خردگرایی یا Rationalism یا اصالت عقل ایده واندیشه ای است که بر پایه ی استدلال وتجربه مبتنی است . خواه استدلال قیاسی وخواه استدلال استقرایی باشد . عنصر خرد عنصری است که وجه تمایز آدمی از سایر جانداران زمین است وعلم که زائیده ی همین عنصر است ، سبب برتری آدمی شده است. در این نوشتار هدف بررسی جایگاه این عنصر در شعر عده ای از شاعران سبک خراسانی است . خرد گرایی در برابر طبیعت گرایی در ادبیات جایگاه و...

همچنان که سنّت پس از قرآن کریم، به‌عنوان دومین و اساسی‌ترین آبشخور فهم اسلام به ‌شمار می‌رود، عقل نیز پس از این دو از دیگر منابع فهم آموزه‌های دینی به‌ شمار می‌رود، به گونه‌ای که انبوهی از آیات قرآن و احادیث امامان معصوم(ع)؛ در مقام تمجید و ستایش از این موهبت الهی و حجّت باطنی انسان‌ها برآمده و کسانی را که از جاده‌ی خرد ورزی خارج می‌شوند، نکوهش کرده و منزلت آنان را از چهارپایان پست‌تر قلمداد نمود...

عقل اگرچه در قلمرو روابط انسان با خود، خدا، مردم و طبیعت، نیازی حیاتی و لازم به شمار می آید، و قلمرو شناخت و کارآیی آن نیز از حس فراتر می رود، اما نسبت به شهود قلبی و داده های وحیانی نارسا بوده، و با فقر ذاتی که دارد برای هدایت انسان کافی نیست. البته عقل و خرد در هماهنگی همه جانبه با وحی می تواند انسان را به سعادت و امنیت برساند. انسان ها در اصل برخورداری از عقل یکسان هستند، اما تعقل و خردورزی ...

از دیدگاه بسیاری از مفسران، عبارت «فَاصْدَعْ بما تُؤْمَرُ» در آیۀ نودوچهارم سورۀ حجر، حاکی از فرمان الهی به پیامبر (ص) در سومین سال بعثت بوده و بر علنی کردن دعوت به اسلام پس از مرحلۀ مخفیانۀ آن دلالت دارد. مفسران غالباً با تکیه بر معنای واژه ها، استناد به سیاق آیات و بر اساس روایات نقل شده، بر این نظر تأکید می ورزند. این در حالی است که با تأمل در دیگر آیات قرآن، توجه به بحث تاریخ گذاری سوره ها و اشکال ه...

هدف این تحقیق سنجش اثربخشی صندوق های اعتبارات خرد زنان روستایی و عوامل موثر بر آن در استان آذربایجان غربی بود. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع علی- ارتباطی بود. کلیه زنان عضو صندوق اعتبارات خرد روستایی در شهرستانهای بوکان، مهاباد، نقده، میاندوآب و شاهین دژ در آذربایجان غربی جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند (445= n). حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران 118 نفر برآورد گردید. نمونه ها به ...

یکی از بیتهای مثنوی معنوی که چند و چونی بسیار برانگیخته است؛ و گزارشهایی ناساز از آن کرده اند، بیتی است در دفتر سوم از این دریای توفندۀ راز که پیر نهانکار و بلخ در آن به شیوۀ اندیشمندان مشایی از عقل سخن رانده است: عقل اوّل راند بر عقل دوم، ماهی از سرگنده گردد نی ز دُم پیچش و دشواری این بیت در پارۀ دوم آن و در واژه «گنده» است؛ پاره ای از گزارندگان مثنوی آن را گُنده خوانده اند، به معنی بویناک؛ و پار...

توجه به عقل و تعقل از همان آغاز ظهور اسلام به عنوان یکی از راههای اساسی معرفت و رسیدن به حقیقت در آیات و روایات مطرح شد؛ به طوری که جاهلیت را عین بی‌عقلی و اسلام را عین عاقلی بیان کرده‌اند. تأثیر این نوع تفکر را در شعر شاعران سده‌های نخست ادب فارسی، بویژه فردوسی و ناصر خسرو بخوبی می‌توان دید؛ تا آنجا که ستایش خرد و عقل یکی از بن مایه‌های شعر آنان به شمار می‌رود. اما به سبب اختلافات مذهبی و ظهو...

بررسی نحوی ساخت مجهول: رویکرد گذر پنهانی یادگار کریمی[1]مژگان عثمانی[2]تاریخ دریافت: 28/2/92                                                               تاریخ تصویب: 26/9/92 چکیدهدر این مقاله، با اتخاذ رویکرد متأخر کمینه­گرا به ساخت مجهول، موسوم به رویکرد گذر پنهانی (کالینز، 2005)،  به بررسی ساخت مجهول در زبان فارسی پرداخته می­شود. فرضیه یکنواختی تخصیص نقش­های معنایی (بیکر، 1988) جایگاه زیرسا...

یکی از بحث های بسیار مهم و پرارزش اسلام، بحث فکر و اندیشه است. در سایه ی اندیشه و تفکر در آیات قرآن و فرمایشات پیامبر و ائمه اطهار علیهماالسلام است که انسان می تواند آثاری الهی- تربیتی از خود بروز دهد و از بسیاری از گناهان و خطاها و اشتباهات دور بماند. هدف این پژوهش که با روش تحلیلی استنتاجی صورت گرفته است تبیین فکر و ذکر در آموزه های اسلامی و استنتاج پیامدهای آن برای تعلیم و تربیت است. بدین من...