کلیله و دمنه از آثار ارزشمند و فاخر فرهنگی و ادبی ایران و هند و نیز از نوادر و شاهکارهای ادبی جهان است. این کتاب علاوه بر ارزش ها و فواید اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و تربیتی دارای ارزش ها و ویژگی های زبانی زیادی است که نگارنده را بر آن داشت تا در این رساله به صورت علمی به جنبه های مختلف دستوری کلیله و دمنه بپردازد و آن جنبه ها را تجزیه، تحلیل و تبیین نماید. این رساله، ویژگی های دستوری را در هشت بخش...

این پژوهش به بررسی نحوه ی تکوین ساخت های امری در فارسی نو می پردازد. در این تحقیق ساخت های امری را به دو گونه ی مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می کنیم و پس از بررسی اجمالی گونه ی مستقیم به طور خاص بر مطالعه ی گونه ی غیر مستقیم یا ساخت تقاضایی متمرکز می شویم. علت این تمرکز نیز اهمیتی است که این نوع ساخت در ارتباط اجتماعی و میزان توانش زبانی و ارتباطی اعضای جامعه دارد. مباحث مطرح در این پژوهش منبع شکل...

چکیده دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر63 فصل و در شمار اندرزنامه­هاست.در قرن14میلادی تریوسنگ آن­را به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمۀ نریوسنگ ترجمه­ای لفظ­به­لفظ است، بدون مطالعۀ متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگی­هایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به           زبان­های ایرانی نزدیک می­سازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگی­های ز...

تحقیق حاضر یکی از مباحث دشوار دستور زبان فارسی، حروف اضافه را در بر می گیرد. نقش حروف اضافه در زبان فارسی، پیشین? کهن دارد و بخشی از بهترین آثار اندیشه ی بزرگان جهان دانش و ادب به این زبان شیرین نوشته شده است. موضوع پژوهش حاضر تحول حروف اضافه از فارسی باستان تا امروز، حد فاصل دوره های باستان، میانه و نو می باشد. هدف از این پژوهش، لحاظ نمودن دیدگاه های سنتی و دیدگاه های زبانشناسان نوین درمورد ح...

در این پژوهش مبحث صفت را که از مغشوش ترین مباحث دستور زبان فارسی است مورد بررسی قرار داده ایم. برای این کار لازم بود مهمترین دیدگاه ها و پژوهشهای انجام یافته در این حوزه را ارزیابی کنیم . به این سبب تحقیقات دستور پژوهان و دانشمندانی همچون خیامپور، فروزانفر ، قریب، همایون فرّخ ، فرشیدورد و برخی دیگر را بررسی کردیم و در نهایت نظر خود را نیز بیان نمودیم . ما در این تحقیق صفت را از نظر معنایی به شش ...

زبان های ایرانی و بویژه زبان فارسی با توجه به گستردگی حوزه جغرافیایی رواج آن، در طول تاریخ با شرایط جغرافیایی و اجتماعی مختلفی منطبق شده است. مطابق با این شرایط، تغییرات گوناگون آوایی، صرفی، نحوی و معنایی نیز در زبان ها و گویش های ایرانی کهن به وجود آمده، سبب شکل گیری گویش های ایرانی و گونه های زبان فارسی نو شده است. اما اطلاعات و پژوهش های اندکی در زمینه گویش شناسی کهن فارسی وجود دارد و این اط...

کتا ب نه جالأدب، تألیف نج مالغنی رامپوری ( 1339 ه . ق.) است. ای نکتا ب درحکم دایره المعارفی است که تمامی مباحث دستوری را با توضیح و تفصیل بسیار و مثا لها وشواهد متعدد، با استفاده از حدود 300 کتاب، رساله و فرهنگ، در سه باب در خود جای داده است. باب سوم این کتاب، به مبحث حروف اختصاص داده شده است؛ که در آن،پس از تعریف حرف و تقسیم بندی آن به دو دسته حروف مبانی و اصطلاحی، ویژگی های هش ت حرف مختص زبان...

فعل یکی از مقوله های زبان فارسی و مهم ترین آن به شمار است و معمولاً در جمله یا در رو ساخت و یا در ژرف ساخت قرار می گیرد. فعل از لحاظ ساختمان به انواعی تقسیم می شود که عبارت اند از: فعل ساده، فعل مرکب، پیشوندی، پیشوندی مرکب، عبارت فعلی و فعل های لازم یک شخصه. با توجه به موضوع رساله فعل لازم یک شخصه یا ناگذر یک شخصه یکی از اقسام ساختمان فعل است که ساختار آن شامل (اسم/ صفت + ضمیر متصل + فعل اسنادی...

متن پهلوی زند بهمن یسن با موضوع مکاشفه و پیشگویی حوادث آینده متنی قابل تأمل در میان متون فارسی میانه به شمار می رود. زبان فارسی میانه زبانی است که برای اظهار نظر درست در مورد قواعد و دستور آن نیاز به بررسی دقیق و موشکافانه متون کهن حس می شود. بررسی، ترجمه و تجزیه و تحلیل متن های فارسی میانه نیازمند شناخت و آگاهی بسیار است. عدم آگاهی از بنیان و ریشه واژگان امکان هر گونه اظهار نظر صحیح را در مورد...

بررسی تطبیقی گسست رابطۀ اضافی در دستور زبان عربی و فارسی چکیده اصطلاح گسست رابطۀ اضافی به معنای جدا کردن مضاف از مضاف الیه و خارج کردن یک ترکیب از صورت و حالت اضافی است و از آن جهت آن را گسست یا فک اضافه نامیده اند که مضاف از مضاف إلیه جدا شده و از حالت ترکیبی خارج می گردد. این عمل در دستور زبان عربی و فارسی قابل اجرا و دارای کاربرد بوده و مورد استفادۀ اهل دو زبان است. هدف از این مقاله دست یابی...