شهرآشوب در لغت به معنی کسی است که به لحاظ زیبایی شهر را بیاشوبد و به عبارتی ترکیب وصفی است برای توصیف زیبارویان فتنه انگیز و در اصطلاح ادبی به اشعاری اطلاق می شود که شاعر در آن، شهر، اهل شهر یا درباریان را مدح یا ذم کرده یا به توصیف پیشه وران یک شهر و تعریف حرفه و صنعت آنان پرداخته باشد. این نوع شعر که به دو دسته صنفی و شهری تقسیم می شود، از دید جامعه شناختی، اشتمال بر لغات و اصطلاحات فنی حرفه ...

اندلس، که در کتب مختلف، «ارض الفردوس المفقود» نام برده شده است، سرزمینی سرسبز، زیبا، و بارور، با باغ ها، رودها، کوه ها، دشت ها، و شهرهای متمدن و آباد بود، که به دلیل دل بستگی فرمان روایان آن به فرهنگ، مراکز پرشمار علمی در آن پدید آمد و آثار فرهنگی و ادبی از شرق عربی به آن جا منتقل شد. ادبیات نیز در اندلس گسترشی فراوان داشت. شعر و شاعری از جایگاهی والا برخوردار بود و شعرا، که نزد پادشاهان وجهه ا...

ویکتوریا دی. الکساندر، جامعه‎شناس معاصر، در نقد و تکمیل دو رویکرد بازتاب و شکل‎دهی که به تأثیر و تأثر جامعه و هنر می‌پردازد، «الماس فرهنگی تعدیل‌شدۀ» خود را ارائه می‌کند و به نقش کلیدی توزیع‎کنندگان جامعۀ هنری تأکید می‎ورزد. یکی از هنرهای شاخص ایرانی فلزکاری است که در دورۀ سلجوقی فراز و رفعت بی‎نظیری در تاریخ هنری ایران رقم می‌زند. نوآوری، پیوند و تکامل از خصوصیات هنر این دوره است که جا دارد در...

پیشینه یِ استفاده از زیورآلات وابسته به پوشاک در ایران به قبل از اسلام بر می گردد. اما با ظهور اسلام، نوع و جنسِ زیورآلات، به ویژه برای مردان، تغییر یافت. شدتِ این تغییر در هر دوره، بسته به شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و معیشتی، نوسان داشته است. از میانِ دوره هایِ مختلف، هنر در دوره‌یِ قاجار عمدتاً در خدمت درباریان بود و آنان برای نمایاندنِ جایگاهِ خود، لباس هایی مزین به زیورآلات به تن ...

گرشاسب­نامه را همگان کتابی افسانه­ای و حماسی دانسته­اند و بیشتر تحقیقات دربارة این زمینه­هاست اما ظرفیت­های این کتاب در بخش تعلیم آداب و رسوم شاهی و اخلاق­ نیک و به­خصوص اندرزهای بخش راه ­و روش کشورداری خطاب به شاه و آیین خدمتگزاری خطاب به مردم در آن پربسامد است. اینکه چرا اسدی در این داستان اسطوره­ای و افسانه­ای­ حماسی این­ همه اندرز و مباحث اخلاقی را گنجانده است، سؤال­برانگیز است. هدف این پژو...

مسأله جانشینی و ولیعهدی شاهان قاجار، یکی از مشکلات اساسی در ساختار سیاسی آن دولت به شمار می‌رفت که در مقاطعی دولت و کشور را با بحران و جنگ داخلی مواجه ساخت. قاجارها بر اساس وصیت آقامحمدخان و نیز سنن ایلی، قاعده ای برای ولیعهدی و جانشینی ترتیب دادند که هیچ گاه به عنوان یک قانون مورد پذیرش عمومی در بخش‌هایی از ساختار سیاسی و اداری دولت و طیفی از طبقات ممتاز در این ساختار قرار نگرفت. این قاعده که ...

منابع غنی ادبیات ایران در بر دارنده زیباترین تعابیر و توصیفات درباره «عشق» بوده است و ادبیات منظوم غنایی-عاشقانه سهم بسیاری در رشد دیگر هنرها ازجمله نگارگری داشته است. در دوره قاجار با رواج هنر کاشی‌کاری هفت رنگ و کاشی‌نگاری، بسیاری از کاخ‌ها و خانه‌های با شکوه بستر نمایش این هنر شد. این آثار در شکل جدید خود به تصویرسازی از چهره شاهان و درباریان قاجاری پرداخت ولی همچنان به ادبیات منظوم غنایی-عا...

نقوش تزئینی در معماری و منسوجات عصر قاجار منعکسکننده آراء هنرمندان عصر بوده است. تغییرات نقشپردازی بنابر زیباشناسی زمانه و میزان آرمانگرایی هنرمندان متفاوت است. اهداف اصلی پژوهش، بررسی مضامین نقوش تزئینی در معماری و منسوجات قجری و تبیین آراء هنرمندان ایرانی در اجرای تصویرنگاری در هنر عصر قاجار است. پرسش اساسی این نوشتار، کیفیت مضامین عاشقانه و حماسی نقوش تزئینی در معماری حمام مهدیقلیخان و سه پا...

دوره ناصرالدین شاه را به لحاظ ترقی خواهی می توان به دو بخش کلی دوران امیرکبیر و دوران پس از امیرکبیر تقسیم نمود. امیرکبیر حکومت مرکزی مقتدر ایجاد کرد وکشور به صورت یک نظام سیاسی یکپارچه درآورد. او دردوره کوتاه صدارت خود نشان داد که برای همه ابعاد حکومتی برنامه دارد، پس از او، این سیستم علی رغم اینکه به صورت مرکزی ادامه یافت ولی این بار شاه قدرت رابه دست گرفت و سیستم اهدا و پیشکشی باب شد. در بخش...