امروزه، دامنه رشد نمونه های خشن افراط گرایی اسلامی در خاورمیانه، غرب آسیا و آفریقا محصور نمانده و دیگر مناطق جهان اسلام، چون آسیای جنوب شرقی نیز به سمت خشونت و افراط گرایی مذهبی تمایل پیدا کرده اند. اسلام رایج در این منطقه همواره شهره به اسلام خندان و ماهیت باورهای تاریخی ملت های این منطقه، به دلیل سابقه و حضور طولانی جریان های دینی و مذهبی معنا گرا و اخلاق محور همانند بودیسم، هندوییسم و تصوّف ا...

پرسش اصلی این مقاله آن است که جریان های سیاسی اصلی جنبش جنگل کدام اند و مؤلفه ها و دیدگاه های کلی آنها چیست؟ بر این اساس با شاخص قرار دادن عنصر ایدئولوژی، سه جریان مذهبی ملی گرا، راست سازشکار و چپ تشخیص داده و مواضع ایدئولوژیک و حامیان و مخالفان هر یک بررسی شد. روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نوع تحلیل تاریخی و اسنادی است. یافته های تحقیق آن است که جریان مذهبی ملی گرا که دیدگاهی اسلامی ـ ایرانی د...

بررسی های اندیشه اسلامی با رویکرد تمدنی را باید عالی ترین سطح طرح اسلام با گرایش عقلانی، عمل گرا، کارامد و عینیت ساز به شمار آورد. به باور مالک بن نبی بحران های اصلی جهان اسلام و بلکه بشریت از جنس تمدنی است و راه برون رفت از این بحران ها و عقب ماندگی ها در عرصه نظر و عمل جز بازسازی نگره ها و عینیت های تمدنی در جهان اسلام نیست. تحلیل نگره های ابن نبی این حقیقت را روشن می سازد که الگوی تمدنی نه ت...

رادیکال از واژه radixبه معنای ریشه است و نظر کسانی را که خواستار تغییر اساسی و سریع در جامعه هستند می رساند. این اصطلاح هر عمل و نظر سیاسی و اجتماعی را که خواهان تغییرات فوری و قاطع در نهادهای اجتماعی است، در بر می گیرد. همچنین اصطلاح رادیکالیسم در باب کسانی اطلاق می گردد که از موسسات سیاسی و اجتماعی موجود ناراضی باشند. آن ها عموماً طالب تغییرات اجتماعی و در هم پاشیدن اوضاع حاضر و تأسیس موسسات س...

مقالۀ حاضر با استفاده از روش تحلیل بین کشوری به گونه شناسی اندیشه های مطرح در مورد به رسمیت‏ شناسی هویت زنان در کشورهای اسلامی پرداخته است. در این کشورها علی رغم تسلط فرهنگ اسلامی رویکردهای نظری متنوع و متناقضی درباب زنان شکل گرفته است. با توجه به نظریۀ هونت، اندیشۀ به رسمیت شناسی در کشورهایی ارزش مطالعه دارد که از یک سو توسعۀ جنسیتی و توانمندسازی جنسیتی آن ها بالاست و از سوی دیگر تحت تأثیر ساخ...

مطالعۀ جامعه شناختی تأثیر دیدگاه ها و مواضع عالمان شیعه بر شیوه های مردم سالارانۀ ادارۀ جامعه، نسبت به کاوش کلامی در رابطۀ دین اسلام و دموکراسی، امتیازاتی دارد. مطالعۀ جامعه شناختی این تأثیر را می توان با تبیین جنبش های نیمۀ اول سدۀ بیست میلادی در ایران آغاز کرد. مناسب ترین رویکرد پژوهشی برای بررسی این موضوع، تحلیل تطبیقی- تاریخی در حوزۀ راهبردی جامعه شناسی تاریخی تحلیلی است و سه جنبش گذار در س...

بنیادگرایی اسلامی که از دهه 80 میلادی به جریان اجتماعی عمده در بسیاری از کشورهای عربی تبدیل شد، تحلیل های نظری بسیار برانگیخته است. در این مقاله سعی می شود از طریق تحلیل گفتمانی فرایند مزبور ارزیابی شود. با وجود نقاط افتراق فراوان که بنیادگرایی اسلامی را در زمینه روش مبارزه سیاسی، سازماندهی و ساختار تشکیلاتی از دیگر جنبش های سیاسی حتی جریانات اصلاح طلب دینی جدا می کند، به زعم این مقاله مهم...

قیام سرخ جامگان یکی از مهمترین جنبش های مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان بر ضد اعراب است. این جنبش در اوایل قرن سوم هجری به رهبری بابک خرمدین در آذربایجان شکل گرفت. گسترش جنبش و پایداری آن در درجۀ اول مرهون وجود آشفتگی و درگیری های داخلی در ارکان خلافت عباسی بود. سرخ­جامگان یکی از فرقه های خرمدینان بوده اند. در آن زمان نزدیکی آیین خرمدینان با اسلام به جایی رسیده بود که بسیاری از مؤلفان، خرمدینان...

جنبش الحوثی ها چندین سال است که منطقه را تحت شعاع خود قرار داده است. این جنبش در حالی صورت می گیرد که به نظر می رسد عوامل داخلی و خارجی در به وجود آمدن آن دخیل است. در کنار عوامل داخلی و خارجی، آموزه های مذهبی زیدیه نیز در شکل گیری این جنبش تأثیرگذار بوده است. ترس آمریکا و کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی از شکل گیری یک جنبش بنیادگرا در یمن قابل تأمل است. از سوی دیگر جنگ های این جنبش با دولت...

حرکت آزادی خواهی زنان که با تعبیر فمینیسم از آن یاد می شود، جنبشی اجتماعی است که ضرورتا با سیاست هم درگیر می شود. برداشت نظریه پردازان و رهبران این جنبش از کارکرد دولت و تعریفی که از سیاست داشته اند، ارتباطی نزدیک با نوع نگرش آنان به مساله زنان دارد. فمینیسم لیبرال، در راهبردی اصلاح گرا، برداشتی متعارف از سیاست دارد و با دولت به چانه زنی می پردازد؛ فمینیسم رادیکال در راهبردی ریشه و تا حدی انقلا...