نثر فنی که تحت تأثیر زبان و ادبیات عربی در ایران نیز شکل گرفت، مورد توجه بسیاری ازشاعران و ادیبان فارسی زبان قرار گرفت و آنان که در بسیاری موارد ازعربی دانان دوره خود نیز به شمار می رفتند به تقلید و تحت تاثیر ادبیات عربی، نثر های ساده و روان خود را با شواهد عربی آراستند و یا حتی نثرهای ساده تالیف شده تا پیش از آن دوران را بازنویسی کرده و به حلی? شواهدعربی از جمله آیات و احادیث و ترکیبات گوناگون...

بررسى تاریخى مفهوم اعجاز قرآن در تفاسیر بلاغى تا عصر حاضر است. نویسنده، نخست به اهمیّت اعجاز قرآن در عصر نزول پرداخته و سیر تاریخى بررسى اعجاز قرآن را از نگاه جاحظ، رمانى، خطابى، باقلانى، عبدالجبار معتزلى، جرجانى و زمخشرى مورد بررسى قرار داده است. در ادامه به اعجاز قرآن در پژوهش‌هاى معاصران روى آورده و آراء بزرگان عرب از جمله مصطفى صادق الرافعى، رشاد خلیفه، عبدالمتعال صعیدى، سیّد قطب، عبدالکریم خ...

بدیهه سرایی، گونه ای از سخنوری است که در آن، شاعر یا خطیب بدون فرصت کافی برای تفکر، شعر یا خطابه ای را مطابق معیارها و موازین رایج و مقبول ادبی ایراد کند. هرچند نمونه هایی از اشعار تعلیمی و عاشقانه در اشعار بدیهه یافت می شود، رنگ غالب این دسته از اشعار، مدح است و به همین دلیل شعر بدیهه از فروع ادبیات غنائی محسوب می گردد. از تحقیقات صورت گرفته می توان استنباط نمود که اصلی ترین جایگاه و حامی بد...

احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیده­ی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوه­ی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را بدون تغییر و نوآفرینی به کار برده که این روش، بیشترین بسامد را در ...

بلاغت یکی از علوم مشترک بشری است که در گذر تاریخ، مورد توجّه تمامی ملّت ها بوده است. فارغ از مشترکات بشری، علم بلاغت در سرزمین های اسلامی به گونه ای خوش درخشیده است. به شهادت فراز و فرودهای تاریخ بلاغت، عالمان مسلمان ایرانی، در تحوّل و بلوغ دانش بلاغت تاثیری بی مانند داشته اند. در این مقاله تاریخچه و ادوار علم بلاغت در میان ایرانیان و اعراب مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، سپس عالمان بلاغی ایرا...

شهر نوعی فرهنگ پدیداری است و بافت قدیم جلوه­های مادی و معنوی آن را در خود به نمایش می­گذارد. از این منظر شهرهای اسلامی تماماً دارای بافت قدیمی با اجزای مشابه می­باشند که بیانگر هویت اسلامی، تعامل فرهنگی و پیشینه­های تاریخی یکسان می­باشد. شهر خواف نمونه­ای از این گونه شهرهای اسلامی است که علیرغم موقعیت جغرافیایی (واقع بودن در منتهی­الیه شرق کشور و انزوای جغرافیایی)، زمانی به عنوان کانونی از تمدن ...

عمر بن خطاب که در یک روز جمعه در جمع نمازگزاران سخن می‌گفت وقایعی از رخداد سقیفه به زبان آورد که از دیدگاه مورخان، با اهمیت ارزیابی شده است. عمر تنها شاهد باقی‌مانده از یاران سقیفه‌ای خود است که اکنون در حضور مردم و در اثنای خطبه نماز جمعه از آن روز واقعه گزارش می‌کند و پرده از حقایقی بر می‌دارد که سالیان دراز به‌گونه‌ای دیگر بازگو و تبلیغ می‌شده است. پژوهش پیش رو سعی کرده ضمن ترجمه و شرح این ...

متون ادبی به واسطه­ی چند لایه­بودنش، با تأویل­ها و تفاسیر مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. هدف اصلی خطیب، اقناع مشارکین است. به همین سبب، باید با عوامل بافت متنی(درون­زبانی) و بافت موقعیتی(بیرون­زبانی) نظیر بافت­های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آشنایی داشته باشد تا بتواند در اقناع مخاطبان از آن استفاده کند. خطبه­ی نکوهش مردم بصره از مجموعه سخنرانی‌های زیبا و تأثیرگذار علی(ع) می‌باشد که بعد ا...

قرآن کریم در شروع و شکل گیری و تطور همه فنون علم بیان و از آن جمله کنایه تاثیر شگرفی داشته است تا آنجا که به جرأت می توان ادّعا کرد که قرآن کریم خاستگاه اصلی علوم ادبی بالاخص علم بیان در عربی و فارسی بوده است . تحقیق و پژوهش های ادبی علمای ادب عربی و فارسی در قرآن کریم به ظهور و بروز علمی تحت عنوان علم بیان منجر شد که مباحث آن در طول زمان ،گستره وسیعی از ادب را فرا گرفت و افکار و قلم های علمای ب...