب ادعیه و کلمات قصار و کمی در اشعار برجای مانده از آن حضرت تجلّی یافته، به انجام رسانیده است. کلام وی در عین حال که رابطه عاشقانه انسان با خدا را به زیباترین شکل ممکن به تصویر کشیده، حاوی موضوعات گوناگون و متنوّع در رابطه با جنبه های مختلف هدایت انسان است. اشعار منسوب به آن حضرت نیز بسان دعا...

صحیفۀ سجادیه نتیجۀ نیایش‌ها و نجواهای امام سجاد (علیه‌السلام) با پروردگار است که در نهایت فصاحت و بلاغت نگاشته شده و بسیاری از مضامین آن همسو و هم جهت با تعالیم عرفا و شعرای ادب پارسی است. در این میان، تطبیق این همه پاکی و اخلاص و خضوع و خشوع با آراء برخی از متکلمان ظاهر بین، تفاوت نگاه عارفانه و عاشقانه را به خدا و هستی، با نگاه عاقلانه و گاه متحجرانه نشان می‌دهد. از طرفی برخی از شعرا که گاه خ...

صحیفة امام سجاد، به منزلة یکی از ارزشمندترین متون دعایی و تربیتی اسلام، منبع الهام‌بخش شاعران و نویسندگان فراوانی بوده که از جملة ایشان، قیصر امین‌پور شاعر نام‌دار معاصر است. قیصر هم در توصیف پاره‌ای‌ از مقوله‌های الهی و هم در تعریف از عقل و خرد و تربیت و امثال آن، وام‌دار صحیفه است. موارد تأثیرپذیری شعر قیصر از زبان، فرهنگ و مضامین این اثر بزرگ، در بیش از ده منظومة این شاعر قابل جست‌و...

در پژوهش حاضر سبک ادبی امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه ثمالی بررسی شده تا زمینه ی آشنایی هر چه بیش تر ادب دوستان و اهل هنر با ویژگی سبک ادبی ایشان، با نگرشی نو فراهم گردد. روش کار بدین صورت است که ابتدا کلیاتی راجع به واژه ی سبک و سبک شناسی از نظر لغوی و اصطلاحی، تاریخچه ی سبک شناسی، ذکر معانی لغوی و اصطلاحی دعا، دعای ابوحمزه ثمالی و مختصری از زندگینامه ی امام سجاد(ع) و ابو حمزه ثمالی ارایه گردد، ...