منتقدان و پژوهشگران ادبی در تحلیل عرفانی آثار ادبی معاصر بیشتر به بررسی اشعار فارسی پرداخته اند؛ در حالی‏که نثر داستانی به ویژه داستان کوتاه، در دهه های اخیر در بازتاب دادن باورها، رفتارها، و آموزه های عرفانی نقش بسزایی داشته است؛ داستان کوتاه دلاویزتر از سبز نوشته علی مؤذنی ازجمله این داستان ها است. هدف ما در این مقاله این است که این داستان را با روش توصیفی تحلیل کنیم و با بررسی آن در سه سطح د...

هدف از نگارش مقالة حاضر بررسی سه داستان فرجام گریز معاصر ایرانی بر اساس نظریة توماشفسکی، نظریه پرداز و نویسندة روس، در سکانس های روایی است. موضوع اصلی این مقاله پرداختن به دگرگونی در پایان بندی داستان های «حضور» و «پلکان» از ابوتراب خسروی و «مرا بفرستید به تونل» اثر بیژن نجدی است. تبیین میزان توانمندی و موفقیت داستان پردازان معاصر ایرانی و تطبیق داستان ِ آن ها بر اساس نظریه های گوناگون ضرورت این...

یکی از موضوعات اساسی و مهم در ادبیات داستانی معاصر، رابطه و پیوندی است که بین اسطوره و انعکاس آن در رمان وجود دارد. اهمیت این مقوله زمانی آشکارتر می­گردد که توجه داشته باشیم، گرایش به اسطوره­ها در مقاطع زمانی گوناگون، دلایل خاص خود را داشته و به  آن دلایل؛ با شدت و ضعف همراه بوده است. در گرایش به نگارش رمان­های اسطوره­ای همانند رمان­های تاریخی باید به دلایلی مانند ضرورت زمانه، تمایل نوستالژیک و...

ادبیات معاصر پیوسته از تحولات سیاسی اجتماعی تاثیر پذیرفته است و اساسا می توان ریشه شکل گیری ادبیات داستانی در ایران را در این تحولات جستجو کرد. در همین راستا است که صاحبنظران، ادوار ادبیات داستانی ایران را نیز بر پایه تحولات مهمی چون مشروطه، حکومت رضاشاه، سال های پس از رضاشاه (دهه 1320)، کودتای 28 مرداد 1332 و... تقسیم بندی کرده اند. کودتای 28 مرداد 1332 از تحولات بسیار مهم تاریخ معاصر ایران...

مسأله ی اصلی این مقاله پیدا کردن و تحلیل پیوندها و ارتباط های بین ادبیات معاصر فارسی به ویژه داستان کوتاه فارسی که نوع ادبی جدیدی است و در پیشینه ادبی ایران به این شکل خاص وجود ندارد؛ با میراث عظیم ادبیات فارسی است. برای این منظور، یکی از داستان‌های کوتاه سیمین دانشور به نام «مار و مرد» انتخاب و بر اساس نظریه بینامتنیت بررسی و تحلیل شده است. روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی و چهارچوب نظری آن بر م...

در میان نویسندگان معاصر ایران، صادق چوبک نیز فردی شناخته شده است. چوبک با خیمه شب بازی پا به صحنه ادبیات داستانی گذاشت در داستان نویسی ایران (دهه چهل) با خلق رمان تنگسیر موفق شد توانایی های خود را به گونه ای تردید ناپذیر به جامعه ادبی جهان، اثبات نماید. نگاه ناتورالیستی صریح، دقیق و جز نگر چوبک درتوصیف بی پرده فضا، موقعیت و شخصیت ، بعضی داستان های او را سرشار از قابلیتهای دراماتیک نموده است. به...

صادق چوبک یکی از نویسندگان چیره دست معاصر ایران است که پس از شهریور 1320 با تاسی از صادق هدایت و همچنین تحت تاثیر شیوه های نویسندگان آمریکایی به نوع آوری در ادبیات داستانی ایران دست زد . وی در شمار واقع بین ترین داستان نویسان معاصر ایران است که با نگاه بیطرفانه و بی ترحم به فساد و زشتی ، واقعیت زمانه خود را به نمایش گذاشته و زندگی رقت بار مردم جنوب ایران را توصیف می کند . نویسندگی چوبک را می ت...

رمان «جزیره سرگردانی» با محوریت عنصر شخصیت، دارای یک طرح شخصیت محور است. در این اثر، تنها حوادث بیرونی داستان نیستند که جریان رمان را پیش می­ برند، بلکه همزمان با حوادث بیرونی، بیان دیدگاه­ها و نگرش ­های دینی و اعتقادی شخصیت­ های داستان و کنش ­های پی­درپی اندیشگانی، طرح داستان را گسترش می­ دهد. در این رمان، سه نوع دیدگاه و نگرش مختلف نسبت به عرفان در دنیای مدرن وجود دارد: نگرش سنتی و مقلدانه که...

اقلیم­گرایی در داستان­نویسی معاصر ایران به طور جدّی از دهه­ی هزار و سیصد و سی شمسی آغاز می‌شود و در دهه­های چهل و پنجاه به اوج خود می‌رسد. داستان­های اقلیمی غالباً بازتاب دهنده­ی ویژگی‌ها و عناصر مشترکی چون فرهنگ و باورها و آداب و رسوم یک منطقه­ی جغرافیایی هستند. در میان حوزه­های پنج­گانه­ی داستان نویسی اقلیمی ایران، باید از حوزه­ی داستان نویسی اقلیمی غرب یا کرمانشاه هم یاد کرد که هویّت مستقلّی دار...

اونوماستیک علمی است که بر اساس آن می توان به رابطة بین شیء و نامی که بر آن نهاده شده است یا‘ به دیگر تعبیر ‘ به رابطة میان دال و مدلول پرداخت‘ نامگذاری شخصیت ها و هنچنین پاره ای از مکان های داستان می تواند به موضوع این علم بدل شود. چنین رابطه ای همواره در ادبیات جهانی به عنوان شگردی که نویسنده از طریق آن ناگفته هایی را در مورد شخصیت های داستانش با خواننده در میان می نهاد مطرح بوده است. ادبیات م...