سرآغاز فرمانروایی صفویان- عصر سلطنت اسماعیل و طهماسب- دور? بالندگی هنر خوشنویسی در ایران است. این هنر در این عصر، سه دوره تقریباً برابر را گذراند. نخست دور? گذار و انتقال از سنت های پیشین به ویژه عصر تیموری به صفویان تبریز است؛ دور? دوم که مقارن با نخستین سال‌های سلطنت طهماسب و اقبال او به هنر کتاب‌آرایی است، دور? قاعده مند شدن برخی از خطوط به ویژه نستعلیق و کاربرد آن برای نخستین بار در کتابت قر...

این مقاله به رسم اجازه ستانی و اجازه دهی در آموزش سنتی خوشنویسی می پردازد. شیوه ی درخواست «اجازه» توسط شاگرد پس از اتمام آموزش ها در خوشنویسی به عنوان آزمون صلاحیت شاگرد تلقی می شود که شاگرد تمام آموخته های خود را، با زبردستی در مرقعی فراهم می آورد، تا استاد به فراغت او از تحصیل در فن شریف خوشنویسی رأی بدهد. این نوشتار ابتدا به حکمت کسب «اجازه» پرداخته، آنگاه در بار? روال کسب اجازه و ورود شاگرد...

خوشنویسی در بین هنرهای اسلامی از ارزش ویژه ای برخوردار است. از این رو جایگاه خاصی در آثار گوناگون، به ویژه در تزیین بناهای مذهبی دارد. خط بنایی (معقلی) به واسطۀ انطباق با آجر به سبب راست گوشه بودن در تزیین بناها استفاده شد. این خط یک هنر ترسیمی اسلامی برگرفته از خط کوفی و نقوش معقلی است که بر زیر نقش های مختلف هندسی، به ویژه مربع، با رعایت تناسب فضای سیاه و سفید و در یک چارچوب معین طراحی و ترس...

چکیده تاریخ روند مستمر رویدادهاست و ذهن انسان برای درک و ارزیابی بهتر آن را به اجزایی کوچک پیوسته و یکنواخت تقطیع و از یکدیگر متمایز می کند. در تاریخ هنر روشهای مختلفی برای طبقه بندی وجود دارد که دوره، سبک، مکتب، جنبش، و گرایش معروف ترین آنهاست. طبقه بندی به هر روشی که باشد نیازمند مرجع یا اعتباری مخصوص است. تاریخ بر اساس هر روش که طبقه بندی شود روایتش نیز متفاوت است. یکی از نکاتی که در طبقه ب...

در این پایان نامه نگارنده کوشیده است به چگونگی استحاله ی نوشتار و خوشنویسی به نقشمایه در نقاشی ایران در سال های 1337 تا 1343هـ ش بپردازد. بررسی چگونگی تولید نشانه های نوظهور در نقاشی معاصر ایران، براساس نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه و روش تحلیل متون در این تحقیق برطبق نشانه شناسی لایه ای انجام گرفته است؛ به این ترتیب که با توجه به مفاهیم رمزگان برون متنی و ساختار سلسله مراتبی متن از این رویکردها ...

پس از آنکه اعراب با استفاده از الفبای خطوط پهلوی موفق به تهیه الفبای خطوط کوفی و نسخ قدیم شدند، بتدریج ایرانیان خطوط دیگری از قبیل ثلث، توقیع، محقق، رقاع و ریحان را بوجود آوردند و سپس دو خط دیگر ایرانی تعلیق وشکسته وضع گردید. تا اوایل قرن هشتم هجری خطوط متداول در ممالک اسلامی اقلام معروف به اقلام ششگانه بوده است و در اواسط قرن هشتم از ترکیب دو قلم توقیع و رقاع خط دیگری بوجود آمد که به تعلیق موس...

دوره‌بندی عبارت است از تقسیم زمان به واحدهایی کوچک که در هر بخش از جهتی یکسانی و یکنواختی برقرار باشد. اکثر مورخانْ تاریخ خوشنویسی ایران را بر مبنای ادوار سیاسی یا گاه‌شماری طبقه‌بندی کرده‌اند. اما این روش‌ها به‌رغم فوایدی که دارند با تغییر و تحولات خوشنویسی منطبق نیستند. بنابراین به طرحی برای دوره‌بندی نیازمندیم که هم منطبق با تحولات خوشنویسی باشد و هم از مبانی بومی این سرزمین برآمده باشد. برای...

در این پژوهش به بررسی تایپوگرافی در بیان مفهوم ضرب المثل های ایرانی پرداخته می شود.تایپوگرافی به شیوه های مختلف صورت می گیرد تایپوگرافی در واقع اضافه کردن چیزی است به نوشته. تایپ اولین ماده در گرافیک برای ارتباط است. هر رفتاری که خط و نوشتار را از حالت معمولی خارج کند و به سمت مفهومی خاص پیش ببرد، تایپوگرافی است. در دهه های اخیر در تلاشی دیگر هنرمندان گرافیک سعی در تقویت ویژگی بصری حروف و نزدیک...

از بین لوازم کتابت و خوشنویسی، مرکب در نزد کاتبان و خوشنویسان ارزش ویژه­ای داشته است چنان­که یک چهارم حُسن خط را در گرو مرغوبیت مرکب دانسته­ اند. متأسفانه استفادۀ فراوان مرکب ­سازان امروزی از مواد نامرغوب و عدم دقت لازم در فرآوری مرکب­ها، و یا شاید عدم آگاهی آن ها از ترکیب مرکب ­های مرغوب قدیمی و در عمده­ ای از موارد سودجویی برخی، آثار ارزشمند خوشنویسان را که دیر یا زود جزء آثار موزه ای و ملی قر...

خوشنویسی و خط تاریخی پر فراز و نشیب دارند که با بررسی تاریخ آن به نقش پر رنگ و تأثیرگذار هنرمندان ایرانی پی برده می شود. در این تحقیق با پژوهش در تاریخ خط و بررسی نمونه های مختلف بر این نقش تأکید شده است. همچنین مسیر هنر از ابتدا، در عرصه ی تزئین خط و نیز خطوط تفننی و رسیدن به عصر معاصر و هنر مدرن و به کارگیری خط به عنوان عنصری تزئینی و یا کاراکتر اصلی تابلوهای نقاشی و یا المانی از هویت ایرانی ...