همان گونه که جریانات سیاسی و فکری ایران را نمی توان با مفاهیم و اصطلاحات مشخص شده متعارف کاملاً مطابق دانست. جنبش دانشجویی در ایران می بایست ویژگی های یک جنبش اجتماعی اصیل را می داشت و تداوم و شاخه ای از روشنفکری بود، که این گونه ساخته و پرداخته نشد. این جنبش چه قبل از انقلاب اسلامی و چه پس از آن، از آسیب های فراوانی همچون وابستگی به جریانات و گروه­های سیاسی رنج برده است؛ البته در سایر نقاط جهان...

دوجنبش اسلامی مراکش (توحید و اصلاح) و دیگری (عدل و احسان) امروز از فعلان سیاسی مهم و موثر در فضای سیاسی مراکش می باشند. و در طول تاریخ این دوتا جنبش وقایع و صحنهای سرنوشت ساز در عملکرد سیاسی آنها شاهد بودند.رغم از صفاتهای و و ویژگیهای مشترک بین این دوتا جنبش مانند داشتن یک هدف است و آنست که برقرار خلافت اسلامی، و داشتن حکومتی که مقررات و تشریعات اسلامی را رعایت کند، همچنین هر دو جنبش براساس مرج...

اختناق و خفقان حاکم بر فضای سیاسی کشور در دوره حکومت پهلوی به ویژه پس از قیام 15 خرداد 1342 موجب شد که جامعه تا حد انفجار پیش برود. با روی کار آمدن جیمی کارتر در ایالات متحده آمریکا و شعار وی مبنی بر رعایت حقوق بشر، شاه نیز به ناچار تحت فشار سازمان های بین المللی تصمیم به ایجاد فضای باز سیاسی گرفت. به وجود آمدن چنین فضایی پس از سالها سرکوب و زندانی کردن فعالان و کنش گران سیاسی، موجب ایجاد تکاپو...

نگارنده این مقاله را در سه فصل مجزا تهیه و تنظیم کرده است. در فصل اول به تعاریف واژگان کلیدی از قبیل چیستی فرهنگ، چیستی بنیاد و چیستی هویت پرداخته و دربارة مبانی نظری انقلاب و تئوری نظام ارزشی دوورژه بحثهایی کرده است. در فصل دوم به طور مختصر پیشینة تاریخی انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار داده و به چند جنبش مهم از قبیل: جنبش تنباکو، جنبش مشروطه و جنبش ملی شدن نفت اشاره کرده است. در فصل سوم ع...

یکی از مکتب‌های فکری تحت تأثیر سلفی‌گری در شبه قاره هند،« مکتب دیوبندی» است. مکتب فقهی دیوبندیه، در قرن نوزدهم با الهام از اندیشه های شاه ولی الله دهلوی و با مشی ضد استعماری و با تکیه بر «جهاد گرایی» در برابر کفار،با استعمار بریتانیا در هندوستان مبارزه می‌کرد؛ و از این رو توانست به تدریج نهضتی اسلامی در شبه قاره هند پدید آورد ؛که با نشر و گسترش اندیشه های دینی و سیاسی و از طریق مکاتب دارالعلوم ...

جامعة ایران نیز در چند دهة گذشته شاهد تجربه جنبش های دانشجویی بوده است. این جنبش ها پیشقراول جنبش های ملی و سراسری، از جمله نهضت ملی نفت (1332)، انقلاب اسلامی (1357) و جنبش اصلاحی (1376) بوده اند. چرا جنبش های دانشجویی به راه می افتند؟ این مقاله می کوشد از منظر پنج نظری? جامعه شناختی به این پرسش پاسخ دهد و پس از آن، تجربة جنبش دانشجویی در ایران را ارزیابی خواهد کرد. در پایان، دلایل افول فعالیت ...

افراط‌ گرایی و خشونت گروه‌های افراطی به نام دین و به ظاهر اسلامی در سال‌های اخیر فجایع زیادی را به بار آورده است و مردم مناطق مختلفی از جهان به‌ ویژه خاورمیانه از ناحیه افراطی‌گری مصائب زیادی را متحمل شده‌اند. فارغ از اینکه این منازعات که در منطقه و جهان بر پایه باورهای دینی شکل گرفته‌اند یا نه، برخی تلاش می‌کنند با ترویج اسلام هراسی، و همانندسازی خشونت و افراط گرایی با جهاد اسلامی، دین الهی و ...

پیروزی انقلاب اسلامی در واپسین دهههای قرن بیستم میلادی آثار مهمی بر جنبشهای سیاسی ملل مسلمان منطقهی خاورمیانه برجای نهاد. بیتردید در این میان شیعیان عراق که به لحاظ هویتی و اعتقادی با مردم مسلمان ایران سنخیت بیشتری داشتند، تأثیر بیشتری پذیرفتند. از این جهت پیروزی انقلاب اسلامی نقطهی عطفی در تعمیق مطالبات سیاسی شیعیان عراق برای دست یافتن به فرصتهای سیاسی مناسب و مقابله با حکومت بعثی در جهت استیف...

مروزه در اکثر نظریه های مرتبط با توسعه، رژیم های دموکراتیک، به عنوان یکی از ابزارها و شاخص های توسعه معرفی می شوند. در واقع رژیم های دموکراتیک به لحاظ نظری و به لحاظ عملی مهم ترین و مناسب ترین بستر را برای توسعه فراهم می کنند که رژیم های دیگر هرگز نمی توانند چنین نقشی را ایفا کنند. با نگاهی به رژیم های سیاسی حاکم در منطقه خاورمیانه مشخص می گردد که به جز تعداد معدودی از آن ها اکثر کشورهای منطفه ...

تصوف اسلامی به عنوان یک حرکت اجتماعی تأثیرگذار در جوامع اسلامی، همواره توجه صاحب نظران را به خود جلب کرده است. براساس علم جامعه شناسی امروز، آیا این حرکت شتابنده و مؤثر با جریان های اجتماعی معاصر قابل مقایسه است؟ ویژگی های مشترک و متمایزکننده هر یک کدام است؟ آیا می توان تصوف را یک جنبش اجتماعی دانست؟ حرکت تصوف اسلامی، ابعاد اجتماعی گسترده ای دارد و به ویژه برخی زمینه های اجتماعی در ظهور و گسترش...