هدف: فرمان های  موچود در مخزن خطی کتابخانۀ ملی ایران که صادرکنندۀ آن‌ها محل اختلاف است از لحاظ شکل و محتوا شده بررسی  است روش و رویکرد پژوهش: این مقاله با روش سندپژوهی نوشته شده است.  یافته‌ها و نتیجه­گیری: باز آنجا که در فقه شیعی جایگاه سلطنت عاریه‌ای دارد، شاهان قاجار با مجوز علمای شرع وارد حوزۀ وظایف و اختیارات روحانیون می‌شدند و...

مقالة حاضر به بررسی اخلاق اجتماعی و آداب و رسوم لوطیان در دورة قاجار می‏پردازد. لوطی‌گری بخشی از زنجیره‌ای است که، در نظر، با فتوت آغاز می‌شود و در اصناف بازار و عیاری نمود می‏یابد. هر‌چند این نمود خارجی نیز در دوره‏هایی تحول و توسعه می‌یابد اما، در سراشیبی زوال، تبدیل به لوطیان می‏شود و در سدة حاضر با ارجاع به متون مارکسیستی به لمپن‏ها تغییر شکل می‏دهد. برداشت‏های متفاوت و گاه معارض از اصطلاح...

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت کنترل مستند مشاهیر اسناد آرشیوی و بازنگری شیوه­نامة کنترل مستند اسامی رجال و مشاهیر اسناد آرشیو ملی ایران برای امرای کشوری و لشکری در دورة قاجار است. روش و رویکرد پژوهش: روش مورد استفاده، ترکیبیِ(کمی-کیفی) دلفی کلاسیک تعدیل شده و مطالعات کتابخانه­ای بوده و برای گردآوری داده­ها از مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. جامعة پژوهش حاضر شامل دو گروه است. جامعة نخست، نا...

ایران در شهریور ۱۳۲۰ به اشغال نیروهای متفقین درآمد. در این زمان هیچ‌گونه مقاومت مردمی‌ای علیه نیروهای بیگانه صورت نگرفت. این در حالی است که ایرانیان در دورة قاجار یا سال‌های پس از جنگ جهانی اول، مقاومت‌های جدی‌ای در مقابل بیگانگان از خود نشان داده بودند. این مقاله با  استفاده از روش‌شناسی تطبیقی ـ تاریخی میل به همین مسئله می‌پردازد و به‌طور خاص مقاومت‌های مردمی را در برابر بیگانگان بررسی می‌کند...

آرمان مشروطیت در مقام نظر تا حدودی زمینه و امکان مشارکت مردم را در ادارة امور دولتی فراهم آورد و دیدگاه معطوف به قانون اساسی و تدوین متمم آن، تحول در نهاد دیوان‌سالاری را نیز در نظر داشت. اما در عمل، با وجود آنکه در ساختار دیوان‌سالاری تغییرهای کمّی و گسترده­ای حاصل شد، همچنان سیطرۀ اندیشة استبداد خودکامة پادشاهی در ایران و سنت­های نیرومند و ریشه­دار آن در نظام دیوان­سالاری باقی ماند و با هر نوع...

چکیده   نفوذ موسیقی غربی به ایران، برخلاف نقاشیِ غربی که از عصر صفوی آغاز شد، بسیار متأخر است و از دورة قاجار عقب‏تر نمی‏رود. در ضمن، این نفوذ به‏طور غیرمستقیم و در پیِ مدرن‏سازیِ قشونِ کشور توسط عباس‏میرزا صورت گرفت که یکی از ملزوماتِ آن، ایجاد دستة موسیقیِ نظامی به‏شیوة غربی بود. بنابراین، موسیقی غربی، مثل برخی از کشورهای منطقه، با موسیقیِ نظامی وارد ایران شد و بعدها، در زمان ناصرالدین‏شاه، آموزش ...

-

در قالب‌های مختلف هنر درباری ایران، نوعی تداوم در به ‌کار بردن برخی مفاهیم و اصول از جمله رعایت تشریفات مشاهده می‌شود. این تداوم به‌گونه‌ای موجب تبدیل ترتیب‌ها و تشریفات به قواعد اساسی در فرهنگ سنت بصری مقامی ایرانی شده است. عکاسی در دورة قاجار که تعارفات و تشریفات جزء لاینفک زندگی مردم به شمار می‌رفت، وارد ایران (1842م/1258هـ.ق) شد. تقارن ورود عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین‌شاه که سخت شیفتة ...

تاریخ عکاسی در ایران تافته‏ای جدابافته از تاریخ این سرزمین نیست. از این رو، توجه به زمینة‏ سیاسی و اجتماعی می‏تواند منظر مناسبی برای بازخوانی آن فراهم آورد. به منظور درک بهتر شرایط عکاسی در ایران در دورة قاجار (پیش و پس از مشروطه) و نقش این رسانة‏ نوپا در فضای آن دوران، نگارندگان دریچة «گفتمان» را به روی تاریخ عکاسی در ایران می‏گشایند تا به این سؤال پاسخ دهند که چه گفتمانی و چگونه در این دوره ص...

هدف این پژوهش مطالعه و شناخت جایگاه زنان کرد در جامعة ایلی کرمانشاهان دورة قاجار و میزان تأثیرگذاری آنان در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی براساس گزارش‏های سیاحان، اسناد و نقش ‏سنگ قبرهای، منطقه است. سیاحان اطلاعات نادری دربارة زندگی ایلی و عشایری و جنبه‏های دیگر زندگی اجتماعی زنان ارائه می‏دهند. آنان زنان را بن‌مایه و ستون فقرات ایل و محور هرگونه تلاش و کوشش دانسته‏اند و معتقدند زن نقش شاخ...