حکمت متعالیه،گرچه تاکنون توسط متفکران بنامی شرح و تفسیر شده است، اما هنوز زوایایی از آن، به ویژه وجوه سیاسی آن، به طور شایسته مورد توجه واقع نشده است. بر همین اساس، این پژوهش به بررسی فلسف? سیاسی ملاصدرا می پردازد. ادل? گوناگونی در رد فلسف? سیاسی ملاصدرا از سوی مخالفان عنوان شده است، اما با بررسی دقیق آن ها و جستجوی موشکافانه در آثار ملاصدرا، می توان امکان فلسف? سیاسی وی را به اثبات رساند و نش...

مقاله ی حاضر به بررسی تناظر قرآن و انسان در حکمت متعالیه می پردازد و ناظر به کاربرد حقیقی و غیراعتباری زبان دین در اسلام (زبان قرآن) با رویکرد حکمت متعالیه است. این نوشتار ضمن طرح اهم مسائل و مبانی حکمت متعالیه، دیدگاه خود را در بحث زبان دین و قرآن بیان می کند. همچنین با عنایت به تئوری ترکیبی زبان دین و مراتب مختلف دین، لزوم توجه به ساحت انفسیِ زبان قرآن را متذکر می شود. در طی این مقاله، خواننده...

وحدت وجود یکی از مهم ترین مسائل عرفانی است که توسط ابن-عربی مطرح شده و همواره مورد بحث موافقان و مخالفان بی-شماری بوده است. ملاصدرا، که در نظریات فلسفی خود از عرفان نیز بهره جسته، مسأله وحدت وجود را با بیانی فلسفی تبیین کرده است. نظریه وحدت شخصی وجود در مقابل دو نظریه تباین و کثرت وجودات و وحدت تشکیکی وجود است. بنابر وحدت شخصی وجود، غیر از «واجب الوجود» موجودی نیست و آنچه «ممکن» نامیده می شود ج...

حکمت متعالیه این ظرفیت را دارد که علوم انسانی هر یک به نوعی از آن بهره گیرند. ارتباطات نیز به عنوان یکی از رشته‌های علوم انسانی، می‌تواند برخی گزاره‌های خود را با استفاده از حکمت متعالیه غنا بخشد. پرسش اصلی تحقیق حاضر آن است که از منظر حکمت متعالیه، در ارتباطات میان انسان‌ها چه رخ می‌دهد؟ برای نیل به پاسخ از روش دلالت پژوهی نظام‌مند استفاده شده است؛ بدین نحو که ابتدا ارتباطات در قالب سه بخش «اد...

در حکمت متعالیه، مبحث شناختشناسی با پیشگامی علامه طباطبایی و تبعیت مرتضی مطهری به طور خاص مطرح شد. به اعتقاد مطهری، بنبست شناخت تنها در فلسفه اسلامی گشوده شده است. او راه حل را چنین تبیین میکند: ماهیات یا معقولات اولیه منشأ انتزاع مفاهیم فلسفی همچون امکان، ضرورت، علیت و ... هستند و چون معقولات اولیه نیز به دلایل وجود ذهنی با آنچه در عالم خارج است مطابقت دارند، شناخت امکانپذیر میشود. در این مقال...

اخلاق و سیاست از منظر وجود شناسی حکمت متعالیه،تعریف شده است، از این منظر اخلاق و سیاست سه مرتبه دارند بر اساس این دو، سه مدینه با سه اخلاق قابل شناسایی است. جامعه مدنی موجودی اخلاقی است و رقیقه ملکات افراد آن می باشد. اجتماع مدنی، اجتماعی اخلاقی سیاسی است و مبتنی بر سه مرتبه وجودی انسان، سه مدینه دنیه و متعادله و متعالیه قابل شناسایی است. بر اساس حکمت متعالیه در بررسی هر نظامی سه مرتبه اخلاق،آد...

در این پژوهش تلاش شده تا دو نظریه حکمت اشراق و حکمت متعالیه در باب علم الهی تبیین و تطبیق گردد. درست است که بخشی از موضوع رساله مربوط به حکمت متعالیه است ولی از آنجا که ملاصدرا موسس حکمت متعالیه است و دیدگاه شخصی وی مبین نظریات حکمت متعالیه است دیدگاه این دو بزرگوار یعنی شیخ اشراق و ملاصدرا مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل اول این رساله، به مبادی تصوریه و تصدیقیه بحث علم خداوند پرداختیم مطالب...

حضرت امام; با تأثیرپذیری از مشرب فلسفی حکمت متعالیه، در تقابل با دو نظام سرمایه داری و کمونیستی توانستند نظامی را که عهده دار سعادت فردی و اجتماعی است، تحقق بخشند. با همین مبنا، حکومت اسلامی را تئوریزه کنند، و با حضور عینی مردم بر آن، جامة عمل بپوشانند. این حرکت بزرگ به نوع برداشت امام خمینی;  از انسان کامل در عرصه سیاست و حکومت بر مبنای مشرب فکری حکمت متعالیه مربوط می شود. هدف پژوهش حاضر، کاوش...

یکی از مسائل کلیدی مطرح‌شده در فلسفه ملاصدرا بررسی چیستی، ابتدا و انتهای انسان و ربط آن با وجود حقیقی است. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل روش حاکم بر نفس‌شناسی ملاصدرا و ابزاری که وی استفاده کرده در پی کشف راز برتری حکمت متعالیه بر سایر مسلک‌های فلسفی یا تفاوت آن با این مسلک‌ها در انسان‌شناسی است. بررسی آثار گوناگون ملاصدرا به شیوه کتاب‌</...