بسیاری از فلاسفه، تکامل عقل نظری و ارتقای آن به مرتبه عقل مستفاد را سعادت قصوای انسان دانسته­اند. ملاصدرا نیز در برخی آثارش همین دیدگاه را ابراز کرده است. برخلاف فلسفه­های پیشین که به دلیل فقدان برخی اصول فلسفی، توانایی به دست دادن تبیینی معقول و مستدل از وصول نفس به عقل مستفاد را ندارند، فلسفه وی به­خوبی از عهده چنین تبیینی برمی­آید. وصول نفس به مقام فنای فی الله، که مرتبه­ای بالاتر از...

دادستان در نظام دادگستری ایران و آمریکا مسئول اقامه دعوای عمومی است تا از این طریق از حقوق جامعه و نیز بزه دیده حمایت کند. در کنار این مسئولیت، وظیفه رعایت بی طرفی نسبت به متهم را نیز بر عهده دارد. به عبارت دیگر میبایست در حین اقامه دعوی علیه متهم به دلایل به نفع وی نیز توجه کند و حسب مورد آن دلایل را اعلان یا از طرح آن به نفع متهم جلوگیری نکند و از طرف دیگر در اقامه دعوی خود گذشته از اینکه نبا...

  عقل و شرع مباحثی نو در حیطه­ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل­های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده­ی گونه­ای­ از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به­عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف­شده آن به کار گرفته می­شود. این سخن بر خلاف نظر معتقدین ب...

این تحقیق در تلاش است تا مسئله "کلما حکم به العقل حکم به الشرع" را اثبات کند. از آن جایی که هر دلیل عقلی از دو مقدمه، یکی صغری و دیگری کبری تشکیل شده است؛در گام نخست مقدمه صغری، یعنی تحسین و تقبیح عقلی اثبات خواهد شد و سپس به مقدمه کبری که تلازم بین حکم عقل و حکم شرع است، خواهیم پرداخت. در نهایت جایگاه عقل در نظام‌ حقوقی اسلام و ایران و مصادیقِ آن مورد بررسی قرارخواهد گرفت. بنابراین، مباحث مطروح...

برخی معتقدند که حدیث‌پژوهی ابن ابی‌جمهور احسایی در سدۀ نهم و نوع عملکرد علمی وی، زمینه‌ساز مکتب اخباریگری در سده‌های بعدی شد و با این تحلیل، احسایی را در جریان نص‌گرایان و عقل‌ستیزان جای داده‌اند. این مقاله سعی دارد با بازخوانی نوع نگاه احسایی به عقل (به‌عنوان مهم‏ترین شاخص جدایی نص‏گرایی و عقل‏گرایی) و با استناد به شواهدی از آثار کلامی، فقهی و حدیثی احسایی، او را از جرگۀ نص‏گرایان خارج و پیشتا...

عقل، شأنی از شئون آدمی است که از طریق آن، هم کسب معرفت و هم عمل می کند. ایمان، تصدیقی قلبی به خداوند عالم است که علاوه بر آنکه چشم انداز جدیدی از عالم و آدم فراهم می آورد، انسان را به اطمینان و آرامشی درونی سوق می دهد. اما دو سؤال پیش می آید، اینکه دو عنصر عقل و ایمان چه رابطه ای با هم دارند؟ و آیا اعتماد به یکی از این دو ما را از دستیابی به دیگری بی نیاز می کند؟ نوشتار حاضر، به بررسی این مسئله...

با ورود فلسفه یونانی به کشورهای اسلامی و آغاز عقل گرایی اسلامی تشکیکاتی درباره حقیقت وحی اسلامی صورت گرفت و به همین دلیل فلاسفه اسلامی  نظیر فارابی بر آن شدند که تعارض بین وحی اسلامی و عقل را حل کنند و به این ترتیب اولین تفسیر عقلانی از وحی را فارابی مطرح کرد و این نظریه پس از فارابی توسط ابن سینا تکامل یافت. در این مقاله ابتدا نظریه فارابی درباره وحی اسلامی و مقدمات مربوط به آن مانند انواع عق...

عین القضات همدانی و یوهانس اکهارتوس از عرفای بزرگ مسلمان و مسیحی هستند که به دلیل افکار و اندیشه­های خود مورد سوءظن سنت دینی غالب زمانه قرار گرفته و بدعت گذار خوانده شدند. باور به قدمت زمانی عالم یکی از اتهامات مشترک آن دو است. نحوۀ طرح این اتهام و نیز روش هر یک در پاسخگویی بدین اتهام موضوع مقاله حاضر است و در نظر دارد ضمن توضیح چگونگی تقریر این اتهام علیه این دو، به بررسی تطبیقی پاسخ هایی که ع...