قلعۀ «شاه‌ جُغَل» یا «جِقِلَه»[1] یکی از قلعه­های کوهستانی منطقۀ زاگرس مرکزی است. موقعیت مکان­گزینی آن به گونه­ای است که بر سر یکی از مسیر­های ارتباطی دشت بروجرد به خرم­آباد قرار دارد و در کوه‌های غربی دشت «سیلاخور» در دهانۀ تنگه «دره بیداد» بر بالای محیطی صخره­ای ساخته شده است. از این قلعه اتاقک­ها، آب انبار و راه پله­هایی جهت دسترسی به آن و برخی آثار سفالی باقی مانده است. نکتۀ قابل تأمل در مورد ای...

سرزمین ایران گرچه در قلمرو خشک کره زمین واقع شده است ولی به دلایل مختلف مانند وجود نهشته های کربناته ادوار مختلف زمین شناسی، تکتونیزه شدن سنگهای کربناته ناشی از همگرایی صفحات مجاور، چین خوردگی سنگهای کربناته که منجر به تشکیل رشته کوههای مرتفع شده است و همچنین بهره مندی کوههای حاشیه ای از بادهای باران آور غربی، از پهنه های کارستی قابل توجه برخوردار است. بطوریکه در ایران علاوه بر غارها، توسعه یاف...

تپه باستانی شیخی آباد روستای کرتویج شهرستان صحنه، در برگیرنده ی فرهنگ دوران نوسنگی بدون سفال در غرب ایران است. این تپه در بررسی های باستان شناسی تیم باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا کشف و معرفی گردید. تاکنون صرفاً چند محوطه معدود باستانی مربوط به دوران نوسنگی در غرب ایران بین دهه های 1950 تا 1978 م. مورد کاوش قرار گرفته اند. خوشبختانه پس از حدود 40 سال وقفه ی مطالعاتی، تیم مشترک باستان شناسی ایرا...

در این پژوهش پس از انتخاب مکان های نمونه برداری، ابتدا غنای گونه ای و شاخص تنوع عملکرد هر یک از ویژگی های گیاهی (قابلیت یا عدم قابلیت تثبیت ازت، شاخص سطح برگ (lai)، ارتفاع گیاه، وزن 1000 دانه، طول برگ، طول دوره گلدهی و شاخص های کیفیت علوفه) در 54 واحدهای نمونه برداری محاسبه شد و بر این اساس سه فرض؛ وجود رابطه نزدیک بین غنای گونه ای با زیتوده گیاهی، وجود رابطه نزدیک بین تنوع عملکرد میانگین وزنی ...

جنگل های غرب ایران، از غنی ترین منابع بیولوژیکی ایران به شمار می روند و مراتع زیر اشکوب این جنگل ها که تأمین کنندۀ قسمت اعظم علوفۀ مورد نیاز دام های عشایر و روستاییان است، این مناطق را به بزرگ ترین کانون دامداری ایران تبدیل کرده است. بنابراین تحقیق در مورد این جنگل ها و پوشش گیاهی زیراشکوب آنها بسیار ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، تأثیر پوشش درختی بر تولید و کیفیت پوشش گیاهی زیراشکوب، در من...

تپه گوراب در روستای جوراب و در فاصله 12 کیلومتری شهر ملایر در جنوب شرق استان همدان قرار دارد؛ این تپه در مجاورت جاده ارتباطی ملایر به اراک واقع است. پژوهش های باستان شناسی  در تپه گوراب به طور مجدد به سرپرستی علی خاکسار با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم و لایه نگاری انجام گرفت که در نهایت منجر به شناسایی مساحت واقعی تپه و هم چنین ادوار فرهنگی مختلف موجود در این تپه گردید. در مجموع در تپه گوراب ب...

مطالعه ساختار سرعتی هر منطقه کمک شایانی به شناخت وضعیت لرزه زمین‌ساختی آن می‌کند. تعیین پارامترهایی چون  ضخامت پوسته و سنگ‌کره، مکان‌یابی دقیق‌ زمین‌لرزه‌ها و پیش‌بینی تحولات آینده زمین‌ساختی هر منطقه در گرو داشتن مدل سرعتی موثق از منطقه است. فلات ایران گستره وسیعی بین دو صفحه عربی و اوراسیا است و دگرشکلی آن ناشی از همگرایی این دو صفحه است. در این میان، کمربند کوهزایی زاگرس یکی از فعال‌ترین و ج...

شناسایی مناطق همگن از نظر هم‌وردایی زمانی بارش برای مدیریت بهینه منابع آب و مدیریت ریسک خشکسالی بسیار ضروری است. از این‌رو، به‌منظور شناسایی مناطق همگن بارشی ایران از نظر هم‌وردایی زمانی از داده‌های بارش ماهانه 155 ایستگاه همدیدی پراکنده در سطح کشور در دوره آماری 1990 تا 2014 استفاده شد. با انجام آرایه S تحلیل مولفه‌های اصلی بر روی ماتریس بارش ماهانه ایستگاه‌های مورد استفاده تعداد 5 مولفه اول ب...

مانسون برگرفته از واژه موسم عربی به معنای فصل است. مانسون ها نسیم های دریایی شدید هستند که بخصوص در آسیای جنوبی و بخشهایی از آفریقا دیده می شوند و تقریباً 6 ماه از سال را از جانب شمال شرقی و 6 ماه دیگر را از جنوب غربی می وزند. مؤلفه غربی باد در مانسون های تابستانی غالب است و آنها گرایش قوی به همگرایی‘ صعود و ایجاد باران دارند. برعکس‘ مولفه شرقی باد در مانسونهای زمستانی غالب بوده و اینها گرایش به...

در این مطالعه با استفاده از روش توموگرافی لرزه ای، تغییرات سرعت موج lg در پوسته ی ایران بدست آمده است. داده-های استفاده شده در این مطالعه شامل 56152 رکورد مربوط به 2943 زلزله با مکان یابی دقیق (از سال 1996 تا 2012) است که از شکل موج های ثبت شده توسط شبکه های لرزه نگاری دائم و موقت ایران استخراج شده است. زلزله‏های انتخاب شده شامل 63 خوشه ی لرزه ای با خطای مکان یابی 5 کیلومتر یا کمتر هستند. بانک ...