علامه طباطبایی، قدر مسلّم محیی و مجدد حکمت در دوران معاصر بویژه در شهر، حوزه علمی و مکتب شیعی قم و معلم و مروج حکمت میباشد. ایشان از برجستگان حکمت اجتماعی اسلامی نیز بوده و بلکه برجسته ترین چهرگان شالودهساز و شاخص آن میباشد؛ چنانکه میتوان از ایشان به عنوان حکیم محض و نظری و حکیم اجتماعی و معرفت شناسی یاد نمود. فرضیه: نگاه، نظریه و نظام حکمت متعالی محض علامه طباطبایی ظرفیت بازتولید سیاسی و تأسیس ...

حکمت عملی بدون شک یکی از مهم ترین دغدغه های فلسفی فارابی است. نتیجۀ واحدی که از آثار متعدد وی دربارۀ حکمت عملی به دست می آید، تأکید بر نقش أنبیا در این عرصه است. شخص نبی با ورود به این عرصه و دست اندازی به ابعاد حکمت عملی، در استکمال و غنای آن می کوشد. پرسشی که در این مقاله به دنبال پاسخ آن هستیم، این است که نبی چه جایگاهی در حکمت عملی داشته و چگونه در جنبه های مختلف آن نقش آفرینی می کند. به طو...

تأثیر قرآن کریم - با بیش از شش هزار آیه - و احادیث نبوی بر ادب گران سنگ پارسی بر احدی پوشیده نیست و دو منبع گرانمایه ادب پارسی، همواره تأثیری پنهان و آشکار بر آثار ادبی نهاده است. در این مجال، به بررسی تأثیرگذاری آیات قرآنی و احادیث نبوی بر رباعیّات سحابی پرداخته شده است. سحابی از شاعران دوره صفوی است که بیشترین شهرت او به خاطر سرودن رباعیّات بوده است. سحابی بیشترین بهره وری را از آیات قرآنی برده...

مطالعه شیوه‌های رفتار و تعامل پیامبر اعظم (ص) به عنوان برجسته‌ترین فرستاده الهی با گروه‌های مختلف مردم، از جمله نیازهای روزگار به شمار می‌رود. شناخت این شیوه‌ها می‌تواند راه‌های نفوذ در دل‌های مخاطبان تبلیغ و ترویج دینی را در عصر حاضر به ما بنمایاند. از میان طیف مخاطبان پیامبر اسلام، مهم‌ترین گروه‌ها مشرکان (شامل بت‌پرستان، ستاره‌پرستان و سایر پرستندگان خدایان متعدد) و اهل کتاب (شامل یهود، نصا...

عصر حضرت رضا(ع) صحنه برآمدن جریان‌ها و گفتمان‌های بسیاری در جهان اسلام است. این گفتمان‌ها در دو سطح درون‌گفتمانی و برون‌گفتمانی قابل‌تشخیص هستند. امام هشتم(ع) به‌واسطه مواجهه با موج گسترده این فرقه‌ها و (خرده)گفتمان‌ها و لزوم روشن‌کردن افکار مسلمانان، به انجام مناظرات و مقابله‌های فراوانی مبادرت کردند. این پژوهش به‌دنبال آن است تا ضمن تحلیل گفتمان مناظرات و کیفیت مجادله ایشان با گفتمان‌های رقیب...

هدف از این پژوهش امکان‌سنجی تأثیر و تأثر و مقایسه دو مکتب عرفانی «ابن‌عربی» و «قبالای نبوی»  ابوالعافیه از طریق مطالعه اسرار حروف در این دو مکتب با توجه به خاستگاه جغرافیایی مشترک آنها، یعنی اندلس در عصر شکوفایی نهضت ترجمه، است. این تحقیق از طریق بررسی مستندات تاریخی (روش برون‌متنی) و همچنین تحلیل کیفی آثار مکتوب به‌جا‌مانده از این دو سنت عرفانی (روش درون‌متنی) دنبال می‌شود. بدین‌منظور با مقایس...

حکمت در لغت به معنی ژرف اندیشی، ظرفیت قضاوت درست در مورد زندگی و درستی و پایداری قضاوت در انتخاب ابزار و اهداف می باشد. حکمت فراتر از داده، اطلاعات و دانش می باشد. حکمت فرایندی است که به وسیله آن بین خوب و بد قضاوت می شود. حکمت خصیصه ای انسانی است. بررسی مطالعات مختلف وجود مؤلفه های آگاهی، اصول اخلاقی، ملاحظات اجتماعی و عمل را در حکمت تأیید می کند. هدف این پژوهش تبیین مفهوم حکمت و مؤلفه های اصل...

موضوع این نوشتار، بررسی اختلاف آرا در مسأله کاربست حکمت احکام در استنباط حکم، در تضییق و توسعه دلیل به واسطه آن است. تعابیر »الحکمة لاتعمم و لاتخصص«، »عدم الإطراد إثباتاً و نفیاً«، »الحکم لایدور مدار الحکمة«، و »لایکون جامعاً و لا مانعاً« تعابیر معروفی در ادبیات فقهی و اصولی معاصر است. برخی حکمت را نیز مانند علت، معمم دانسته‏اند. اخیراً متفرع بر مبنای تعمیم به حکمت، اقول دیگری نیز مطرح شده است. از د...