در دوره بابریان/تیموریان هند، شمار زیادی از ایرانیان به هند مهاجرت کردند و تعدادی از آنها در مشاغل مهم حکومتی به‌کار گرفته شدند. تمایل برخی از شاهان تیموری به استفاده از توان مهاجران ایرانی برای تثبیت حکومت و دفع مخالفان و نیز اداره امور اداری و نظامی، موجب استخدام آنها در دربار و دیوان شد. این مقاله به اقدامات و فعالیت‌های یکی از این مهاجران ایرانی یعنی سید شهاب‌الدین احمد نیشابوری در دربار با...

با پیروزی انقلاب مشروطه، روزنامه‌نگاری از انحصار دربار خارج شد و شیوة متکلف آن در انزوا قرار گرفت. به این ترتیب هم‌زمان با خارج شدن زبان به عنوان ابزار قدرت از سلطة دربار، آزادی بیان نیز دوران کوتاه درخشش خود را آغاز کرد. ده‌خدا که از بزرگ‌ترین نویسندگان و ادبای عصر خود بشمار می‌رفت، در مبارزة سیاسی به ابزار زبان و قلم توسّل جست. او گونه‌های زبانی موجود در فضای جامعه را در نثر خود معرفی کرد و در...

پادشاهی ساسانیان که باتلاش های اردشیر بابکان شکل گرفت و پس از فراز ونشیب های بسیار در دوران حکومت خسروپرویز از نظر گستره قلمرو و تجملات و شکوه درباری به اوج خود رسید. اما برغم این شکوه وعظمت و موفقیت نظامی شاهد هستیم که طی مدت کوتاهی در مقابل رومیان دچار شکست های پی در پی می شود و پس از آن اختلافات خاندانی و درگیری های داخلی در میان سران لشکری و کشوری به اوج خود می رسد که در نهایت باعث افول و س...

خراسان بزرگ همواره از جمله پایگاه های مهم علمی و فرهنگی جهان اسلام قلمداد شده است؛ پایگاهی که دانشی مردانی از نیشابور، بخارا، سمرقند، هرات، قهستان و غیره پشتوانه ی آن بودند. مقاله ی حاضر می کوشد به معرفی شاعر و دولتمردی از منطقه ی قهستان در سده ی چهارم و پنجم هجری، ابوبکر قهستانی، بپردازد و احوال و آثار وی را با تکیه بر منابع گوناگون عربی و فارسی، گردآوری و تحلیل کند و سلوک و شخصیت او را در دیو...

در دوره‌ حاکمیت صفویان بر ایران، گروهی از شاهزادگان صفوی به هندوستان رفتند. در بین آن ها، فرزندان سلطان‌حسین‌‌میرزا‌بن‌بهرام‌میرزا‌بن شاه‌اسماعیل شهرت بسیار یافتند. این شاهزادگان در پی اختلاف بر سر قدرت، حملات بی‌امان ازبکان، اوضاع نابسامان داخلی در ایران، وعده و وعید های اکبرشاه و جاذبه های کشور هندوستان به‌دربار مغولان هند پناه بردند. مهمترین پیامد این مهاجرت، از دست رفتن قندهار بود. پرسش اصل...

تصوف در قرن دوم هجری و پس از آن که عده ای برای در امان ماندن از آلودگی های دنیوی، حالت انزوا و گوشه نشینی به خود گرفتند، با استفاده از اندیشه ها و آداب و سنت های رایج دیگر ادیان در جامعه مسلمانان بویژه اهل سنت شکل گرفت. البته مشکلات و سختی های روزگار هم از عوامل گرایش مردم به صوفیگری می باشد. حمایت های حاکمان از صوفیان و بویژه اقطاب صوفیه را بایستی ناشی از اهداف سیاسی و عقیدتی دانست که البته جا...

در دوره حاکمیت صفویان بر ایران همراه با مهاجرانی که به سرزمین هند رفتند، برخی شاهزادگان از این خاندان نیز به هندوستان و دربار مغولان هند پناه بردند. در بین این گروه از شاهزادگان، فرزندان سلطان حسین میرزا بن بهرام میرزا بن شاه اسماعیل شهرت و اعتبار بیشتری یافتند. پرسش اصلی در پژوهش حاضر تعیین نقش این شاهزادگان در دربار مغولان هند بوده است که نگارنده کوشیده است با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی، م...

غزالی مشهدی شاعر قرن دهم هجری و از شاعران مشهور دوره ی سلطنت شاه طهماسب صفوی است که به هندوستان کوچ کرد و به دربار خانزمان علقلی خان، حاکم جونپور و سپس به دربار اکبر شاه گورکانی راه یافت و به مقام ملک الشعرایی دربار اکبرشاه نایل شد. غزالی در 930 هجری در مشهد بدنیا آمد و در سال 980 هجری در گجرات هندوستان از دنیا رفت. وی شاعری صوفی منش بود و مثنوی های عرفانی نیز سروده است. زبان ساده و روان بارزتر...

راهیابی پزشکان به دربار برای درمان خلیفه و درباریان، زمینه‌ساز ورودشان به عرصه قدرت و سیاست بود. بررسی نحوه ارتباط خلفا و پزشکان، جایگاه ممتازشان در نزد خلفا و درباریان، تأثیرگذاری در عرصه سیاست و موقعیت مالی آنها ازجمله مباحث مغفول مانده در حوادث عصر اول عباسی است. این مقاله می‌کوشد بر اساس رویکرد ارتباط سلامت،[1] در نگاهی کارکردی به توضیح و تبیین حضور پزشکان در دربار خلفای عباسی بپردازد و نشا...