بُتریه یکی از فرقه های زیدیّه است. رجال شناسان و صاحبان کتابهای فرق و مذاهب، از برخی افراد در شمار این گروه نام می برند که نمی توان آنها را از زمرة این باورمندان دانست. چرایی این رخداد و بررسی اندیشه ها و عقاید یکی از این شخصیّت ها به شناخت فرقة بُتریه و اساس شکل گیری اصول آنها کمک می کند؛ از این رو، حَکَم بن عتیبه و روایات و گزارشات تاریخی دربارة وی انتخاب و بررسی شد. به نظر می رسد که راویان حکم در ...

چکیده در این پایان نامه که با عنوان «بررسی روایات تفسیری امام صادق علیه السلام در جزء پانزدهم قرآن مجید» تنظیم گردیده است ،احادیث تفسیری امام صادق علیه السلام در ذیل آیات جزء پانزدهم قرآن مجید از تفاسیر روایی شیعه جمع آوری و از منابع اصلی مصدریابی و استدراک شده است. تمامی احادیث نقل شده علاوه بر ترجمه مورد بررسی سندی و دلالی قرار گرفته و در پایان نیز شرح حال رجال در فصلی جداگانه آمده اس...

تاکید بر نقش ساختار سیاسی در مواجه با گروه‌های اجتماعی و مذهبی از آن جهت است که در دوره سلجوقی نهاد سیاسی در عمل نهاد مذهب و مناسبات اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. تا آنجا که امکان داشت سلسله مراتب مذهبی در چارچوب حکومت متشکل می‌شود و امور مذهبی تحت نظارت وزیر قرار می‌گیرد. این پژوهش با رویکرد مسئله محور تلاش دارد به تبیین کنش و بینش حکمرانان سلجوقی نسبت به گروه اجتماعی شیعیان امامیه بپر...

خطبه 219 نهج البلاغه که برخی از شارحین آنرا در مدح خلیفه دوم از سوی امام می دانند، درحوزه سند ودلالت همواره با چالش ها و دیدگاه های متفاوتی روبرو بوده است. برخی بزرگان شیعه صحت انتساب این سخنان به امام علی علیه السلام را مورد تشکیک قرار داده و ایراد آن از سوی امام را انکار کرده اند. از سوی دیگر فهم محتوی خطبه، در بستر بررسی های اسنادی و رجالی و مصادر تاریخی آن، با نظر داشت شرایط حاکم بر فضای صد...

کشی در رجال خود ضمن ذکر اصحاب امام ششم تا امام هشتم(ع) تعبیری درباره سه گروه از یاران این امامان دارد که متأخران با توجه به آن، کسانی را به عنوان اصحاب اجماع نامبردار ساخته‌اند. نام محمدبن ابی عمیر در گروه سوم آمده است. او از یاران برجسته و خوشنام امام کاظم، امام رضا و امام جوادو راوی و مصنف بخش مهمی از روایات امامیه است که نامش علاوه بر اصحاب اجماع در میان مشایخ ثقات نیز به چشم می‌خورد. دانشور...

ماده 136 قانون مجازات اسلامی، مقرّر نموده است: «هرگاه، کسی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب حدّ شود و هر بار حدّ آن جرم بر او جاری گردد، حدّ وی در مرتبه چهارم اعدام است»؛ اما در مجامع روایی شیعه، روایتی از امام هفتم (ع) معروف به «خبر یونس» آمده است که امام ­فرموده است: «أَصْحَابُ الْکَبَائِرِ یُقتَلون فِی الثَّالِثَهِ». مضمون این خبر که مُبَیِّن «قاعده­ای عام» و «کبرایی کلّی» است، در تنافی با مدلول ماده فوق می­باشد. در این ...

طرفداران عدم حضور اجتماعی زنان به حدیث «اذا کانت ... امورکم الی نساءکم فبطن الارض خیرٌ من ظهرها» - که فقط در دو منبع سنن الترمذ‏ی و تاریخ بغداد آمده و در دیگر کتب روایی رواج یافته است - استناد کرده‌اند. این روایت از طریق صالح مُرّی بصری - که علمای رجال او را تضعیف نموده‏اند - نقل گردیده است و برگردانی از کلام یک شاعر است که در ضرب المثل‌های عربی قرن دوم وجود داشته و صالح مری از آن استفاده کرده است...

هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی اعراف از دیدگاه چهار نفر از مفسران بزرگ اسلامی؛ فخررازی، بیضاوی، طبرسی و علّامه طباطبایی می باشد. رساله حاضر در پنج فصل تنظیم گردیده که فصل اوّل آن به بیان مسئله اعراف اختصاص یافته، فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق، که این مسئله به اسلام مربوط می شود و قبل از اسلام، در ادیان دیگر اثری از موضوع دیده نشده است. فصل سوم روش های تحقیق و ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت کتاب...

تشابه میان نام های تاریخی از مهم ترین دشواری ها در برخی از تحقیقات و مستندات تاریخی شده است؛ برای نمونه می توان به «مقتل ابی مخنف» اشاره کرد؛ کتابی که با کنیه ی مورخ بزرگ شیعه، لوط بن یحیی، متوفای 157 منتشر شده و به علت انتساب به کنیه ی آن شخصیت بزرگ، منشأ بسیاری از تحریفات و خرافات در تاریخ کربلا و حوادث بعد کربلا- از جمله فرجام قاتلان- شده است. کتاب مذکور به علت ادبیات ضعیف، تناقض گویی، ضبط ...