انقلاب مشروطه را باید یکی از مهمترین حوادث طول تاریخ چندین هزار ساله ایران دانست که باعث تغییرات گسترده و عمیقی در تمام زمینه های کشور گردید که مهمترین آن همان تغییر ساختار سیاسی حکومت و تبدیل آن به حکومت مشروطه بود . بخش دیگری از کشور که از این انقلاب تأثیر پذیرفت نظام قضایی آن بود که اگر نه بیشتر از ساختار سیاسی کشور اما به اندازه آن این تأثیر محسوس بود . مسأله ای که در این رساله به آن پرداخت...

اگرچه بررسی ریشه‌های پیدایش انقلاب مشروطه همواره ایده‌ای جذاب و قابل‌ تأمل بوده، اما تاکنون تلاشی جدی برای تبیین نظری انقلاب، دست کم در زبان فارسی، صورت نگرفته است. به همین سبب این مقاله می‌کوشد علل اجتماعی ـ اقتصادی وقوع انقلاب مشروطه را در چهارچوب نظریۀ کارکردگرایی چالمرز جانسون تبیین کند. این نظریه مبتنی ‌بر تعادل و هم‌بستگی اجتماعی است و اعتقاد دارد اگر نظام اجتماعی از حفظ تعادل خود در برا...

تشکیل حکومت دینی و تأکید بر رعایت موازین دین در جامعه، ذیل قرائت­های مختلفی از نظم سیاسی در فقه شیعه ارائه شده است. این قرائت­ها که در ادوار مختلفی بیان شده­اند، در قالب سه مدل اساسی قابلِ ارزیابی­اند. برخی از آنها مختصّ زمان حضور امام معصوم7 است که می­توان از آن به نظم نبوّت و امامت یاد کرد و برخی دیگر در زمان غیبت معصوم7 توصیه شده­اند و مشتمل بر دو گونه قرائت نظم مردم­سالار و نظم مردم سالاری دین...

مقاله حاضر در بردارنده دو دسته آراء موافق و مخالفان در قبال حکومت قانون و قانونگذاری مشروطه است. موافقان بر اساس دلایلی چون تعدد قوانینی در باب یک جرم و گاه تناقضات میان آنها و همچنین تابعیت از مقتضیات زمان همانند اصولیون، به مشروطه خواهی روی آوردند. افرادی چون مستشارالدوله و فتحعلی آخوند زاده از این دسته بودند. لیکن مخالفان مشروطه ، با اعتقاد به دین اسلام به عنوان آخرین و کاملترین دین الهی بر ...

در بررسی‌ها و طبقه­بندی‌های موضوعی شعر فارسی معاصر، به‌خصوص از دورة مشروطه به بعد، با نوع ادبی جدیدی به نام «شعر کارگری» و «ادبیات کارگری» رو­به­رو هستیم که تاکنون به طور اختصاصی به بررسی مضامین آن پرداخته نشده است. در این مقاله سعی شده است که ریشه‌های ظهور ادبیات کارگری در دورة مشروطه تا حد امکان نشان داده شود و میزان تأثیرگذاری اندیشه­های کارگری انقلاب روسیه در آثار شاعران کارگری دورة مشروطه ...

دولت به مثابه تنها سازمان مدیریت اجتماعی که از انحصار مشروع به کارگیری زور برخوردار است و اقتدار آن بر تمامی افراد و گروه‌های سرزمینی تحمیل می‌شود، همواره یکی از چالش برانگیزترین مسائل دانشمندان علوم سیاسی و متفکرین حقوق عمومی بوده است. صرف نظر از این‌که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران سازمان‌های اجباراجتماعی پیش از معاهدات وستفالی را اساساً نمی‌توان دولت نامید، بلکه صرفاً نوعی حکومت یا دولت پیشام...

پژوهش حاضر با عنوان «مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی»، در اصل، پاسخی به این پرسش است که «چرا سنجابی و بختیار با وجود حضور تقریباً 30 ساله در یک جبهه و دارای یک خط و مشی نسبتاً واحد سیاسی، در پی شتاب گرفتن جنبش انقلابی، یکی با امام و دیگری با شاه همکاری کردند؟» پس از مطالعه اسناد و داده ها و نیز مقایسه دوره های تاریخی این فرضیه مطرح شد که: «سنجابی در پی چیرگی گفتمان ا...

منوّرالفکران متجدد ایرانی، در یک دوره‌ی زمانی کوتاه از 1285 ش. تا 1304 ش. نقش تعیین­کننده­ای­ در تأسیس «دولت مشروطه» و روی‌کار‌آمدن «حکومت رضاخان» داشتند؛ با این تفاوت که اولی، دعوی مشروطه‌خواهی و دموکراسی داشت و دومی، متکی به کودتا و مستبدانه بود. این مقاله به تحول گفتمان منوّرالفکران ایرانی در فاصله‌ی انقلاب مشروطه تا به‌قدرت‌رسیدن رضاخان ­اختصاص دارد و نشان خواهد داد که چگونه آرمان مشروطه­خواه...

پرداخت مواجب موروثی یکی از مسائل مهم ایران عصر قاجار بود، چراکه سهم زیادی از بودجۀ حکومت صرف پرداخت مواجبی می‌شد که بخشی از آن به صورت موروثی به مواجب‌بگیران رسیده بود و آنها در ازای دریافت مواجب، هیچ خدمتی به دولت نمی‌کردند. پرداخت این نوع مواجب که در منابع عصر قاجار از آن با عنوان مواجب موروثی، مواجب متوفی، مستمری یا وظیفه یاد شده است، از آغاز حکومت قاجاران تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه، بر اس...