منظور ما از «اشعار نویافته» در این مقاله، مواردی است که در برخی منابع به نام کمال اسماعیل آمده، ولی در تنها چاپ معتبر دیوان او به تصحیح مرحوم بحرالعلومی نیامده است. اشعاری که مصححان این مجموعه‌ها در بارۀ وجودشان در دیوان صحبت کرده‌اند، از این قاعده مستثنا هستند، (مواردی مثل نزهة­المجالس و ...) چون دیگر نیازی به تکرار آن مطالب در اینجا نیست. پیشتر نیز حسن عاطفی تعدادی از این قبیل اشعار ...

اولیاحسین مغموم و عزت دروازی ازجمله شاعران بدخشانی هستند. در این مقاله نویسنده نخست طی روایتی به نحوۀ آشنایی خود با اولیاحسین و معرفی او پرداخته و در ادامه به اختصار شرح حالی از عزت دروازی ارائه کرده و نمونه هایی از اشعار او را ذکر کرده است. نویسنده در خلال آشنایی با اولیاحسین متوجه می شود که بخشی از دیوان اشعار او که در افغانستان ایجاد شده، موجود است. او در ادامه مخمسی از این شاعر را که در سال...

ازآنجاکه نسخۀ قدیمی و معتبری از آثار رودکی در دست نیست، در جمع آوری آثار او همواره منابع قدیم مشتمل بر اشعار او مثل لغت فرس، ترجمان البلاغه، اسرار التوحید، لباب الالباب و... مورد نظر و معیار سنجش بوده است. در این مقاله، مهم ترین نشرهای اشعار رودکی که براساس ابیات محفوظ در کتاب های نام برده فراهم آمده اند، معرفی شده اند. این نشرها از جامع ترین نشرهای فارسی اشعار باقی مانده از رودکی است. دیوان اش...

---

پارادوکس یا متناقض­نما، یکی از شیوه­های آشنایی­زدایی است. متناقض­نمایی از ویژگی­های شعر فارسی به شمار می­رود که در اشعار عرفانی، از جمله غزلیات عرفانی دیوان اشعار امام خمینی (ره) نیز جایگاهی ویژه دارد. در کنار استدلال­های برهانی و منطقی­ای که در شخصیّت امام برجسته است، با بررسی دیوان اشعار ایشان بُعد دیگری از ابعاد برجستۀ شخصیّتشان آشکار می­شود. حضرت امام (ره) در مقام یک عارف، برای بیان تجربه­های ...

زبان در طول زمان به دلایل مختلف تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دستخوش تغییراتی می‌شود که این تغییرات می‌تواند در جنبۀ مثبت خود، موجب گسترش دایرۀ واژگانی زبان شود و گاه نیز در جهت منفی، یک یا چند واژه را با شیوه‌های مختلف متروک کند. ولیکن نکته‌ای که در این میان قابل توجه است، فاصلۀ معنا‌دار میان زبان معیار و لهجه‌ها و گویش‌های یک زبان است به گونه‌ای که می‌توان واژه‌هایی را یافت که با وجود خارج‌شدن از ...

یکی از بزرگ‌ترین غزل‌سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در ‌لابه‌لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می‌کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی‌انگیزد. نیک می‌‌دانیم که حافظ بر دیوان‌ شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره می‌برده است. یکی از این دیوان‌های ...

بدرالدین هلالی جغتایی استرآبادی، یکی از شاعران معروف دور? تیموری و اوایل دور? صفوی است که در استرآباد متولّد شد ولی نشو و نمایش در هرات بود. وی در زمان پادشاهی«میرزا حسین بایقرا» می زیست و از تربیت یافتگان وزیر ادب دوست وی -امیر علیشیر نوایی- بود. زمان شاعری او برابر بود با آغاز انحطاط در شعر فارسی و هرچند که امرای تیموری شعر دوست بودند و تعداد شعرا در این دوره زیاد بود باز هم شعر فارسی از نظر ...

یکی از بزرگ‌ترین غزل‌سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در ‌لابه‌لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می‌کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی‌انگیزد. نیک می‌‌دانیم که حافظ بر دیوان‌ شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره می‌برده است. یکی از این دیوان‌های ...

این پژوهش قصد دارد که میزان و نقش کاربرد دو صنعت ارسال‌المثل و تمثیل را در دیوان اشعار کلیم کاشانی از شاعران معروف سبک هندی بررسی کند. ارسال­المثل و تمثیل از جمله صنایع ادبی هستند که در سبک هندی به سبب کاربرد زیاد به صورت ویژگی سبکی درآمده‌اند، کلیم کاشانی در اشعار خود کوشیده‌ است تا با استفاده از عناصر بیانی و به‌ویژه ارسال‌المثل و تمثیل بر حسن تأثیر و زیبایی کلام خود بیفزاید. از این رو، در ای...