فریدریک دانیل ارنست شلایرماخر(1834-1768)، یکی از فلاسفه و الهی­دانان برجسته­ است که به خاطر تلاش اثر گذارش بر الهیات جدید، بعد از عصر روشنگری، شهرت یافته است. یکی از جنبه­های بارز و مهم دیدگاه دین شناختی شلایرماخر، این است که او برای نخستین بار در عصر روشنگری پرسش از ماهیت دین را مطرح کرد. او تلاش کرد سیستمی نظام­مند ارائه دهد و دین را بر پایه هایی استوار کند که از انتقادات عقل گرایان در امان ب...

در چند دهه اخیر ‘ دیدگاه فلسفی و اجتماعی نوینی در آثار متفکران مطرح شده است که از آن به "پست مدرنیسم" یاد کرده اند. این دیدگاه ‘ همچنان که در قلمرو های مختلفی چون فلسفه‘سیاست‘هنر‘فرهنگ‘وعلوم اجتماعی مسائل و مباحث تازه ای را برانگیخته ‘ در عرصه تعلیم وتربیت نیز پرسشها ونگرشهای جدیدی را به میان آورده است. درمقاله حاضر‘این دیدگاه ودلالت های آن در حوزه تعلیم و تربیت به اجمال بررسی خواهدشد.ابتدا در ...

متفکران حوزه‏های گوناگون در باره ایمان و سرشت آن به بیان دیدگاه‏های خود پرداخته و گاه نظریاتی در مقابل یکدیگر ابراز کرده‏اند. مقایسه و تطبیق این دیدگاه‏ها و بررسی آنها می‏تواند به روشنگری در باب ایمان کمک کند. در این جستار ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی، از حوزه اسلامی و پدر عرفان نظری و کی‏یرکگور از حوزه مسیحیت بررسی و مقایسه می شود. در باب ماهیت ایمان، دیدگاه‏های معرفت گرایانه، تصدیق‏گرایانه،...

در طول یکی دو دهه اخیر بسیاری از متفکران با گرایشی راست و حتی برخی نظریه پردازان چپ با استناد و ابتنا به تحولات چندگانه موسوم به جهانی شدن بر آن شدند که در وضعیت کنونی امکان نقد و پدیدارشناسی امپریالیسم وجود ندارد. جالب آن است که یکی از مهم ترین حملات تئوریک به نظریه امپریالیسم اتفاقاً از درون سنت متفکران انتقادی از سوی آنتونی نگری و مایکل هارت مطرح شده است. نویسندگان در مقاله حاضر به ایضاح و پا...

نظریه پلورالیسم، حقیقت و رستگاری را منحصر در دین خاصی نمی‌داند و همه ادیان را به طور نسبی از حقیقت بهره‌مند می‌داند. برخی از متفکران اسلامی نیز این نظریه را برگزیده و به استناد بعضی از آیات قرآن از جمله سوره کافرون و آیه 62 سوره بقره و... بر اثبات تعدد و تکثر صراط مستقیم پای فشرده‌اند. نگارنده در پی آن است که اثبات کند پلورالیسم دینی از دیدگاه قرآن مردود بوده و صراط مستقیم یگانه است و تعدد و تک...

نسبت عقل و اراده از جمله مهم ترین مسایلی است که همواره فیلسوفان شرق و غرب را به خود مشغول داشته است. این نسبت در اواخر قرون وسطی شکل تازه ای به خود گرفت و در سایه آن دو دیدگاه عقل گرایی و اراده گرایی ایجاد گردید. بحث از اراده گرایی و عقل گرایی در چهار حوزه کلام، متافیزیک، روان شناسی و اخلاق مطرح گشت. از میان متفکران مسلمان، شیخ الرئیس ابوعلی سینا در هر چهار حوزه دارای دیدگاه خاصی است.

مسئله اساسی در این مقاله جست‌وجوی پاسخی در خور این پرسش است که آیا می‌توان به درستی از فلسفه‌ای با وصف مسیحی سخن گفت؟ نویسنده با بیان سابقه این مسئله در میان متفکران مسیحی و طرح آرا و انظار موافق و مخالف آن تلاش می‌کند تا با ارائه تصویر درستی از مسئله، به ارزیابی دیدگاه‌های مختلف در این زمینه، به‌ویژه دیدگاه پلانتینگا بپردارد. به نظر می‌رسد مباحث این مقاله برای علاقه‌مندان به فلسفه اسلامی سودمن...

از آن‌جا که اخلاق یکی از اقسام حکمت عملی است، دیدگاه فیلسوفان اسلامی در تفسیر عقل نظری و عقل عملی اهمیت به‌سزایی دارد. این مقاله بر آن است تا تمایز عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری را بررسی کند. برای ریشه‌یابی نظر وی، در ابتدا آرای فیلسوفانی چون فارابی، ابن‌سینا، قطب‌الدین رازی، ملاصدرا و سبزواری در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی مطرح شده است. و پس از اشاره به نظر حائری در این زمینه، ب...

این مقاله به تحلیل دیدگاه نئوپراگماتیستی رورتی درباره ی حقیقت عینی می پردازد. طبق نظر این فیلسوف هدف پژوهش برخلاف دیدگاه متفکران گذشته، کشفِ«حقیقت عینی»(objective truth) نیست. به نظر رورتی مفاهیمی مثل حقیقت، واقعیت و رئالیسم مفاهیمی مرتبط به هم هستند. لذا رد حقیقت عینی رد رئالیسم نیز تلقی می شود. حقیقت عینی در متافیزیک دارای خصلت ناانسانی، غیرتاریخی و فرا زمانی و مکانی است. اما این مقاله قصد دار...