از دیرباز تا کنون دانشمندان بسیاری زبان را به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط میان افراد جامعه مورد بررسی قرار داده اند و هر قومی از دیدگاه خود به این پدیده نگریسته است. در این راستا دانشمندان مسلمان به علمی دقیق و ارزشمند به نام بلاغت دست یافتند و پس از قرن ها در پی مباحث تحلیل گفتمان در غرب، زبان شناسان معیار¬های تازه ای برای تحلیل زبان ارائه کردند و زبان¬شناسی متن را برای تحلیل متون به کار بر...

ازجمله خطبه­های بلیغ و فصیح امام علی(ع) در نهج­البلاغه، خطبه­ 28 معروف به خطبه جهاد است. این خطبه تاکنون از ابعاد مختلف مورد بررسی پژوهشگران قرار گرفته ­است. با توجه به اینکه این خطبه با هدفِ واداشتن مردم به جهاد در راه خدا ایراد شده است، یکی از ابعاد مورد توجه در آن، عناصری است که حضرت در راستای ایجاد شور در مردم برای ترغیب آنها به شرکت در جهاد به­کار برده ­است. کیفیت حرکت‌آفرینی و ترغیب مردم ب...

موضوع مشترک در آیه 7 سوره آل عمران و خطبه اشباح سخن در مورد راسخان در علم است. ظاهر آموزه های روایی حکایت از آن دارد که مصداق راسخان در علم، تنها معصومین علیهم السلام باشند که نشان می دهد نظر برخی از دانشمندان اسلامی مبنی بر وسعت مصداقی راسخان در علم چندان دقیق نباشد. همچنین علم به تاویل موضوع دیگری است که از ظواهر آموزه های دینی نوعی تعارض ظاهری برمی آید. به عنوان مثال در حالی که ظاهر خطبه اشب...

این مقاله بحث و تحقیقی دربارة خطبة جهادیه حضرت علی (ع) است . نگارنده در این مقاله کوشیده است تا در ضمن شرح به ردّشبهه ها پردازد و در این راستا سه عنصر اصلی خطبه یعنی خطیب و زمان خطبه و مخاطبان را بیشتر معرفی نماید و تردید و گمان را از اذهان بزداید و به شرح ابعاد روحی و عقیدتی و سیاسی و نظامی و ادبی حضرت علی امیرالمؤمنین (ع) به اجمال بپردازد. و در بخش دوم که شرح زمان سخنرانی و خطابه است ‘ موقعیت ...

یکی از خطبه­ هایی که در مطالعات ایران­شناسی مورد غفلت قرار گرفته، خطبه ­ای سیاسی است که انوشروان در سال­های پایانی حکومت خود، پس از استقرار صلح و آرامش، بیان کرده است. این خطبه، بخش­های مختلفی دارد که محور اصلی آن، «مبارزه با هواهای نفسانی» یا «جهاد اکبر» است که در تعالیم اسلامی بسیار مورد توجّه قرار گرفته است. مصادیق هوای نفسانی که انوشروان آن­ها را عامل تزلزل حکومت می­داند، عبارت­ند از: سخن­ چ...

نهج البلاغه ، نازله ی فصیح ترین و بلیغ ترین مخلوق خدا،علی مرتضی است که جلوه های بلاغت الهی درآن متناسب و زیبا می درخشد.بارزترین ویژگی که آن را از دیگرکتاب‎ها متمایز و ممتازکرده است،عبارت‎پردازی زیبا،آرایش لفظی و موسیقی زیبای آن است. ازآنجاییکه بلاغت در اقناع مخاطب و تاثیر گذاری بیشتر کلام نزد وی ،اهمیتی چشمگیر دارد سخنان امام بویژه در خطبه و نامه های ایشان آمیخته به این هنر است. اما کشف تفاوت...

شرح­نهج­البلاغة ابن­­ابی­الحدید و ابن­­میثم­بحرانی از جمله شروح برجسته نهج­البلاغة هستند. مؤلفان این شروح در یک نگاه کلی با صبغه­ی مشترک کلامی و ادبی به شرح سخنان امام علی7 پرداخته­اند. از جمله خطب بی­نظیر نهج­البلاغة در بازشناسی وقایع تاریخی گذشته بر امام، خطبه شقشقیه است که البته ابن­­ابی­­­­الحدید و ابن­میثم مفصل به شرح آن همّت گماشته­اند. ابن­میثم خطبه شقشقیه را متواتر معنوی می­داند و نه متو...

عمر بن خطاب که در یک روز جمعه در جمع نمازگزاران سخن می‌گفت وقایعی از رخداد سقیفه به زبان آورد که از دیدگاه مورخان، با اهمیت ارزیابی شده است. عمر تنها شاهد باقی‌مانده از یاران سقیفه‌ای خود است که اکنون در حضور مردم و در اثنای خطبه نماز جمعه از آن روز واقعه گزارش می‌کند و پرده از حقایقی بر می‌دارد که سالیان دراز به‌گونه‌ای دیگر بازگو و تبلیغ می‌شده است. پژوهش پیش رو سعی کرده ضمن ترجمه و شرح این ...