در مکاتب و نظریه‌های ادبی معاصر، معنا را اغلب مولود قدرت قرائت تفسیری خواننده می‌دانند که این رویکرد بیشتر برگرفته از آرای اندیشمندان غربی به نسبت متون مقدس است. متفکران اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. امینه ودود فیمینیسم نو مسلمانی است که می‌کوشد رویکردی بر مبنای بازتفسیر قرآن بر اساس روشی هرمنوتیکی برگرفته از آرای «هرمنوتیک توحیدی» و نظریه ی «دوحرکتی» فضل‌الرّحمن داشته باشد. از ویژگی‌ها...

چکیده شعر هنری زبانی است که از دو توانایی توصیفی و موسیقایی بهره می‌برد. معمولاً در ترجمة شعر یکی از این دو توانایی به نفع دیگری نادیده گرفته می‌شود. آنچه بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد دقت در انتقال معنا و وفاداری به تصویرپردازی‌های شاعر است. افیم اتکیند، زبان‌شناس و ادیب روس در پژوهش‌های خود در حوزة ترجمه شعر به شش نمونه از ترجمة اشاره کرده‌ و معتقد است که هرگونه تلاش برای ترجمة شعر و به و...

شاهنامة حکیم فردوسی از جمله متون ادبیات فارسی به شمار می‌رود که با توجه به زیرساخت‌های اسطوره‌ای و اعمال نمادین بسیاری که در آن روایت شده‌است، بر اساس علم نظام‌های نشانه‌شناختی قابلیت بررسی دارد؛ زیرا در بسیاری از قسمت‌های این متن، با حوادثی روبه‌رو هستیم که در قالب یک نظام نشانه‌ای جلوه‌گر شده‌اند. از مواردی که از این منظر قابلیت بررسی دارند، آیین‌هایی است که شرح آن‌ها در شاهنامه ذکر شده‌است. ...

در هیچ دوره­ای، تاریخ و حضور تاریخی انسان در جهان چونان وجودی تاریخی­شده و تاریخ­مند، گسترده، فراگیر و جهان شمول تر از دورة جدید، موضوعیت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هیچ دوره­ای کنجکاو و حساس و گشاده دست تر از دورة جدید، سرمایة عمر نسل هایی از سخت­کوش­ترین فرزندانش را هزینة به­کف­آوردن و به­دست­دادن معرفت و فهمی قابل­قبول از موقعیت و معنای حضور و تقدیر تاریخی انسان در جهان به­ک...

شکی نیست که بیش­تر میراث کهن ایرانیِ پس از اسلام چه به زبان فارسی و چه به زبان عربی، همچنان به شکل نسخه­های خطی است و راهی به بازار تصحیح و چاپ نیافته است؛ بگذریم از اینکه بسیاری از این میراثِ چاپ و تصحیح­شده به زبان عربی نیز، هنوز به فارسی برگردانده نشده و خوانندة ایرانیِ ناآشنا به زبان عربی، از آن­ها بی­بهره است. یکی از این نوشته­هایی که اتفاقاً بیش از نیم­سده از تصحیح (گردآوری) آن می­گذرد و اندی...

متن شعری جایگاه حضور بسیاری ازنشانه‌هایی است که در سایة روابط کنش‌مند در محورهای افقی (همنشینی) و عمودی (جانشینی) به شکل‌گیری قطب‌های مجازی و استعاری در شعر می‌انجامند. هر یک از این نشانه‌های شعری به نوبة خود دلالت‌های چندگانه‌ای را به وجود می‌آورند که این امر در نهایت، به تکثّر مدلول‌های واژگان شعری و پدیدة چندمعنایی درآن منتهی می‌شود. حرکت در مسیر مدلول‌های مختلف و برداشت‌های معنایی نامحدود از...

یکی از شخصیت‌هایی که حضور او در شاه‌نامه، وقایعی دردناک را می‌آفریند، گشتاسب است. چهرة این شاه کیانی در شاه‌نامه، متفاوت از آن چیزی است که در متون دینی اعمّ از اوستا و پهلوی نقش شده است. او در شاه‌نامه پادشاهی کوته‌اندیش، آزورز، پیمان‌شکن و خودپرست است؛ در حالی که در اوستا و متون پهلوی از تقدس بسیار برخوردار است. شاید در ذهن خوانندة شاه‌نامه این پرسش پیش آید: مگر نه این که فردوسی، بنابر تأکید بس...

در هیچ دوره­ای، تاریخ و حضور تاریخی انسان در جهان چونان وجودی تاریخی­شده و تاریخ­مند، گسترده، فراگیر و جهان‌شمول‌تر از دورة جدید، موضوعیت شناخت نداشته و ماده و موضوع معرفت نبوده است. هیچ دوره­ای کنجکاو و حساس و گشاده دست‌تر از دورة جدید، سرمایة عمر نسل‌هایی از سخت­کوش­ترین فرزندانش را هزینة به­کف­آوردن و به­دست­دادن معرفت و فهمی قابل­قبول از موقعیت و معنای حضور و تقدیر تاریخی انسان در جهان به­ک...

  گزارش و شرح ابیات و عبارات متون ادبی که امروزه اغلب از آن با عنوان «تعلیقات» یاد می­شود، عمر دراز و قدمتی بیش از پانصد سال دارد. در دورة معاصر نیز پژوهشگران و محققان با نوشتن شرح و تعلیقات بر آثار کهن زبان فارسی به صورت کتاب یا مقاله، گزارشهای گوناگونی از آن متون به دست داده­اند. توضیح این مطلب لازم است که کالبد و روساخت متون مهم ادبی، مقدمه و وسیلة نخستین و بنیادین رسیدن به...

  گزارش و شرح ابیات و عبارات متون ادبی که امروزه اغلب از آن با عنوان «تعلیقات» یاد می­شود، عمر دراز و قدمتی بیش از پانصد سال دارد. در دورة معاصر نیز پژوهشگران و محققان با نوشتن شرح و تعلیقات بر آثار کهن زبان فارسی به صورت کتاب یا مقاله، گزارشهای گوناگونی از آن متون به دست داده­اند. توضیح این مطلب لازم است که کالبد و روساخت متون مهم ادبی، مقدمه و وسیلة نخستین و بنیادین رسیدن به...