در مطالعات فرهنگی درباره ی زن کتاب هزارویک شب، مرجع نسبتاً مهمی بوده است. کتاب دربردارنده ی ده ها شخصیت زن است که نقش های کارکردی و اخلاقی گوناگونی را به عهده دارند. به نظر می رسد که کتاب تنها بازتاب دیدگاه های رایج یک عصر و منعکس کننده ی تجربیات فردی مؤلفانش در رابطه با زنان نیست؛ بلکه برآیند پیچیده ای از نگاه جامعه به این مقوله و تجربه های گوناگون مؤلفان آن است که در طول ازمنه، فرصت های موجود ...

دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

موضوع خودکشی به عنوان پدیده‏ای معاصر نزد ادبا و اندیشمندان عرب به گونه ای که امروزه می بینیم در زمان های گذشته وجود نداشته است. این کتاب به دو بخش تقسیم می شود. نویسنده در بخش اول به خودکشی ادبا و فرهیختگان عرب می پردازد و از خودکشی خلیل حاوی، اسماعیل ادهم، تیسیر سپول و ... و بیان دلایل آن و تبیین گرایش به مرگ در شعر آن ها سخن می گوید. وی در بخش دوم به تجربه های روائی و داستانی ادبای عرب می پرد...

یکی ازشاهکارهای ادبیّات فارسی هندوستان دردورۀ جهانگیر- پادشاه مغول- داستان «عصمت نامه» یا «مینا و لورک» اثر عبدالحمید کلانوری است. تبیین چگونگی و تحلیل ساختار عناصر داستانی در این منظومه، از پرسش های محوری پژوهش حاضر است. در این مقاله که با روش توصیفی و تحلیل محتوا به انجام رسید ضمن ارائۀ تعاریف روشن و جامع از عناصر تشکیل دهندۀ ساختار داستان چون پیرنگ و اجزای آن، شخصیّت پردازی، درون مایه، زاویه د...

چکیده در میان قصه های بلند عامیان? کهن فارسی، ابومسلم نامه (و پیش درآمد آن جنیدنامه)، اسکندرنامه و فیروزشاه نامه پیرامون یکی از شخصیت های تاریخی یا حماسی شکل گرفته اند و به مرور زمان و با انگیزه های مختلف گویندگان و ناقلان آنها از سرگذشت واقعی و تاریخی اشخاص مذکور دور شده اند و به قصه بدل گردیده اند. چهار رمانس مورد بررسی، حاصل نزاع ها و درگیری های عقیدتی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان با...

مرزبان نامه از آثار برجسته زبان فارسی است که تاکنون در زمینه نقد صورت گرایانه و بررسی اجزای داستانی حکایت های آن، تحقیق علمی و مستقلی انجام نشده است. در پایان نامه حاضر به ارائه تحلیل و طبقه بندی روش مند عناصر داستانی چون پیرنگ، شخصیّت، زاویه دید، درون مایه و ... در حکایت های مرزبان نامه براساس نظریه نقد صورت گرایانه و تعیین میزان تناسب و هماهنگی این اجزا و یک پارچگی و انسجام اثر پرداخته شده است...

روایت شناسی علم مطالعه نظام مند روایت است که از حدود سال 1960 وارد دوره روایت‌شناسی ساختارگرا می شود. نظریه پردازان این دوره در پی تحلیل ساختاری روایت‌ها برآمدند و اغلب با الگو قرار دادن دستور زبان و یا کمک گرفتن از مباحث زبان‌شناسی، حیطه‌ای برای بررسی برگزیدند و به نتایجی دست یافتند؛ از آن جمله، ویلیام لابوف، طی تحلیل و بررسی حکایت های شفاهی بحران ساز به ساختار شش وجهی دست یافت که به الگوی الم...

بسیاری از داستان های کهن حماسی و عامیانه زیر بناهایی اساطیری دارند. شخصیت ها، موجودات و حوادث این گونه داستان ها غالباً در لایه‌ای اساطیری پیچیده شده اند، چنان که گاهی تمیز واقعیت از افسانه دشوار می نماید.سام نامه منظومه‌ای نیمه حماسی- نیمه غنایی است که داستان سفر سام را برای یافتن معشوقش بیان می‌کند. این منظومه که شامل تعداد زیادی داستان های تو در توی کوتاه است، از برخی جهات دارای الگوها اساطیر...

کریستوفر ووگلر، استاد فیلم نامه نویسی و نماینده الگوی ساختاری شخصیتْ محور یا سفر قهرمان در جهان است. او به پیروی از جوزف کمبل بر بنیاد نقش مایه های اندیشه های اسطوره ای و روان شناختیِ کارل گوستاو یونگ به شیوه ای دراماتیک به شناخت و کارکرد شخصیت ها در داستان می پردازد. این جستار با نگرش به دیدگاه ووگلر، افزون بر بررسی شخصیت فرود که نمودی از کهن الگوی قهرمانِ تراژیک است، به همانندی های دیگر شخصیت ها...

کوش نامه، با روایتِ جهانِ روایی کوش در ژانری حماسی، فرصت دیگری است برای هم ذات پنداری مخاطب و سفر به جهان قهرمانِ داستان برای اقامت در ژانری عرفانی. روایت کوش نامه بر اساس «جهان پردازی روایی» از دو کلان جهان تشکیل شده است که رازی شگفتْ دو جهان این روایت را تغییری اساسی می دهد. هنر این راز در روایت کوش نامه این چنین است که ۱. ادراکی جامع از پیرنگ نهایی داستان به دست می دهد؛ ۲. دو کلان جهان داستان را...